Blokkeerfriezen It giet oan

De Zwarte Piet-discussie wordt ieder jaar feller. Was het in 2012 nog een enkeling die zich er druk over maakte, in de jaren daarna werden de protestacties steeds omvangrijker. Maar ook het aantal mensen dat actie ging voeren voor het behoud van Zwarte Piet werd ieder jaar groter. Waarom leidt een relatief onbelangrijk fenomeen tot zulke felle reacties? Wat is dat toch met Zwarte Piet?

In 2012 dienden actievoerders een klacht in bij de Verenigde Naties. Onderzoekers onder leiding van Verene Shepherd correspondeerden in de eerste helft van 2013 met de Nederlandse regering, in oktober van dat jaar leidde dat tot veel publiciteit. In juni 2014, dus niet in de periode dat de Sint in ons land was, bezocht Shepherd Nederland. De landelijke intochten van 2014 en 2016 gingen vergezeld van rellen waarbij veel demonstranten werden gearresteerd. (90 arrestaties in 2014, 200 in 2016.) In 2017 deed Jenny Douwes op Facebook een oproep om de actiegroep Kick Out Zwarte Piet op hun weg naar de landelijke intocht van Sinterklaas tegen te houden. Een oproep die zij er een half uur later weer afhaalde, maar het idee was geplant en werd zonder haar uitgevoerd. Het ging de actievoerders hierbij niet om de kleur van de Pieten, maar om de demonstranten en eventuele rellen weg te houden van de kinderen bij de intocht van Sinterklaas.

Later bleek dat burgemeester Waanders (PvdA) van Dokkum in 2017 twee extreme actiegroepen uit had genodigd. Haar doel was tweeledig. 1. Propaganda maken voor de multiculturele samenleving (Kick Out Zwarte Piet). 2. Het framen van de tegenstanders als gevaarlijke gekken (Nederlandse Volks-Unie). De burgers zijn in zo’n geval machteloos, waardoor het kon gebeuren dat een aantal burgers het heft in eigen hand nam door de A7 te blokkeren.

De rechter was streng, precies een week voor de volgende landelijke intocht. Jenny Douwes kreeg 240 uur werkstraf en een maand voorwaardelijke celstraf voor opruiïng. De meeste anderen kregen 120 uur werkstraf opgelegd. De straffen konden zo hoog uitvallen omdat volgens de rechter het grondrecht om te demonstreren was geschonden en omdat de daders geen berouw toonden.

Het argument dat hier een grondrecht is geschonden is natuurlijk onzin. Burgemeesters verbieden vaak genoeg demonstraties als de openbare orde in het geding is, dat had burgemeester Waanders hier ook moeten doen. De blokkeerfriezen wilden de actievoerders niet het recht op demonstreren ontzeggen, ze wilden alleen dat de kinderen in Dokkum daar niet mee geconfronteerd zouden worden. Bovendien heeft KOZP door deze actie nog meer media-aandacht gekregen, dan wanneer ze niet waren tegen gehouden. En tot slot: in gevallen, waarin de demonstranten critici van de multiculturele samenleving waren, maar die verder vergelijkbaar zijn, werd niet opgetreden.

De rechter heeft het over eigenrichting. Daaronder versta ik dat burgers zelf straffen gaan uitvoeren. Burgers die opkomen voor het belang van kinderen en zelf de openbare orde proberen te handhaven, omdat ze op de burgemeester niet kunnen vertrouwen, kun je in alle redelijkheid geen eigenrichting verwijten.

De maximale straf op het blokkeren van een snelweg is zo hoog, omdat het levensgevaarlijk is wanneer je een blokkade opwerpt en iemand daar met 130 kilometer per uur op knalt. Dat is hier natuurlijk niet aan de orde. Er is geen enkel gevaar geweest. Ook dat is onzin.

