ππππππππππππ & ππππππππππππ: ππππ ππππ
Vanaf 1 augustus 2019, vandaag dus, is het verboden gezichtsbedekkende kleding te dragen in het openbaar vervoer en in gebouwen van het onderwijs, de zorg en de overheid. Dit is neergelegd in de Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding. Kort gezegd is het onder aan de streep niet toegestaan om kleding te dragen die het gezicht onherkenbaar maakt. Daarvan is, naast een boerka, ook sprake als men een integraalhelm of bivakmuts draagt. De term βboerkaverbodβ is mijns inziens dan ook misplaatst.
De afgelopen dagen is er een hoop te doen over de gefingeerde term βboerkaverbodβ en het toepassen van een burgerarrest door burgers bij het constateren van een overtreding van dit verbod. Dit is met name te wijten aan berichtgeving in de media, waarvan dit artikel van het AD – gepubliceerd op 31 juli 2019 – een voorbeeld van is: (https://www.ad.nl/β¦/vier-vragen-beantwoord-over-het-boerkaβ¦/). Het AD spreekt zelfs over de mogelijkheid om mensen βtegen de grond te houdenβ.
β€ πππ© ππ¨ πππ© ππͺπ§πππ§ππ§π§ππ¨π©?
Op grond van artikel 53 Sv is een ieder, dus ook een willekeurige burger, een verdachte van een strafbaar feit aanhouden. Daar zijn echter voorwaarden aan verbonden. Zo dient het feit (1) op heterdaad te worden ontdekt en (2) dient de verdachte zo spoedig mogelijk te worden overgedragen aan de politie.
Het monopolie om geweld te gebruiken ligt bij de politie. Een burger mag dit dus in principe niet. Echter kan dit, onder strenge voorwaarden, bij een burgerarrest anders liggen. De burger mag een verdachte na aanhouding in bedwang houden (eventueel met gepast geweld) om de verdachte over te dragen aan de politie. Hierbij kijkt men echter naar twee begrippen: de proportionaliteit en subsidiariteit.
β€ πππ© π¬π€π§ππ© ππππ€ππ‘π π’ππ© π₯π§π€π₯π€π§π©ππ€π£ππ‘ππ©πππ© ππ£ π¨πͺππ¨πππππ§ππ©πππ©?
Bij proportionaliteit moet de burger zichzelf afvragen of het in bedwang houden c.q. het toepassen van geweld past bij het doel. Dat doel is altijd het overdragen aan de politie. Bij subsidiariteit dient de burger zich bedacht te zijn op andere manieren om het burgerarrest uit te voeren (bijvoorbeeld het achtervolgen van de verdachte, het bellen van de politie en het doorgeven van hun locatie). Indien die andere manieren voorhanden zijn dient daarvoor te worden gekozen.
Wat is dan passend handelen? Dat is afhankelijk van alle omstandigheden van het geval. Hierbij dient u te denken aan de ernst van het feit en de mate van het verzet. Het toepassen van geweld omdat iemand de Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding overtreedt kan disproportioneel zijn. Het betreft immers een overtreding en een zeer licht strafbaar feit. De burger loopt dan, bijvoorbeeld bij het βmet dwang op de grond houdenβ zoals geopperd door het AD, zelf het risico strafbaar te handelen: bijvoorbeeld (zware) mishandeling.
Ten slotte dient het fysieke optreden van de burger direct te worden beΓ«indigd op het moment dat een verdachte zich overgeeft of het verzet anderszins geΓ«indigd is.
β€ πππ«ππ§π© πππ© π€π«ππ§π©π§ππππ£ π«ππ£ πππ―π π¬ππ© πππ£ π¨π©π§ππππππ§ ππππ© π€π₯?
Ja, het betreft echter een overtreding en geen misdrijf. Er kan slechts een geldboete worden opgelegd van minimaal β¬ 150,– en maximaal β¬ 335,–.
Meerdere overheden hebben daarnaast echter wel op regionaal niveau al aangekondigd het verbod niet (actief) te zullen handhaven.
β€ πΎπ€π£ππ‘πͺπ¨ππ – ππ¨ πππ© π©π€ππ₯ππ¨π¨ππ£ π«ππ£ ππͺπ§πππ§ππ§π§ππ¨π© πππ£ π«ππ§π¨π©ππ£πππ?
Ik acht het toepassen van een burgerarrest, met het toepassen van dwang c.q. geweld, zeker niet verstandig. De kans op strafbaar handelen door de uitvoerder van het burgerarrest is immers altijd aanwezig. De kans op een legaal burgerarrest, gelet op de maatstaven proportionaliteit en subsidiariteit, acht ik klein.
Doordat is aangekondigd dat tegen het verbod niet (actief) handhavend zal worden opgetreden is het toepassen van een burgerarrest daarnaast ook niet redelijk. Het dient immers geen redelijk doel meer.
Is het dan wenselijk om overtreders, zoals het AD beschrijft, met dwang tegen de grond te houden? Nee, ik raad u dat dus niet aan.
Mocht u over dit onderwerp nog vragen hebben kunt u altijd contact met mij opnemen per e-mail (whouben@jegersadvocaten.nl).
