AI Prompten voor volwassenen: hoe werkt het wel?

Dit is deel 2 van een tweeluik. Eerder schreven we al over de (on)eindige mogelijkheden van AI-beeldgeneratoren. LinkedIn had het daar moeilijk mee en drukte ons artikel onder de radar. Mocht je deze gemist hebben lees ‘m hier. Deze keer doen we ons best het braaf te houden..

Al sinds de prehistorie is het naakte lichaam een belangrijke inspiratiebron voor beeldende kunst. Van sculpturen van Griekse goden naar schilderijen tot fotografie. Naakt is een dankbaar onderwerp in de kunsten. En vandaag de dag nog steeds. Zo wordt het tekenen en schilderen van een naakt lichaam als pure vorm gezien om studenten aan de kunstacademie te leren kijken en observeren, om vervolgens wat ze voor zich zien te verbeelden met bijvoorbeeld verf, potlood of klei.

De focus ligt niet op het beschrijven van wat je ziet, een naakt menselijk lichaam, maar om het vormgeven hiervan. Deze transformatie van een waargenomen beeld in je hoofd naar een fysiek beeld op bijvoorbeeld papier is lastig om goed te krijgen. Vandaar dat realistisch modeltekenen en -schilderen echt een vak op zich is. Niet gek dat we dat, afgezien van vrijgezellenfeestjes, liever overlaten aan de Rembrandts en Picasso’s. Maar is het met de komst van AI-beeldgeneratoren niet toegankelijker dan ooit? Wij besloten de proef op de som te nemen en probeerden het zelf uit. Kunnen wij met behulp van AI, zonder artistieke aanleg, naaktkunst maken?

Dat werd al gauw iets complexer dan gedacht..

Beperkingen

Hoewel naaktkunst eigenlijk zelden is bedoeld als seksueel opwindend, lijkt de grens tussen wat erotisch is en wat kunst nogal vaag. Veel grote AI-modellen besluiten daarom dat hun gebruikers geen beelden van naakte mensen mogen genereren. Dit gaat in tegen hun ‘content policy’, die alle vormen van seksueel opwindende plaatjes verbiedt.

Maar ook Adobe kreeg het heet onder de voeten toen zij eerder dit jaar een AI-functie lanceerden waarmee gebruikers alles konden creëren. Alles behalve ‘expliciete naaktheid’ dan. Een opvallende stap als je je bedenkt dat Adobe zich tot nu toe niet zozeer bemoeide met wat gebruikers met het bewerkingsprogramma Photoshop creëerden. Stel je voor dat WhatsApp bij voorbaat al die ene irritante collega zou blokkeren of dat de zelfscankassa bij de Albert Heijn weigert ongezonde snacks te scannen.

Na een aantal mislukte pogingen de beperkingen te omzeilen, besloten we op zoek te gaan naar een alternatieve manier om toch tot het gewenste resultaat te kunnen komen. En dat wij niet de enigen zijn met de wens minder begrensd te worden, bleek al snel toen we op meerdere not safe for work AI-beeldgeneratoren stuitten. Onder andere Unstable Diffusion, de NSFW-variant van Stable Diffusion. Die werd eind vorig jaar gelanceerd omdat er op Reddit grote vraag naar bleek; creativiteit prikkelen en afbeeldingen genereren zonder beperkingen. Inmiddels worden er dagelijks meer dan 500.000 NSFW beelden gegenereerd op de openbare tool.

Wat vrij snel opvalt bij het gebruik van dit soort NSFW-tools, is de gelikte, perfecte beelden die het systeem ons teruggeeft. Zo zijn gegenereerde lichamen, tenzij specifiek anders aangegeven, altijd slank en gespierd, hebben vrouwen grote borsten en alleen haar op hun hoofd. Een plaatje van een vrouw met okselhaar is in veel naaktprompt-tools bijna onmogelijk te genereren. Dat is niet gek als je je bedenkt dat de AI kampt met een bias afkomstig uit de trainingsdata. Om plaatjes te kunnen genereren van naakte mensen, zijn er heel veel voorbeelden nodig.

En je raadt het misschien al, deze voorbeelden zijn grotendeels online te vinden in pornografie, maar ook in Japanse Anime. Dat zijn immers de beelden die in grote oplage openlijk op het internet te vinden zijn. Dat een AI dat vervolgens als training voorgeschoteld krijgt, levert uiteraard weer dezelfde soort gelikte beelden met onrealistische verwachtingen van het naakte lichaam.

Tussen preuts en porno

Dat naakt een lastig begrip blijft werd ook pijnlijk zichtbaar op de platformen van Meta, waar naaktbeelden tot voor kort streng gecensureerd werden. De strenge regelgeving werd echter stevig op de proef gesteld toen er massaal protestacties op touw werden gezet om het discriminerende beleid van Meta op de schop te gooien. De vrouwelijke tepel zou niet passen bij de jonge doelgroep op het platform en daarom zonder wikken of wegen verwijderd worden van het platform. Seksueel aanstootgevend? Ik noem het eerder preuts. Gelukkig kon de adviesraad van Meta niet achterblijven en werd er na opstapelende klachten dwingend verzocht de regelgeving aan te passen.

Dat het slechts een zoethoudertje is blijkt wel bij het lezen van Instagram’s herziene regelgeving. Expliciet staat er nog steeds dat sommige foto’s van vrouwentepels niet worden toegestaan. Enkel met medische reden, denk aan borstamputatie, of in de context van borstvoeding en bevallingen, is het toegestaan.