De rechter houdt ook rekening met de houding van een verdachte, bijvoorbeeld of hij berouw toont. Omdat de meeste daders hier geen berouw toonden, vonden de rechters een hogere straf gerechtvaardigd. Zo’n standpunt is gerechtvaardigd bij een crimineel die weigert om zijn leven te verbeteren, maar in het geval van burgers die oprecht menen dat ze het goede hebben gedaan, ligt dat anders. In dit geval staat de mening van de rechter tegenover de mening van de verdachten en die van veel Nederlanders, waardoor het politieke zaak wordt. Het zou de rechter passen om in zo’n geval terughoudend te zijn in plaats van een voorbeeld te willen stellen. Je kunt dit vonnis ook zien als een oorlogsverklaring aan andersdenkenden, in plaats van als rechtvaardigheid.

Het is duidelijk dat de Zwarte Piet-discussie te maken heeft met de multiculturele samenleving. Het mooie van Zwarte Piet in de multiculturele discussie is dat het vrijwel iedereen aanspreekt. Iedereen heeft een gevoel bij het fenomeen Zwarte Piet. Iedereen heeft er nog herinneringen aan uit zijn kindertijd, iedereen die kinderen heeft gekregen, heeft er als volwassene ook mee te maken (of te maken gehad) en omdat het zo dichtbij staat, kan iedereen er ook een mening over hebben. Het is nu eens een onderwerp dat niet slechts voor een beperkte groep mensen geldt, bijvoorbeeld wanneer een bedrijfskantine alleen nog maar halalprodukten aanbiedt. (“Is het nou zo erg om je een beetje aan te passen?”)

Deze keer hoef je je niet af te vragen wat er nou precies gebeurd is, zoals bij onregelmatigheden in een zwembad. (“Hebben de slachtoffers hier zelf ook niet een beetje de hand in gehad?”) Of bij het achterblijven op de arbeidsmarkt. (“Ze worden natuurlijk gediscrimineerd.”) Hierbij hoef je je niet eerst in te lezen, zoals bij de vraag of allochtonen nou echt crimineler zijn dan autochtonen en waardoor dat dan komt. (“Het is de uitzichtloosheid, de sociaal-economische factoren, het is de schuld van de maatschappij.”) Of bij ontsnapte TBS-ers. (“Voorkomt het TBS-systeem niet ook een hoop misdaad?”)

Iedereen heeft als kind met Zwarte Piet te maken gehad en iedereen zal er door kinderen of kleinkinderen weer mee te maken krijgen. Wat er hier gebeurd is, is voor iedereen duidelijk, inclusief alle context. Het is heel eenvoudig. Iedereen weet uit eigen ervaring dat het racisme-argument in dit geval onzin is. We worden allemaal met terugwerkende kracht voor racist uitgemaakt. Je kunt niet zeggen: dat was een andere tijd. Als je zegt dat iets fout is, dan zeg je daarmee dat we dat in het verleden verkeerd hebben gedaan. Dat geldt ook voor andere zaken, zoals hoe er nu gedacht wordt over het koloniale verleden of over roken.

Over het koloniale verleden zou je kunnen vinden dat het in de toenmalige tijdgeest begrijpelijk is; je zou ook kunnen vinden dat het kolonialisme in de context van die tijd niet fout was; maar als je zegt dat kolonialisme fout is, dan zeg je daarmee dat we toen verkeerd hebben gehandeld. Punt uit. Als je zegt dat roken slecht is, dan zeg je daarmee dat we er vroeger verkeerd aan gedaan hebben om te roken. Punt uit. Als je zegt dat Zwarte Piet racistisch is, dan zeg je daarmee dat we het al die jaren verkeerd hebben gedaan. Punt uit. Het gaat er eigenlijk niet eens om dat iedereen beledigd wordt door voor racist uitgemaakt te worden, daar kun je je schouders over ophalen.

