De belangrijkste vraag voor de Europese Unie vandaag is of BREXIT het begin van het einde voor het hele blok aangeeft, of uiteindelijk zal dienen om andere landen te ontmoedigen om te proberen de banden te verbreken.
BREXIT: een ontkenning van democratie
Niemand was meer verrast door het resultaat van het Referendum 2016 op BREXIT dan het Britse volk zelf. Tot het allerlaatste moment waren zelfs de sterkste aanhangers van het verlaten van de Unie er absoluut zeker van dat de machthebbers iets zouden doen om het te stoppen, dat de politieke elite (zowel lokaal als Europees) de wil van het volk teniet zou doen. De moord op parlementslid Jo Cox een paar dagen voor het referendum leek het laatste bewijs dat er geen BREXIT zou zijn, dat de samenleving opnieuw in een complex van schuld en de ingebeelde dreiging van ‘extremisten’ zou worden geduwd – kortom dat na dit langdurige circus van democratie zou alles hetzelfde blijven. Voor nu lijkt het echter dat de show moet doorgaan en dat het nog veel langer kan duren. Het gaat er niet langer alleen om de mensen in het VK het recht te ontzeggen op de keuze die ze democratisch hebben gemaakt, het gaat er nu ook om hen te vernederen omdat ze het hebben gemaakt. Het gaat over hen uitlachen en het democratische mechanisme zelf belachelijk maken (naar verluidt de basis van de westerse identiteit). Simpel gezegd, het gaat erom dat mensen zich realiseren dat hun stemmen en stemmen geen betekenis hebben.
Natuurlijk kunnen we het eindeloze BREXIT-proces ook zien als onderdeel van een strijd tussen verschillende facties van het westerse establishment (meer in economische termen dan politiek) en vragen we ons af of een succesvol gescheiden Verenigd Koninkrijk onderdeel zou kunnen worden van een nieuwe geopolitieke orde gericht op oude industrieel kapitalisme, vasthoudend aan iets meer traditionele, conservatieve ideologische inhoud en propaganda. Dit zou indruisen tegen de stichting van Groot-Brittannië als de belangrijkste natie die het mondiale financiële kapitalisme vertegenwoordigt.
Zich vinden in een wereld zonder Amerikaanse dominantie stelt Europa een serieuze en existentiële vraag: zal het in staat zijn een laatste gepassioneerde poging te doen en een van de centra van de multipolaire wereld te worden, of zal het een passieve rol spelen in de Amerikaanse convulsies en help het in zijn strijd om zoveel mogelijk activa veilig te stellen voor het onvermijdelijke moment van overgang. Europa heeft een andere keuze. Het heeft de mogelijkheid om een actieve deelnemer te zijn in de komende transformatie. Hoe deze transformatie er precies zal uitzien, is niet zeker te weten – het kan heel goed het model van liberaal kapitalisme voortzetten met een ander land in het middelpunt.
Pixabay
Modern Europa maakt een identiteitscrisis door – zijn mensen zijn bedreigd en in elkaar geslagen om te begrijpen dat ze niet eens moeten dromen van de mogelijkheid dat ze misschien hun eigen toekomst kunnen kiezen. Terwijl de eindeloze geschillen over BREXIT zich ontvouwen, is de kloof tussen de politieke / economische elite en de rest van het VK een microkosmos voor de hele EU geworden. Hoewel het bijna algemeen bekend is dat de EU een belangrijke transformatie moet ondergaan, is de politieke elite bereid en bereid om alles te doen wat in haar macht ligt om de status quo te handhaven. Dit is precies wat er nu gebeurt in het VK, waar het idee om de Europese Unie te verlaten in diskrediet wordt gebracht door de koppigheid en koppigheid van bepaalde politieke krachten, ongeacht de kosten en wat het zou kunnen betekenen na honderden jaren van het aanbidden van de deugden van democratie. Hoewel democratie ad nauseam is ingeroepen als het element dat liberale regeringen scheidt van de rest van de wereld waarover zij heerschappij claimen, is het nu maar al te duidelijk dat het woord slechts een rookgordijn was voor een bepaalde politieke klasse, beide in Londen en Brussel.
Niemand weet met zekerheid wat er op 31 oktober zal gebeuren (de BREXIT-deadline zoals verklaard door de Britse premier Boris Johnson) … niemand kan zelfs zeker zeggen dat het überhaupt zal gebeuren. Bijna hetzelfde vacuüm bestaat met betrekking tot voorspellingen over de toekomst van de EU. Met andere woorden, er gebeurt niets op hetzelfde moment, het lijkt erop dat alles tegelijk gebeurt.
