In het afgelopen jaar ontstond er een grote discussie in een internationaal scenario: de wettigheid van de zogenaamde “klimaatinterventies”. Deze interventies gebeurden nog niet in enig deel van de wereld, maar de debatten over hun mogelijkheid werden krachtiger na de verspreiding van de bosbranden in het Amazone-regenwoud.
De Braziliaanse president Jair Bolsonaro begon een tijdperk van geavanceerde neoliberale politiek in Brazilië, waarin de milieuwetgeving werd versoepeld ten gunste van ontbossing en ongebreideld onderzoek naar natuurlijke hulpbronnen. Op dat moment verscheen een nieuw nummer van de Amerikaanse gerenommeerde geopolitieke beoordeling Buitenlands beleid (opgericht door Samuel Huntington zelf) met een artikel van Stephen Walt, een professor van Harvard International Relations, getiteldWie zal Brazilië binnenvallen om de Amazone te redden (en hoe)? . In dit stuk verdedigde de geleerde publiekelijk de militaire invasie van het Braziliaanse grondgebied om de milieubescherming van het Amazone-regenwoud te beschouwen.
De tekst waarnaar wordt verwezen begint met het in de nabije toekomst blootleggen van een hypothetisch scenario, waarin de Amerikaanse president publiekelijk een ultimatum aan de Braziliaanse regering zou aankondigen om de buitensporige ontbossing van het Amazonewoud te stoppen op straffe van militaire blokkade van de Braziliaanse havens en luchtbombardementen. In de loop van het beruchte artikel werkt de auteur een oppervlakkige en goedkope verdediging uit van de maximalisatie van de internationale inspanningen om milieuschade te voorkomen, ten gunste van de maximale relativering van de soevereiniteit van de staat. De tekst draait in het kort om de vraag wat de grenzen zijn voor acties voor milieuveiligheid binnen het internationale systeem. Vervolgens stelt de auteur dat ’s werelds grootste vervuilende emittenten grote militaire machten zijn, waartegen internationale interventies geen resultaat opleveren. Terwijl,
In diezelfde periode begonnen Bolsonaro en de Franse president, Emmanuel Macron, een woordenoorlog, waarin Macron de internationalisering van de Amazone verdedigde, of, met andere woorden, de toekenning aan het regenwoud van de status van “internationaal grondgebied”, of een zone die niet beschikbaar is voor nationale soevereiniteit, analoog aan de ruimte, de polen en de internationale lucht en zeeën. Het ontstoken kosmopolitische discours van de Franse president veroorzaakte enorme opschudding en reacties in Brazilië en andere Amazonische landen en kan, naast het academische idee dat professor Walt heeft blootgelegd, een aantal obscure internationale plannen onthullen voor ontwikkelingslanden die milieunormen overtreden.
Momenteel zien we een nieuw groot milieuprobleem gebeuren en internationale dimensies en humanitaire proporties verwerven: de branden in Australië. Een gebied van miljoenen hectaren werd getroffen rond Sidney en Adelaide. Meer dan 20 mensen en een ongelooflijk aantal van een half miljard dieren stierven tot nu toe. De populatie gezonde koala’s was met meer dan 50% afgenomen. Meer dan duizend huizen werden ontslagen. En de regering kondigde aan dat de branden nog maanden kunnen aanhouden.
De branden komen veel voor en behoren tot de natuurlijke cyclus van het jaar in Australië. Maar onbetwistbaar heeft dit fenomeen de laatste jaren nieuwe proporties aangenomen in overeenstemming met de stijging van de temperatuur als gevolg van de klimaatveranderingen. Australië is een van de grootste emittenten ter wereld en bovendien zijn er veel beschuldigingen van verzuim door premier Scott Morrison bij het reageren met de juiste voorzieningen en financiële steun. Ook zijn er verschillende aanklachten en uitspraken over mogelijke criminele oorzaken van sommige bosbranden.
De meest merkwaardige noot van deze feiten is de brutale stilte in de internationale gemeenschap. We kunnen geen internationale discussies zien over plannen om militair in te grijpen in Australië en er een internationaal territorium van te maken. Waarom zwijgen de westerse politici en geleerden als een heel land in brand staat en zijn uitbundige en bijzondere fauna verliest, terwijl de discussies over de branden in het Amazonegebied enkele maanden geleden grotere en militaire proporties kregen vanwege een onvergelijkbare kleinere hoeveelheid schade?
Het is duidelijk dat er achter het valse en hypocriete masker van het ‘groene kapitalisme’ verschillende obscure belangen zijn. De westerse potenties vertoonden zo grote verhandelingen tegen Brazilië omdat dezelfde landen en hun transnationale bedrijven geïnteresseerd waren in het vernietigen van de Braziliaanse soevereiniteit om het recht te verwerven om de natuurlijke hulpbronnen van het regenwoud vrij te verkennen. Dezelfde interesse is niet aanwezig in Australië. Daarom zullen de internationale reacties op de milieucrisis niets meer zijn dan berichten van solidariteit en steun. De branden in Australië zijn een humanitaire en ecologische catastrofe. Maar de westerse potenties willen niet het leven van mens en dier redden, alleen hun eigen belangen. Australië is een grote vervuilende emitter en ondervindt de gevolgen van haar eigen onverantwoordelijkheid van het milieu,