Het gaat er veeleer om dat iedereen aanvoelt dat dit niet klopt. Onze bestuurders, de media en onze rechters lijken allemaal aan een soort weg-met-ons-syndroom te lijden. Alles wat wij in het Westen doen of gedaan hebben, is fout en onze cultuur is niet belangrijk of bestaat niet. Iedereen ziet nu dat wij geacht worden ons aan te passen aan de nieuwkomers. Iedereen ziet dat bestuurders besluiten nemen die tegen de wil van de meerderheid ingaan, dat ons de multiculturele samenleving opgedrongen wordt, dat de veiligheid of het plezier van de kinderen minder zwaar weegt dan het droombeeld van de bestuurders. Iedereen ziet hoe wereldvreemd onze bekende Nederlanders in deze discussie staan. In het geval van de blokkeerfriezen is het voor iedereen duidelijk dat de rechters een politiek besluit nemen en niet slechts de wet toepassen.

Het is in een klap duidelijk hoe rekbaar de wet is en dat rechters de wet zo uitleggen en oprekken, dat ze medestanders van de multiculturele samenleving gunstig gezind zijn, terwijl iedereen die het waagt tegen hun wereldbeeld in te gaan, het zwaar zal bezuren. Het is toch absurd dat gewone burgers die voor onze kinderen opkomen, worden gecriminaliseerd? Terwijl ze slechts doen wat de burgemeester had behoren te doen: opstootjes bij de intocht voorkomen.

Met Zwarte Piet kan iedereen voor zichzelf de vragen beantwoorden die in het multiculturele debat spelen. Is het nou zo erg om je een beetje aan te passen? Kwetst het minderheden? Of hebben ze niets te maken met hoe wij ons feest vieren? Wie bepaalt of wij ons aanpassen? Wijzelf of zij? Het gaat om het zelfbeschikkingsrecht. Laten wij ons de wet voorschrijven door een minderheid? Deze gewelddadige minderheid wordt actief gesteund door bestuurders, door de media, die er met hun volle gewicht tegenaan gaan, en door justitie.

Sommige mensen zullen zeggen, dat er wel belangrijker kwesties zijn waarover we ons druk zouden moeten maken, ook in het multiculturele debat. In zekere zin hebben ze daar wel gelijk in. Zwarte Piet is op zich niet heel belangrijk. Het is niet een essentiëel onderdeel van onze cultuur, het maakt geen deel uit van onze identiteit, we zien Zwarte Piet niet als een symbool voor het een of het ander. Eigenlijk zouden we aan de discussie voorbij kunnen gaan.

Maar het punt is dat de zaken die erachter spelen wel belangrijk zijn: zelfbeschikkingsrecht, het accepteren van een besluit van de meerderheid, grenzen durven stellen aan allochtonen en de kwalijke rol die de elites in politiek, media en justitie spelen. Bovendien leidt het feit dat het om zo iets onbeduidends gaat tot weinig sympathie voor de actievoerende tegenstanders. Bij andere aan de multiculturele samenleving gerelateerde kwesties krijg je weinig mensen op de been, omdat het weinig mensen treft. Een zaak die een bepaalde beroepsgroep treft, zal in de meeste gevallen geen mensen buiten die beroepsgroep op de been krijgen en heeft daarmee dus een klein draagvlak.

Ik weet niet hoe groot het draagvlak in de Zwarte Piet-kwestie is, maar het potentiële draagvlak is bijna 100%. En Zwarte Piet maakt in een klap voor iedereen duidelijk hoe de hazen lopen. De sluimerende ergernis van velen kan ineens gebundeld worden, niet omdat dit onderwerp het meest belangrijke is, maar omdat dit onderwerp voor iedereen zo duidelijk is. Je moet hopen dat het proces van de blokkeerfriezen tot aan het Europese Hof wordt uitgevochten, omdat dan meteen duidelijk zal zijn dat het Europese Hof, waaraan wij ons gecommitteerd hebben, ook politieke uitspraken niet schuwt, ook al zijn ze tegen de wil van de meerderheid. Zwarte Piet heeft het in zich om nog veel groter te worden, dan hij nu al is. It giet oan.