De Europese Unie als valstrik voor Midden-Europa
De crisis van de Europese Unie als een project is bijna net zo duidelijk voor een mislukking als het experiment van het Verenigd Koninkrijk. Ondanks alle onzekerheid in het VK vandaag, blijft één ding duidelijk: over een paar jaar zal het VK ophouden “Verenigd” te zijn en niet alleen Schotland vertrekt om zijn eigen geopolitieke pad te smeden, zo volgden Noord-Ierland en Wales, door Gibraltar … misschien zelfs Cornwall. Nationale soevereiniteit overtroeft het unionisme, zelfs in het Britse geval waar het al bijna 300 jaar bestaat – en pan-Europees unionisme is zeker nog kunstmatiger. Het Europese project, hoewel veel jonger, verdedigt zichzelf efficiënter, ondanks dat het duidelijk de grootste Hoax van de moderne politieke wereld is.
Commons Wikimedia
Laten we de crisis van de Europese Unie eens nader bekijken vanuit het perspectief van Midden-Europa. In de afgelopen 30 jaar heeft vrijwel alles dat politiek in dit deel van de wereld heeft plaatsgevonden, plaatsgevonden onder de rubriek “de oude EU”. Dit betekent dat alles wat er met Polen, de Tsjechische Republiek, Hongarije, Roemenië, de Baltische staten en de landen van het voormalige Joegoslavië is gebeurd, zij het in termen van economie, vooruitzichten of geopolitiek, uitsluitend werd geconditioneerd en bestuurd via de economische en ideologische belangen van het Westen, en meer specifiek, van de Europese Gemeenschappen die als onderaannemers voor de Verenigde Staten dienden.
Een typisch voorbeeld dat deze realiteit belicht, is dat na 1989 bijna 20 jaar in Polen (dat wil zeggen na de val van het Oostblok) geen nieuwe snelwegen werden aangelegd, omdat deze alleen zouden worden aangelegd als ze gunstig zouden zijn voor de westerse economie . En toch is dit nog steeds een betere situatie dan wat er gebeurt in Albanië, Montenegro of Macedonië, dat nog steeds bezig is met toetreding tot de EU. Deze landen, in hun huidige vorm, werden in wezen uitgevonden om toe te treden tot de Europese Unie … maar toen ze er eindelijk in de buurt kwamen, bleek dat de Unie die ze zoveel hadden aangepast om tegemoet te komen misschien niet eens bestaan, of worden beperkt tot de oorspronkelijke begunstigden van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal.
Het Westen heeft geen van de extra middelen nodig die in Centraal-Europa te vinden zijn – met uitzondering van een goedkope arbeidskracht die moet worden overgebracht en opgenomen in de westerse belasting- en pensioenstelsels. Dus de vraag rijst: waarom zouden de pro-Europese en pro-liberale regeringen in Tirana, Skopje, Podgorica (en ook Pristina) überhaupt op deze weg doorgaan? Hun “leiders” zijn in werkelijkheid weinig meer dan bedienden die instinctief hun meesters volgen die klaar staan om hun urinoirs gratis schoon te maken, en zelfs niet om een dankwoord vragen.
Europa als een tweede Puerto Rico
De centrale vraag voor het Westen is nu of de Europese Unie moet blijven of opnieuw Europa moet worden. Dit is geen puur formele kwestie, het gaat verder dan organisatorische of juridische oplossingen: het is een kwestie van fundamentele identiteit, zowel in termen van de waarden waarop de moderne Westerse wereld is gebouwd als haar dominante geopolitieke neiging. Er is een populaire grap dat Europa in wezen een tweede Puerto Rico is geworden – een grap die alleen grappig is omdat hij nu al veel te lang wordt herhaald. Een Europa met begrip voor zijn eigen geografie, van het Mega-Continent waarvan het deel uitmaakt, is alleen natuurlijk, ook al lijkt zo’n idee een onmogelijke en enorme doorbraak in het hedendaagse moment. Zoals we uit het Britse voorbeeld weten, is de richting die Europa inslaat slechts een deel van de vergelijking:
Simpel gezegd, de vraag blijft: zal Europa eenvoudig zijn naam veranderen en zijn huidige structuur behouden? Zal het zwakkere deel van Europa in een nieuwe vorm worden georganiseerd door aanhangers van afhankelijkheid (wat zij een ‘alliantie’ zouden kunnen noemen) op de Verenigde Staten? Deze tweede oplossing heeft duidelijk de voorkeur van de pro-Atlantische / pro-Amerikaanse troepen, zoals de huidige bestuurders van Polen en Hongarije, die, door te doen alsof ze interne politieke problemen aanpakken, een “goede alliantie met de VS” naast de ” slechte overheersingen van Brussel / Duitsland. “Natuurlijk is dit onderscheid in wezen zinloos, aangezien de Europese Unie deel blijft uitmaken van de structuur van de Amerikaanse hegemonie en de wereldwijde unipolariteit, in het beste geval deze verder wil verzadigen met het zogenaamde” democratisch kapitalisme “.
Bilateralisme of twee vakbonden?
