Indignatie redactie 
De Belastingdienst blijkt jarenlang onterecht toeslagen te hebben afgewezen en teruggevorderd, waardoor duizenden families in grote financiële problemen kwamen. In plaats van de gedupeerden direct te compenseren, werd de zaak zoveel mogelijk in de doofpot gestopt en werd betrokken topambtenaren de hand boven het hoofd gehouden.
In 2019 werd bekend dat meer dan 300 ouders die gebruikmaakten van een gastouderbureau in Eindhoven onterecht geen kinderopvangtoeslag werd toegekend. Families die de toeslag toch ontvingen, moesten deze terugbetalen. Slachtoffers werden als fraudeurs aangemerkt, waardoor een betalingsregeling niet mogelijk was.
Ze moesten daarom bedragen van tienduizenden tot soms meer dan 100.000 euro in één keer terugbetalen. Betrokkenen werd niet verteld waar ze van beschuldigd werden en ze konden zich nauwelijks verdedigen. Ze werden vervolgens kapot geprocedeerd door de Belastingdienst, waar al in 2015 bekend was dit niet klopte.
Veel gedupeerden kwamen hierdoor diep in de schulden. De gevolgen varieerden van loonbeslag tot depressie en baanverlies. Slachtoffers van de werkwijze van de Belastingdienst spreken over een ‘jarenlange hel’.
In tegenstelling tot wat voormalig staatssecretaris Snel van Financiën aan de Kamer berichtte, ging deze toeslagenaffaire niet om een enkel dossier van honderden ouders, maar om waarschijnlijk tienduizend gedupeerden. Afgelopen december werd eindelijk een compensatieregeling voorgesteld voor de eerste 300 slachtoffers.
Burgers kapot maken
Het onterecht aanpakken van onder andere het Eindhovense bureau was een bewuste stap van de Belastingdienst. Uit documenten en dossiers in handen van RTL Nieuws en Trouw blijkt dat hierin een grote rol was weggelegd voor een speciale fraudeteam: het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF).
Het doel van CAF was om het gastouderbureau te sluiten en toeslagen terug te vorderen, zonder dat er gedegen onderzoek was gedaan. Vermoedens van fraude waren gebaseerd op oud bewijs. Deze onrechtmatige wijze van optreden bleek de gebruikelijke werkwijze van het fraudeteam te zijn.
Het team werd direct aangestuurd door toenmalig Algemeen directeur Hans Blokpoel. In de documenten staat: ‘Blokpoel wil alles laten dichtdraaien, dus ook toeslagen, zelfs als die waarschijnlijk wel goed zijn’. Ambtenaren moesten ‘langs de randen van de wet te opereren’ en ‘bij twijfel afwijzen’.
Onder het mom van ‘afpakjesdag’ zette het team er bewust op in om toeslagen terug te vorderen, ook wanneer zij wisten dat mensen er wel recht op hadden. Uit de verslagen blijkt dat Blokpoel samen met toenmalig directeur-generaal Peter Veld en anderen binnen de top beseften dat in 20 procent van de gevallen de terugvordering onterecht was.
Doofpot
Tijdens Tweede Kamerdebatten over de affaire hield toenmalig Staatssecretaris Snel de evaluatieverslagen van het CAF-team achter, ondanks dat de Tweede Kamer specifiek om deze informatie had gevraagd. In 2015 waren die evaluatierapporten over de onrechtmatige fraudejacht van het team al bekend. Ook in rechtszaken tegen de slachtoffers in 2018 en 2019 bleek de Belastingdienst bewijsstukken achter te hebben gehouden waaruit bleek dat de Belastingdienst al in 2015 erkende geen bewijs van fraude te hebben.
Gedupeerden die de afgelopen maanden hun dossier opvroegen om eindelijk te kunnen begrijpen waarom ze als fraudeur werden bestempeld, kregen in sommige gevallen een grotendeels zwart gelakt en dus onleesbaar dossier thuisgestuurd. Daarnaast probeerde de Belastingdienst begin 2019 de klokkenluider die documenten had geopenbaard de mond te snoeren. Hij werd geschorst voor het ‘schenden van zijn ambtseed’.
Staatssecretaris Snel hield daarbij lang vol dat hij geen signalen had dat er buiten de 300 gastouderbureauslachtoffers ook nog andere problemen speelden. Dit bleek een leugen. Snel wist al veel langer dat er op deze manier duizenden gedupeerden waren. Afgelopen december, na bekendmaking van de resultaten van een onafhankelijke onderzoekscommissie, trad Snel onder druk af als staatssecretaris, nadat alle oppositiepartijen het vertrouwen in hem hadden opgezegd.
Snel treedt af
Al in 2017 was er een vernietigend rapport van de Nationale Ombudsman over de werkwijze van de Belastingdienst omtrent toeslagen. Toen loog de Belastingdienst dat zij per direct weer volgens de wet zouden gaan werken. Dit is nooit gebeurd, blijkt nu. Zeker tot september 2019 is er doelmatig verzaakt om, zoals de wet voorschrijft, burgers op de hoogte te brengen dat hun toeslag stopt of hen de mogelijkheid tot bezwaar te geven.
Inmiddels is besloten om de Belastingdienst te reorganiseren en komt er een nieuw onderzoek naar mogelijke overtredingen van het strafrecht. De misdadige werkwijze van de Belastingdienst kan niet los worden gezien van de manier waarop de staat in het algemeen omgaat met mensen met weinig geld. De controle op mensen met een bijstanduitkering is extreem streng, terwijl multinationals en banken vrijuit kunnen frauderen of onderhandelen over hoe weinig belasting ze moeten betalen.
Toeslagen zijn onderdeel van een maatschappelijk vangnet in een verzorgingsstaat die mensen met minder geld ondersteunt. Deze toeslagenaffaire toont aan dat deze verworvenheden altijd onder vuur blijven liggen in een kapitalistische maatschappij. En dat instituties als de Belastingdienst verre van neutraal zijn en dat klassenpolitiek aan de orde van de dag is.