Het is duidelijk: het vrouwelijke lichaam an sich is naakt en naakt is seksueel, en daar moeten we niet aan beginnen. Om het algoritme uit te dagen, plaatst transvrouw Ada elke week een foto van haar ontblote bovenlijf. In afwachting tot Instagram haar transitie naar vrouw erkent, en uiteindelijk dus haar foto zal rapporteren en verwijderen.

Zo’n reactie van gebruikers is niet uitzonderlijk. Toen populair blogplatform Tumblr in 2018 besloot om volwassen content te verbieden, kelderde het verkeer op het platform met bijna 30 procent. Ongeveer een kwart van de gebruikers zat op het platform voor de NSFW-inhoud en zag met het verbod geen reden om te blijven hangen. In 2022 trok Tumblr het verbod met hangende pootjes weer in. Met behulp van community labels kunnen gebruikers hun posts nu in het hokje “seksuele thema’s” stoppen. Tumblr hoopt hiermee weer het platform te zijn waar naaktheid wordt toegestaan ​​en omarmd.

Dat Tumblr een stapje terug deed in 2018, of dat Instagram een beschermende rol aanneemt voor haar volgers is kenmerkend voor de manier waarop er over naakt gesproken wordt. Een angst die is ontstaan door deepfakes en andere tools waarmee je van elke foto binnen een handomdraai een naaktfoto kunt maken. Aan de ene kant dus heel logisch dat er kritisch gekeken wordt naar beelden die online komen.

Maar aan de andere kant tenenkrommend als je je bedenkt dat een platform als Instagram al jaren het zelfbeeld van jongeren stuurt met influencers, reclame en algoritmen. Dat voelt complex. Pretenderen dat ‘naakt’ aanstootgevend is, maar aan de andere kant wel een seksueel geïdealiseerd lichaamsbeeld presenteren.

Daarnaast zorgt censuur op beelden ervoor dat patronen in stand gehouden worden. Vrouwen zijn slank, breekbaar en een lustobject, mannen zijn gespierd en op seks belust. Iets wat we dus ook terugzien in AI-modellen. Een sensuele blik op een naakt lichaam die ervoor zorgt dat de grens tussen kunst en sensueel steevast een heikel punt is. Als we niet voorbij de porno-geinspireerde beelden komen, moeten we het dan op een andere manier proberen?

Van porno naar kunst

Hoe werkt het verbeelden van naaktmodellen met AI? Als we AI als ‘gereedschap’ zien, net zoals een kwast, zou het creatieve proces hetzelfde moeten zijn. Maar dat ligt toch echt anders. Op de kunstacademie wordt er gekeken naar abstracte vormen en lijnen die samen het beeld van een menselijk lichaam vormen. Een computer heeft hier niks aan. AI-beeldgeneratoren creëren geen plaatjes op basis van contouren, perspectieven en schaduwen, maar hebben juist heel expliciete instructies nodig. Dit zorgt voor een hele objectiverende manier van kijken. In tegenstelling tot lijnen en vormen, zie je dingen als dikke billen, scheve borsten of wild groeiend borsthaar.

Toen wij als ‘naaktprompt-kunstenaar’ aan de slag gingen, merkten we dat het essentieel is om de juiste woorden aan te leveren om het naaktmodel het beste te omschrijven. Dat is nodig omdat zo’n beeldgenerator bepaalde associaties heeft met bepaalde woorden.

Zo kan een model zoals Unstable Diffusion prima een beeld genereren op basis van de prompt “female nude model”, maar de toevoeging “covering her breasts” verandert bijna niks aan het origineel. Het systeem snapt het simpelweg niet, waardoor de communicatie met zo’n tool vaker voelt alsof je tegen een peuter praat. Je kunt vragen wat je wilt, maar begrijpen doet ‘t niet. Vaak is het resultaat toch ongeveer hetzelfde als de vorige keer.

Net als met kinderen moeten we onze manier van communiceren aanpassen. Alleen in tegenstelling tot het gesprek met een kind waar we neigen te versimpelen, moeten we met de computer juist explicieter worden en meer details geven. In feite gaan we steeds meer nadenken als een computer. In plaats van te ervaren wat we zien en de vormen te volgen, vragen we ons af: Hoe kan je het beste de huidskleur van het model beschrijven zodat het systeem het snapt? En wat als alle gegenereerde beelden veel te strak en gespierd zijn? Moet je de generator dan vragen om een dik, uitgezakt lichaam?

Drink & prompt

In tegenstelling tot het gemak wat bedrijven uitstralen, blijft het prompten van naakt dus nog best lastig. Hoe goed we ons best ook doen om onze opdracht expliciet uit te schrijven, de beeldgeneratoren blokkeren in hun beperkingen. Hoog tijd om het gesprek te openen, uit de kramp van AI-porno te kruipen en te kijken wat naakt is, en wat dat betekent. Voor kunst, AI-beeld, maar ook voor de beeldvorming van naakte menselijke lichamen.

Dat hier nog veel meer vragen zitten, voelen we aan alle kanten. Ook op het persoonlijke vlak. Kun je iemand wel objectief beschrijven zoals een AI dat van je verwacht? Dat willen wij graag verder onderzoeken. Het kan ons namelijk veel leren over hoe AI-beeldgeneratoren werken, hoe ze zijn gemaakt, en hoe we ermee aan de slag gaan. Wat is er mogelijk, wat niet, en vooral wat is wenselijk?