Indignatie redactie 
31 oktober is de datum waarop Groot-Brittannië zich uit de EU terugtrekt. Hoe tegenstanders van Brexit de zet ook uitstellen, vroeg of laat zal deze plaatsvinden. Het verlaten van de EU brengt veel problemen met zich mee voor de politieke elite, maar het belangrijkste is dat Londen een serieuze geopolitieke verandering kan doorvoeren.
De afgelopen drie jaar heeft de Britse elite het concept van een ‘mondiaal Groot-Brittannië’ gebruikt om de rol van het land in het buitenlands beleid te beschrijven. Voor het eerst genoemd in Nationale Veiligheidsstrategie en Strategische Defensie en Veiligheid Review in 2015, is het concept sindsdien uitgegroeid tot een belangrijke pijler van de post-Brexit-strategie. In een veranderende wereld zijn de Britse elites van mening dat het VK ‘ de wereld moet leiden als een kracht ten goede ‘.
In plaats van zijn vorige eurocentrische buitenlands beleid, waarin het VK werd verscheurd tussen een pro-Amerikaanse oriëntatie en pogingen om zijn onafhankelijkheid van de Frans-Duitse continentale kern te verdedigen, zal de nieuwe strategie tegelijkertijd meer globaal georiënteerd en meer isolationistisch zijn. Deze nieuwe oriëntatie zal verschillen van het klassieke concept van ” Splendid isolation” in die zin dat Groot-Brittannië zelfvoorzienend wil zijn, een “eiland” gescheiden van continentaal Europa, maar ook verbonden door wereldwijde netwerken met andere regio’s van de wereld.
De protesten in Hong Kong, waar de Britten een belangrijke rol hebben gespeeld, tonen de centrale huurder van het concept aan: het herstel van de banden met voormalige koloniën. Groot-Brittannië, dat zich in de VS-Chinese confrontatie begeeft, toont aan dat het, althans op het niveau van de symboliek van het protest, een aanzienlijke impact kan hebben op een van ’s werelds belangrijkste financiële centra ter wereld (de stad is een partner, maar ook een concurrent van Londen). Er is reden om aan te nemen dat soortgelijke pogingen om de controle over voormalige koloniën te versterken in de nabije toekomst in andere regio’s van de wereld zullen worden gedaan.
#HongKong protesters keep throwing the petrol bombs even when there were a bus of passengers nearby. pic.twitter.com/KXbQuJR16f
— Liam Stone石立安 (@liamstone_19) October 20, 2019
Economische belangen
De meeste voormalige Britse koloniën (en niet alleen zij) zijn lid van het Gemenebest, waaronder een groot deel van Afrika (19 van de 54 Afrikaanse landen). In mei 2019 zei de Britse handelscommissaris voor Afrika, Emma Wade-Smith, dat Londen in 2022 een van de grootste investeerders in Afrika is in de G7-landen . Ze herhaalde deze verbintenis op 14 september en kondigde aan dat het Koninkrijk van plan is om in januari een Afrika-top over investeringen te organiseren. Vorig jaar steeg de handel in het VK en Afrika met 7% tot een totaal van £ 33,1 miljard.
In 2018 bracht Theresa May een bezoek aan Zuid-Afrika, Nigeria en Kenia, met de verwijzing naar de noodzaak om de betrekkingen tussen het VK en Afrika te versterken en “samen te blijven werken om de stabiliteit en veiligheid te handhaven.” Ter voorbereiding op een intensievere samenwerking met Afrikaanse landen wil het VK uitbreiden zijn diplomatieke aanwezigheid in Kenia, Nigeria en Zuid-Afrika, voegt Africareport toe.
Sommige Britse analisten delen het idee dat Brexit een mogelijkheid biedt voor het VK en Afrika om gunstiger handelsvoorwaarden te bedingen. Hetzelfde idee wordt gedeeld door Morgan Philips Executive Search, die zegt dat Nigeria (de grootste economie op het continent en de wereldwijde olieproducent) een belangrijke post-Brexit-bondgenoot voor het VK zou kunnen worden.
In september van dit jaar heeft Groot-Brittannië na de Brexit een handelsovereenkomst geparafeerd met de Zuid-Afrikaanse douane-unie (SACU) (Zuid-Afrika, Botswana, Lesotho, Namibië en Eswatini) en Mozambique; er zijn ook plannen om soortgelijke overeenkomsten te sluiten met andere Afrikaanse regeringen en de Afrikaanse Unie zelf.
