Deze week is het 19 jaar geleden dat de terreuraanslagen van 9/11 het noordoosten van de Verenigde Staten troffen, met bijna 3.000 doden tot gevolg. Het was een tijdperkbepalende gebeurtenis die het eerste kwart van de 21e eeuw heeft gevormd, en misschien zelfs daarna. Binnen enkele weken na de verschrikking lanceerden de Verenigde Staten een wereldwijde “oorlog tegen terreur” die tot op de dag van vandaag voortduurt met nog grotere gruwelijke gevolgen.
Een studie die deze week is gepubliceerd, schat dat het aantal mensen dat is ontheemd door oorlogen die door de VS zijn gevoerd in het tijdperk na 9/11 waarbij verschillende landen betrokken zijn, in de orde van grootte van 37 miljoen ligt. Hele naties en oude beschavingen zijn vernietigd door Amerikaanse oorlogen die zogenaamd waren gelanceerd om het terrorisme te verslaan. Het dodental als gevolg van de Amerikaanse invasie van Irak vanaf 2003 kan oplopen tot wel een miljoen. Andere verwante oorlogen van de afgelopen twee decennia zouden de cumulatieve tol op minstens drie miljoen kunnen brengen. Het is duidelijk dat de gecombineerde slachtoffers ordes van grootte groter zijn dan de 3.000 levens die verloren zijn gegaan op 9/11 – waarvan werd gezegd dat het de ergste terroristische aanslag op Amerikaans grondgebied was.
Dergelijke cijfers kunnen de omvang van de ramp die de wereld na 9/11 heeft aangericht niet weergeven door de reactie van de VS op die gebeurtenis. Het was een tijdperk van niet-aflatende wetteloosheid van preventief militarisme dat voornamelijk werd gevoerd door de VS en hun NAVO-bondgenoten in de naam van “oorlog tegen terreur”. Maar het internationale terrorisme is alleen maar groter geworden als een plaag die hele delen van de planeet teistert, van Afrika tot Azië, en zich herstelt van talloze wreedheden die in westerse staten zijn begaan.
Het Midden-Oosten, dat al een conflictgebied was, werd een nog grotere ketel van interne strijd door terrorisme en sektarische slachtingen. Dit is ook een erfenis van de Amerikaanse “oorlog tegen terreur” die werd uitgevoerd in naam van vergelding voor 9/11. Het sektarische geweld dat werd veroorzaakt door de Amerikaanse invasie van Irak, werd een rekruteringsgebied voor islamitische terroristen in de hele regio. Die Amerikaanse oorlog – aantoonbaar illegaal op basis van een vervalst voorwendsel – voedde ook de spanningen tussen de Arabische naties en Iran, die vandaag de dag voortdurend dreigen op te blazen tot een totale brand tussen soennitische en sjiitische moslims.
Het is verachtelijk dat de uitwassen van terroristen als gevolg van Amerikaanse oorlogen in Afghanistan, Irak en elders op hun beurt door de VS zijn uitgebuit in proxy-oorlogen voor regimeverandering. Syrië is het grootste voorbeeld. Tot wel een half miljoen mensen zijn gedood in die tien jaar durende oorlog waarin Washington en zijn NAVO-bondgenoten samenspanden met aan Al Qaida gelieerde terroristen – de vijand die zogenaamd 9/11 uitvoerde.
De gemene gevolgen van de reactie van de VS op 9/11 omvatten ook de financiële last voor toekomstige generaties. De “oorlog tegen terreur” -conflicten hebben naar schatting alleen al voor de VS $ 6 biljoen gekost. Dat wil zeggen dat bijna een kwart van de totale en onhoudbare staatsschuld van dat land op het spoor van vernietiging is opgezadeld. De nadelige gevolgen op lange termijn voor de sociale ontwikkeling zijn onschatbaar.
Er is ook het domein van illegaal staatstoezicht, schending van burgerrechten en militarisering van veiligheid en politie. Het lopende uitleveringsproces tegen Julian Assange in Londen wegens vermeende spionage tegen de VS is niets anders dan een meedogenloze oorlog tegen journalistiek en vrijheid van meningsuiting. Assange’s “misdaad” is dat zijn Wikileaks-organisatie de schokkende omvang van oorlogsmisdaden onthulde die door de VS en hun NAVO-bondgenoten zijn gepleegd in hun zogenaamde “oorlog tegen terreur” -operaties in Afghanistan en Irak. De vervolging van Assange is mogelijk gemaakt door de invoering van repressieve staatsveiligheidsmaatregelen in de VS na 9/11.
Dit weekend vinden in Qatar vredesbesprekingen plaats tussen de door de VS gesteunde Afghaanse regering en de militanten van de Taliban. Bijna 19 jaar nadat de VS hun oorlog in Afghanistan begonnen – vier weken na 9/11 – verkeert het land nog steeds in een staat van oorlog en beweegt het slechts wankel naar een politieke regeling. Duizenden Amerikaanse troepen blijven daar, zoals in Irak. President Donald Trump belooft ze mee naar huis te nemen. Maar hij zwoer dat vier jaar geleden te doen. Zijn drang naar een vredesakkoord is misschien slechts een verkiezings-truc om te laten zien dat hij waarmaakt – eindelijk.
Een uitgebreide audit van het tijdperk na 9/11 komt neer op een ramp voor tientallen miljoenen mensen, inclusief degenen die zijn gedood, verminkt, ontheemd, verarmd en getraumatiseerd door geweld.
Voor het Amerikaanse militair-industriële complex was het een periode van rijke oogst. Zoals historicus Daniel Bessner schrijft : “9/11 was een uitkomst voor een steeds verder verdwaald Amerikaans rijk.”
Veel commentatoren hebben betoogd dat de terreurgebeurtenissen van 9/11 mogelijk zijn georkestreerd met medeplichtigheid van de Amerikaanse staatsinformatie om een strategisch voorwendsel te bieden voor het ontketenen van oorlogen en buitenlandse interventies voor imperiale veroveringen, en om dekking te bieden voor het invoeren van repressieve veiligheidsmaatregelen tegen de eigen burgers.
Maar zelfs deze veronderstelde winst voor het Amerikaanse rijk blijkt slechts gedeeltelijk, zo niet contraproductief te zijn. Voor het post-9/11-tijdperk is ook getuige geweest van de snelle achteruitgang van de wereldmacht van de VS tot het punt van imperialistische reikwijdte en ineenstorting.
De gebeurtenissen op de ochtend van 11 september 2001 hebben zich vertakt en blijven zich vertakken, met onnoemelijke destructieve gevolgen. Op dit punt kunnen we met zekerheid zeggen dat geweld geweld voortbrengt; en als het geweld niet gerechtvaardigd is, dan is de maalstroom van geweld oncontroleerbaar.
Een manier om de cyclus van geweld te stoppen, is dat Amerika zich niet langer als een imperium gedraagt.