Baudet en de great reset

Verstokte complotdenkers hebben het steeds lastiger. Nu er geen coronamaatregelen zijn en onze democratie ook al geen dictatuur blijkt, waaien ze alle kanten op om de honger naar boosheid en woeste verhalen te stillen. Op de maandag gehouden (zeer kleinschalige) demonstratie in Amsterdam ging het ineens weer over de Great Reset. Een vals stokpaardje dat door niemand minder dan Baudet en consorten de vrije loop krijgt.

De Great Reset lijkt een ideale kandidaat voor een stevige complottheorie. Een mondiale elite die de coronacrisis aan wil grijpen om op kwaadaardige wijze alle vrijheden van hardwerkende burgers af te pakken en een radicaal linkse agenda door te voeren. Dat alles aangejaagd door de bejaarde Duitse econoom Klaus Schwab, die de term Great Reset in 2020 lanceerde. Het is niet voor niets dat de fervente complotverspreider Thierry Baudet (FvD) een barrage aan Kamervragen stelde over de Great Reset.

Kwijlen

Schwab is voorzitter van het ruim 50 jaar oude World Economic Forum (WEF) en daar beginnen de verstokte complotdenkers al bijkans te kwijlen van complotgenot. Het WEF brengt namelijk iedereen met ook maar een beetje invloed in het bedrijfsleven en de politiek op het wereldtoneel jaarlijks samen om van gedachten te wisselen. Een soort netwerkborrel op anabolen, maar dan voor mensen die echt iets in de melk te brokkelen hebben.

De Great Reset heeft zo op het eerste oog dus alle ingrediënten van een kwaadaardige complottheorie, met rijke en machtige mensen die samen komen om de wereldproblemen te bespreken, ware het niet dat er geen sprake is van een complot.

Feitelijk is het slechts een theorie om de wereld na de pandemie een betere en eerlijkere plek te maken. Je zou het een voorstel aan de wereld kunnen noemen. Door internationaal meer samen te werken en de welvaart gelijker te verdelen. Niet alleen zou er anders gekeken moeten worden naar de economie, maar de gezondheidszorg, het onderwijs en de energievoorziening zijn ook aan een reset toe. Kortom: een meer duurzame wereld zou zowel burgers als bedrijven ten goede komen.

Schwab maakt zich zorgen over de klimaatcrisis en de toegenomen ongelijkheid in de wereld. Hij is bepaald niet de eerste die deze zaken aankaart en wat oplossingen betreft blijft hij ook nog eens behoorlijk op de vlakte.

Vlekken

Weinig reden dus om nou meteen volledig in de donkerrode vlekken te schieten, maar omdat complotdenkers alles graag op willen blazen tot kwaadaardige proporties worden zaken uiteraard volledig uit de context gehaald. Zo zou Schwab bijvoorbeeld volgens de complotwappies privébezit af willen schaffen, hij stelde: ´You´ll own nothing. And you´ll be happy´

Klinkt natuurlijk niet zo bijster fraai, ware het niet dat hij dit nooit heeft gezegd. De vijf jaar oude quote heeft niets te maken met de Reset van Schwab en komt uit de mond van de Deense politica Ida Auken. Zij refereerde slechts aan het belang van de deeleconomie. Auken zou het een mooi idee vinden als mensen meer spullen zouden huren in plaats van kopen. Meer is het niet.

Zo zit de door complotdenkers opgeblazen karikatuur van de Great Reset vol met rare verdraaiingen, van de zogenaamde banden van Schwab met rijke, joodse families (hallo, antisemitisme) tot een plan om de wereldbevolking te decimeren (die passage komt uit een boek van John Coleman en helemaal niet uit het boek van Schwab).

Fasen

Helemaal bizar wordt het als complotdenkers op Facebook stellen dat in het boek wordt gesproken over zes tamelijk verontrustende fasen, waaronder zeer ingrijpende zaken vallen als een staat van beleg, het bewust in elkaar laten klappen van de economie, het dematerialiseren van geld en het onteigenen van land en eigendommen.

Helaas voor de immer op rampen geilende complotdenkers; de zes fasen komen totaal niet voor in het boek. Op Facebook gaan screenshots rond, zogenaamd van het boek van Schwab. Klein probleempje, de screenshots zijn in het Nederlands en het boek is volgens persbureau DPA nooit in onze taal vertaald.

De Great Reset is eigenlijk qua dynamiek niet heel veel anders dan de term Build Back Better, in 2015 geïntroduceerd op een conferentie van de Verenigde naties om aan te geven dat je na een natuurramp anders naar de wederopbouw moet kijken. Niet steeds hetzelfde doen dus, maar leren van een ramp (of in het geval van Schwab een pandemie) om de volgende keer beter beslagen ten ijs te komen.

Zorgen

Is er dan helemaal niets om ons zorgen over te maken?

Nou, eigenlijk wel. De Great Reset focust op het zogenaamde stakeholders capitalism (welzijn voorop, economisch gewin niet het hoogste doel), maar ook op multi stakeholder partnerships. Wat feitelijk wil zeggen dat grote bedrijven niet alleen de eigen aandeelhouders zouden moeten dienen, maar ook de burgers en de maatschappij. Dat klinkt allemaal heel mooi, maar zou feitelijk meer macht geven aan bedrijven, helemaal omdat de overheid in die constructie slechts een van de ‘aandeelhouders’ zou zijn.

Koppel dat aan het idee van Schwab dat het democratische proces rond grote maatschappelijke problemen wat vaker op wereldschaal plaats zou moeten vinden in plaats van op het niveau van een land en je begint wat mij betreft wel een beetje een model te krijgen waar de democratische controle slachtoffer van kan worden.

Er is dus best reden om kritisch te zijn op het op zich goed bedoelde voorstel van een Great Reset.

Maar doe dat dan wel met argumenten die ergens op slaan.

Karikatuur

Zoals bijna altijd zorgen complotdenkers er met een wanstaltige karikatuur voor dat inhoudelijke kritiek moeilijker naar voren komt. Dat is helaas altijd al zo geweest. Door te wijzen op de babybloed drinkende elite bijvoorbeeld wordt het wel degelijk bestaande probleem van kindermisbruik lastiger om naar voren te halen.

Door van de Great Reset een soort kwaadaardig plan te maken om werelddominantie te bewerkstellingen voor de elite, komt inhoudelijke kritiek op de voorstellen minder goed uit de verf. Je krijgt mensen in deze moderne online tijden nu eenmaal eerder bij elkaar als je sensationele verhalen weet te verspreiden. De algoritmes van Facebook en YouTube doen de rest. Kijk daarvoor maar naar het recente verleden, waar complotwap Janet Ossebaard met baarlijke nonsens miljoenen lezers en kijkers wist te trekken.

Voor mij is het al langer een feit; complotdenkers die juist stellen als kritische medemens problemen aan te kaarten, verschuilen echt bestaande problemen en oprechte kritiek in een dikke laag complotmist.

En daarmee bereiken zij juist het tegendeel van wat ze zeggen te willen bereiken.