Langzaam maar zeker: chipimplantaten worden steeds populairder. Hun scala aan functies is nog beperkt. U kunt sloten openen, treinkaartjes en gezondheidsgegevens opslaan of aankopen betalen. Maar de chips worden steeds geavanceerder en de ontwikkeling gaat snel. Als je nu niet oplet, zou je later niet verrast moeten zijn als je geconfronteerd wordt met de perfecte bewakingstechnologie.
Kun je je voorstellen dat je in de trein stapt zonder een kaartje te kopen en gewoon je hand opstak na het instappen? Of: U verlaat uw huis ’s ochtends zonder sleutel, en als u’ s avonds terugkomt, gaat de voordeur open na een korte handbeweging? Of: U winkelt in de supermarkt en gaat door de kassa zonder te betalen, maar de factuur voor de goederen in de winkelwagen wordt automatisch van uw rekening afgeschreven?
Dit is allemaal geen droom van de toekomst. Dit wordt mogelijk gemaakt door een kleine chip die onder de huid is geïmplanteerd tussen uw duim en wijsvinger. Een chip die een grote hulp kan zijn in je dagelijkse leven. Een chip die al in beperkte mate bijdraagt aan het transparant maken van je – en in de niet al te verre toekomst misschien zelfs meedogenloos je privéleven kan onthullen.
Er zijn al gechipte mensen in ongeveer 20 landen over de hele wereld, vooral Zweden en de VS, maar ook Duitsland heeft deze optie niet gesloten. Verschillende bedrijven over de hele wereld racen om dergelijke implanteerbare chips te ontwikkelen. Het geheel valt onder de overkoepelende term »organisch hacken«. Toekomstig gebruik zou moeten zijn :
- als visitekaartje en opslag van contactgegevens;
- als toegangskaart, bijvoorbeeld in de fitnessclub of op kantoor;
- als deuropener met bijpassend NFC-slot;
- voor contante betalingen met Apple Pay, Google Pay enz.;
- als opslag van medische noodgegevens.
Radiogolven maken contact met de chip
De chips die worden gebruikt voor ‘biologisch hakken’ zijn qua grootte vergelijkbaar met een volwassen rijstkorrel – ongeveer 1 tot 1,5 centimeter lang en enkele millimeters dik. Het geheel zit in een capsule van biocompatibel glas, dat zo is gemaakt dat het weefsel rondom de capsule er niet op kan groeien. De eigenlijke technologie zit in de capsule.
Voor communicatie met geschikte uitleesapparatuur, die op de huid op een afstand van slechts enkele millimeters boven de capsule gehouden moet worden, worden microchips gebruikt die gebruik maken van zogenaamde near field communication (NFC) . Deze technologie wordt ook gebruikt in bankpassen of smartphones als ze even boven een lezer worden gehouden om in winkels te betalen. Gegevens worden via radiogolven tussen de twee apparaten uitgewisseld. Dat betekent: de lezer vraagt de gegevens op die onder de huid op de chip zijn opgeslagen.
De hoeveelheid data die op de chip kan worden opgeslagen is nog relatief klein. Het is ook niet mogelijk om de chip voor meerdere doeleinden tegelijk te gebruiken. Als u zo’n microchip onder uw huid wilt laten implanteren, moet u beslissen waarvoor deze geschikt is: De voordeur openen? Om het treinkaartje te vervangen? Betaalfunctie overnemen? De chips kunnen niet meerdere taken tegelijk uitvoeren.
Er zijn echter – tot nu toe slechts een paar – mensen die ook voor deze beperking een oplossing hebben gevonden: je kunt gewoon meerdere chips gebruiken , die elk hun eigen applicatie implementeren.
Toekomstige ontwikkelingen brengen de gegevensbescherming in gevaar
Gegevensbeschermers zijn nog steeds gerustgesteld dat er geen manier mag zijn om de drager van een chip te controleren en te bespioneren. De reden hiervoor is dat de geïmplanteerde chips tot nu toe passieve technologie zijn . Je hebt geen energievoorziening. Dit wordt gedaan door de lezer, die de stroom die nodig is voor de huidige functie – bijvoorbeeld het lezen van een opgeslagen personeelsnummer – door inductie naar de chip onder de huid stuurt. Deze stuurt de gevraagde data terug naar de lezer en zit na deze fracties van een seconde al weer zonder stroom.
Deze methode maakt het momenteel bijvoorbeeld onmogelijk om de drager van de chip via GPS te volgen. Tot zover de huidige status, maar bedrijven over de hele wereld werken eraan om de voorheen passieve microchips van een energiebron te voorzien en ze zo de kans te geven actief te handelen, dat wil zeggen, zelf gegevens te verzenden.
Als het technische probleem van de energievoorziening eenmaal is opgelost, is gegevensbescherming niet meer zo ver weg. Omdat hiermee ook een eerder bestaande hindernis van spionage wordt weggenomen. Om een gegevensuitwisseling op gang te brengen, staan de chip en de lezer momenteel mogelijk slechts enkele millimeters uit elkaar. Deze nabijheid is straks niet meer nodig als de chip een eigen energiebron heeft.