Ondanks de aangename woorden over wederzijdse voordelen, geven de door het VK gepromote handelsovereenkomsten ongetwijfeld de voorkeur aan de Britse economie, waardoor Afrikaanse landen een bron van grondstoffen worden en tegelijkertijd intellectuele hulpbronnen worden uitgeput.
Het is controle over minerale hulpbronnen waar Britse bedrijven vooral in geïnteresseerd zijn. Ongeveer 100 bedrijven die genoteerd zijn aan de London Stock Exchange, de meeste Britten, houden zich bezig met de winning van grondstoffen in 37 Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara. Ze beheersen voor meer dan US $ 1 biljoen van de meest waardevolle hulpbronnen van Afrika (goud, koper, platina, steenkool en diamanten).
Militaire aanwezigheid
Zoals op de website van het Britse leger staat: “Buiten het VK is het grootste aantal Britse strijdkrachten momenteel bezig met training of operaties in Afrika.” Officieel is het belangrijkste doel van Britse troepen in Afrika vredeshandhaving en terrorismebestrijding. Momenteel heeft het VK landtroepen in Nigeria, Zuid-Sudan, Somalië en Kenia. In 2020 is Londen van plan om ongeveer 250 troepen naar Mali te sturen , waar dit jaar al ongeveer 100 militairen van de RAF en een aantal helikopters zijn gearriveerd.
Onder de ‘geheime’ inzet van Britse troepen, heeft de Britse pers Libië in 2016 genoemd . Britse speciale troepen zijn er nog steeds op het grondgebied dat wordt gecontroleerd door de GNA van Faiz Sarraj. In mei 201,9, het jaar waarin dit feit werd gemeld, werd een SAS-eenheid geëvacueerd door de RAF in Libië na de snelle opmars van de troepen van Haftar. Er is geen informatie die aangeeft dat de SAS helemaal is vertrokken.
Vorig jaar verklaarde de commandant van het British Peace Support Team (Afrika) (BPST (A) kolonel Geoffrey Minton dat Groot-Brittannië op het continent ‘in concurrentie is met China’. BPST (A) houdt zich bezig met de training en voorbereiding van de strijdkrachten van Afrikaanse landen (in totaal 93 vredeshandhavings- en veiligheidscursussen op het continent). De voorwendsels waaronder het Britse leger zijn aanwezigheid in Afrikaanse landen heeft gevestigd, variëren: in Oeganda traint het bijvoorbeeld regeringstroepen om terroristen te bestrijden, in de Democratische Republiek Congo geeft het zelfverdedigingscursussen voor burgers en in Malawi houdt het zich bezig met tegenstroperij om dieren in het wild te redden.
The Army has permanently deployed teams in Africa like @BPST_A building strong and enduring relationships with our @_AfricanUnion and @UN partners to promote stability. @UKinUganda @UKinZambia pic.twitter.com/vhdiNkE3W6
— British Army 🇬🇧 (@BritishArmy) October 14, 2019
Britse particuliere militaire bedrijven die nauw verbonden zijn met de Britse strijdkrachten zijn ook zeer actief op het continent.
De toonaangevende Britse particuliere militaire aannemer en ’s werelds grootste particuliere militaire onderneming G4S is gecertificeerd in 13 Afrikaanse landen, waaronder Botswana, Kameroen, Ivoorkust, DRC, Ghana, Kenia, Malawi, Mozambique, Namibië, Nigeria, Zuid-Afrika, Oeganda en Zambia. G4S Africa heeft meer dan 100.000 werknemers in 29 Afrikaanse landen.
Een andere Britse PMC, Aegis Defense Services, zegt dat het actief is in 18 Afrikaanse landen, waaronder Angola, Niger, Nigeria, de Democratische Republiek Congo en de Centraal-Afrikaanse Republiek.
Na de omverwerping van de regering van Muammar Gaddafi in Libië in 2011, was G4S een van de eerste particuliere bedrijven die interesse toonden om in het land te werken. Onder de andere Britse PMC’s die actief zijn in Libië zijn de beheersingsrisico’s, Olive is Group is, AKE, de Blue Mountain en Sicuro Group.
