Mensenrechtenorganisatie Amnesty deed een intern onderzoek naar de opvattingen van hun leden en activisten, met name jongeren. In 2006 werd al een ‘richtingenstrijd’ geconstateerd die nu behoorlijke gevolgen kan gaan hebben.
Milieu en klimaat werden lange tijd als een apart thema gezien, losstaand van het thema mensenrechten. Amnesty International gaf hun hoogste onderscheiding aan klimaatstaker Greta Thunberg. En daarmee lijken de thema’s elkaar dus nu te kruisen. Want Greta kan wel hard lopen janken over hoe de hele wereld straks kapot gaat, ze heeft niet één of andere burgeroorlog weten te voorkomen. Met name jongeren bij Amnesty zien een schoon milieu en een leefbaar klimaat als onderdeel van de hele mensenrechtendiscussie. En als bijvoorbeeld Shell een heel gebied onbewoonbaar maakt door een rivier te vervuilen, dan is dat ook niet zo’n gekke gedachte. Maar hier gaan de nekharen mij van overeind staan:
“De meningen onder de achterban zijn verdeeld: 59 procent van de Amnesty-afdelingen wereldwijd vindt dat klimaatverandering een van de prioriteiten moet zijn, 41 procent vindt van niet. „Het is deels ook een geografische scheidslijn”, zegt Helsloot. Het idee van ‘economische rechten’ bijvoorbeeld, „leeft veel meer in ontwikkelingslanden dan hier.”
Want ideeën over economische rechten, die heersen onder mensen uit ontwikkelingslanden, klinkt al als een poging om geld en werkgelegenheid af te dwingen onder het mom van ‘mensenrechten’. En er bekruipt mij eenzelfde gevoel dat we binnen de kortste keren serieus over ‘klimaatvluchtelingen’ gaan praten. Of nou ja, dat het in no-time al een begrip wordt waar overheidsorganen, en met name de EU, mee gaan zullen werken.
Ik heb er alle begrip voor dat een milieuramp zoals een gigantische olievlek maakt dat mensen hun omgeving moeten ontvluchten, net zoals ze dat in het geval van oorlog zouden doen. Maar ik voel de bui al hangen in het geval van ‘klimaatvluchtelingen’. Want hoe ga je bijvoorbeeld aantonen dat een slechte oogst het gevolg is van klimaatverandering? Maakt dat überhaupt nog uit?
Als er één concept is waar linkse partijen keihard op zullen geilen dan is het wel ‘de klimaatvluchteling’. Het heeft dezelfde erfzonde als het slavernijverleden en uitbuiting door kapitalisme of kolonisatie om iedereen in het westen mee om de oren te slaan. Het onderstreept de collectieve verantwoordelijkheid van de mensheid voor het klimaat én pakt daarmee ook dat hele idee van ‘grenzen zijn denkbeeldig’. Want dat Hakim straks de Middellandse Zee oversteekt is niet omdat hij een gelukszoeker is, maar omdat wij het klimaat hebben verpest en daardoor zijn oogst lieten mislukken. De rest van de argumenten kun je wel invullen…