Zweden heeft tot dusver het grootste aantal chipdragers in Europa
Uit een representatief onderzoek onder 1.007 mensen van 16 jaar en ouder, uitgevoerd in 2019 namens de digitale vereniging Bitkom, bleek dat 68 procent van alle Duitsers al op de hoogte is van chipimplantaten en dat maar liefst 32 procent zich kan voorstellen dat zo’n implantaat wordt ingebracht . Van de jongeren tussen de 16 en 29 jaar toonde slechts iets meer dan een op de vijf interesse in deze techniek. Van de ouderen boven de 64 jaar waren vier op de tien respondenten geïnteresseerd.
Geschat wordt dat momenteel ongeveer 3.500 mensen in Duitsland een dergelijke chip hebben geïmplanteerd. Zweden loopt momenteel voorop op het gebied van chipdragers in Europa. Naar schatting dragen daar meer dan 5.000 mensen een chip. Last but not least heeft de Zweedse spoorwegmaatschappij Statens Järnvägar (SJ) mogelijk een bijdrage geleverd , die de treinkaartjes die door reizigers waren gekocht, liet valideren met geïmplanteerde chips in een test van meer dan twee jaar. De proef werd beëindigd omdat het bedrijf van mening was dat andere methoden in de toekomst voordeliger zouden zijn.
TUI Nordic, de lokale tak van de touroperator TUI, zorgde voor de grootste impuls voor het gebruik van chipimplantaten in Zweden. Meer dan 100 van de 500 medewerkers daar hadden een chip onder de huid geplant. Daarop wordt het personeelsnummer van de medewerker opgeslagen, zodat sloten op deuren met de chip geopend kunnen worden, printers kunnen worden aangezet en drankjes of snacks uit automaten gehaald kunnen worden – de kosten hiervoor worden direct van de rekening afgeschreven.
Privégegevens zijn toegankelijk
Andere bedrijven vertrouwen er ook op dat hun werknemers chips krijgen. Het geheel is nog steeds vrijwillig en misbruik lijkt uitgesloten. Maar wat als de volgende generatie chips grotere hoeveelheden gegevens kan opslaan? Wat als de chip niet meer alleen een personeelsnummer opslaat, maar ook gegevens van de belastingdienst, gezondheidsgegevens of zelfs bewegingsgegevens? Wat als de chip ooit sensoren zou kunnen gebruiken om de fysiologische gegevens van de drager vast te leggen?
Dan zou het theoretisch denkbaar zijn dat wanneer de deur wordt geopend om de werkplek te betreden, er ook stiekem verdere gegevens worden uitgelezen. Hoeveel alcohol heeft de werknemer bijvoorbeeld de avond ervoor gedronken? Of hoe actief is zijn seksleven?
En dat niet alleen: door de frequentie van seksuele handelingen te vergelijken met het bewegingspatroon dat op de chip is opgeslagen, kunnen er aanwijzingen zijn dat de medewerker deze activiteiten niet thuis, maar vaak of regelmatig op een andere locatie heeft gedaan. Ook zou het sentiment van mensen kunnen worden onderzocht – bijvoorbeeld als uit het bewegingspatroon blijkt dat de persoon vaker en langer is gebleven op plaatsen waar demonstraties hebben plaatsgevonden die niet pasten bij de heersende politieke houding in het land.
Misbruik van de chip als het politieke standpunt niet overeenkomt
Natuurlijk heeft de microchip niet alleen nadelen. Het kan ook levens redden als bij een ongeval bloedgroep of allergieën binnen enkele seconden opgevraagd kunnen worden, als ziekenhuisartsen direct kunnen zien welke medicatie hij gebruikt na opname van een patiënt. Misschien zijn deze voordelen niet cruciaal.
Steeds meer mensen zien nadelen in de microchips en laten ze weer verwijderen. Dit is gemakkelijk te doen met een kleine incisie. Realistisch gezien kunnen onaangename gevoelens of zelfs pijn die verband houden met een geïmplanteerde chip eigenlijk niet de reden zijn voor de verwijdering. Want een paar dagen na implantatie verdwijnt de chip uit het bewustzijn en wordt deze niet meer opgemerkt.
Andere factoren moeten dus de reden zijn voor de verwijdering – mogelijk het ongemakkelijke gevoel van koude technologie in uw lichaam. Maar mogelijk ook het ongemakkelijke gevoel over de mogelijkheden die in de toekomst met de geïmplanteerde chip kunnen worden verbonden. Omdat het misschien niet zo ongevaarlijk is als het momenteel wordt gedaan in een nachtclub in Barcelona .
In Barcelona is het gebruikelijk dat de chip automatisch het favoriete drankje van de drager bestelt bij het betreden van het restaurant. Elders zou het echter ook kunnen gebeuren dat de dragers van dergelijke microchips automatisch uit groepen mensen worden gesorteerd als hun houding niet aansluit bij de politieke oriëntatie. Overeenkomstige gevolgen kunnen dan net zo automatisch worden geïnitieerd. Geen leuk idee …