Er zijn ook berichten dat voormalige leden van Executive Outcomes, het toonaangevende particuliere militaire bedrijf van Afrika in de jaren 90, in Nigeria vechten tegen Boko Haram. Het bedrijf heeft veteranen van Zuid-Afrikaanse troepen aangenomen, maar is ook geassocieerd met de Britse regering.
Politieke hulpmiddelen
Sinds het referendum van 2016 heeft het VK zijn diplomatieke aanwezigheid in Afrika uitgebreid. In 2018 kondigde Theresa May aan dat het Verenigd Koninkrijk twee nieuwe ambassades in Tsjaad en Niger zou openen en het personeel van de ambassade in Mali zal uitbreiden.
Het VK heeft ook ingezeten hoge commissies in Lesotho en Eswatini heropend en in mei 2018 benoemde het zijn eerste ingezeten ambassadeur in de Islamitische Republiek Mauritanië.
In juni 2018 verklaarde de Britse minister van Afrika Harriett Baldwin dat Groot-Brittannië “aan het einde van dit proces” meer kantoren in Afrika zal hebben dan enig ander Europees land. “De huidige premier, Boris Johnson, diende als minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet van mei, en bezocht meer Afrikaanse landen dan zijn voorgangers.
De Britse koninklijke familie besteedt ook serieuze aandacht aan Afrika. Prins Harry en zijn vrouw Meghan Markle, het eerste lid van de Britse koninklijke familie van Afrikaanse afkomst, bezochten onlangs het continent, hun reis trok de aandacht van de wereldmedia.
Dit soort bezoeken toont de bereidheid van het VK aan de Royals als een instrument van Soft Power. Groot-Brittannië breidt het gebruik van soft power tools uit naast andere politieke mechanismen in de regio. Een karakteristiek voorbeeld: in Libië hervatte een van de meest voor de hand liggende Britse Soft Power-instrumenten, de British Council, zijn activiteit in 2011 kort nadat Gaddafi werd omvergeworpen.
Naast het beurzenstelsel, onderwijsprogramma’s in het VK of verschillende soorten ‘hulp’, is de politieke invloed van Londen ook gebaseerd op de interactie tussen inlichtingendiensten en verschillende emigrantengroepen uit Afrikaanse landen. Nogmaals, Libië is een karakteristiek voorbeeld. In 2011 moedigde MI -5 binnenlandse extremistische Libische ballingen aan om tegen de regering te vechten. De rebellen werden zelfs getraind door de voormalige SAS. Het vaandel van het Koninkrijk Libië tijdens de Senussi-dynastie, dat door de Britten werd gemaakt, evenals de portretten van koning Idris I, doken op tussen de protesten.
Hoewel de monarchisten in Libië geen serieuze politieke of militaire macht vertegenwoordigen, hielden ze een reeks evenementen met de deelname van prominente vertegenwoordigers van de Cyrenaica-elite. Ondanks hun beperkte invloed is het belangrijk op te merken dat uitspraken over de noodzaak om de monarchie in Libië te herstellen nog steeds worden geuit.
Een oplossing voor de problemen van dit door oorlog verscheurde land moet vroeg of laat in de internationale arena worden besproken. Het is de moeite waard eraan te denken dat de belangrijkste mededinger voor de Libische troon, Mohammed El Senussi, momenteel in het Verenigd Koninkrijk woont. Andere leden van de koninklijke familie zijn ook nauw verbonden met Londen.
Ter voorbereiding op de Brexit, Groot-Brittannië, besteden zijn politici en analisten serieuze aandacht aan het opbouwen van relaties met Afrikaanse landen. Londen zal proberen de economische afhankelijkheid van Afrikaanse landen te versterken en zijn reeds zware militaire aanwezigheid versterken. We zullen waarschijnlijk de komst van nieuwe eenheden van het Britse leger en PMC’s op verschillende hotspots op het continent zien. De politieke invloed en de activiteiten van de speciale diensten die bij ambassades werken, zullen ook toenemen.
Brexit zal ongetwijfeld conflicteren met de bedoelingen van andere landen in de hoop hun invloed in Afrika uit te breiden. Het zal ook van invloed zijn op die landen die de liberale wereldorde proberen aan te vechten (zoals Rusland, China en Turkije) die Groot-Brittannië resoluut verdedigt.