Ook hier kan het Britse voorbeeld echter doorslaggevend zijn. Als we aannemen dat BREXIT zal plaatsvinden, zal een alternatief voor de huidige EU-structuur een bijzonder belangrijk element zijn, ondubbelzinnig verbonden met overeenkomsten tussen het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Het is duidelijk dat Polen, Roemenië en de verdwijnende Baltische landen Groot-Brittannië nooit zullen vervangen door de VS, vooral niet in termen van industriële en financiële mondiale structuren.
Peakpx
Het probleem is echter dat het huidige aanbod van Washington aan Londen onduidelijk, onleesbaar en niet bepaald aantrekkelijk is. Het lijkt erop dat het Amerikaanse beleid, momenteel gepersonifieerd door Donald Trump, tot dezelfde conclusies is gekomen als het leiderschap van Rusland, China en regionale opkomende mogendheden (namelijk Iran, Turkije en Pakistan), namelijk dat het tijdperk van permanente coalities en blokken in aantocht is tot een einde, te vervangen door een dicht netwerk van taakgerichte en vaak vrij korte bilaterale systemen.
Natuurlijk zullen sommige landen nauwere langetermijnverbindingen blijven onderhouden dan andere, maar dit zou ongetwijfeld een afwijking zijn van de “twee vakbonden” – Europese en Amerikaanse. En dit is niet verwonderlijk – wat zou bijvoorbeeld Groot-Brittannië verbinden, dat nog steeds mondiale belangen heeft (vooral financiële), en bijvoorbeeld Polen, dat in de praktijk slechts een klein deel van de Duitse economie is?
De nauwe faciliteiten van de oude Unie (dwz landen zoals Duitsland en Frankrijk) zijn nog steeds meer nodig, dus Parijs en Berlijn – vooral als een bron van goedkope arbeid en een markt voor Duitse producten en investeringen. Amerika heeft immers al afzonderlijke instrumenten voor het melken van contant geld van Midden-Europeanen: NAVO-defensie-uitgaven (steeds hoger als gevolg van Russophobia en angst voor één Vladimir Poetin) en energiebronnen. Maar bovenal kan een afzonderlijk fenomeen dat zich ver van het Oude Continent voordoet, van nog groter belang zijn voor de toekomst van Europa.
China of hervorming door stagnatie?
Als de Amerikaanse beleidsverandering naar China en de Stille Oceaan permanent blijkt te zijn, verliest de hele Euro-Atlantische cirkel haar betekenis en wordt ze slechts een tweede of derde front van de Amerikaans-Chinese rivaliteit. Natuurlijk zal deze regio altijd een zekere mate van belang blijven houden op het gebied van economie, nieuwe technologieën, communicatieroutes en kapitaalstromen, maar ze zouden in toenemende mate ondergeschikt worden aan andere geopolitieke belangen. Het zal nog steeds belangrijk zijn welke landen de structuur voor 5G-technologie hebben opgezet en of het signaal naar Apple- of Huawei-telefoons zal worden verzonden, maar de institutionele vorm stelt dat deze belangen grotendeels irrelevant blijken te zijn.
Voor de landen van het West-Europese grensgebied kan dit een verdieping van hun periferie betekenen of helemaal uit het pad van ontwikkeling vallen. Paradoxaal genoeg kunnen rivaliteit en zelfs geopolitieke en economische confrontaties een positieve factor zijn voor nationale ontwikkeling. Natuurlijk ging dit soort ontwikkeling gepaard met de dreiging van totale vernietiging tijdens de Koude Oorlog, maar het was allemaal hetzelfde. Polen, Roemenië, Litouwen, de Balkan en anderen zijn een veel minder belangrijke factor in de aanhoudende Amerikaans-Chinese botsing, waardoor ze gedoemd kunnen zijn tot stagnatie als basis van Europese armoede.
Hoop die zou kunnen verschijnen, bijvoorbeeld als gevolg van de afname van de VS-Russische spanning, en zelfs steun gegeven aan de verdere afleiding van “Two-Speed Europe” als een kans om de subjectiviteit en het belang van de “Nieuwe Unie” (deze “Amerikaanse” één) – dus het lijkt alleen utopisch te zijn. Het project van de EU als geheel lijkt dus meer en meer verwant te zijn aan de beschamende koers van BREXIT: iedereen begrijpt dat uiteindelijk iets moet worden gegeven, en weinigen twijfelen eraan dat het waarschijnlijk alleen zal gebeuren op het punt van volledige vermoeidheid van de mens materiaal. Een hervorming van de Europese Unie (evenals het definiëren van de nieuwe geopolitieke positie van het VK) zal geen heroïsche, eenmalige beslissing zijn, ondersteund door een gedurfde visie op het aanpakken van huidige en komende primaire problemen – het is veel waarschijnlijker dat de EU (evenals het VK) zal veranderen door traagheid,