“Het wordt een almachtig gevecht van God”, zei een rebellenwetgever.
LONDEN – De afgelopen drie jaar heeft de slijpende strijd om de Brexit geleid tot patstelling. Deze week lijkt het waarschijnlijk af te dalen in verwoede loopgravenoorlogvoering, met rebellenwetgevers van alle strepen in een wanhopige poging om de plannen van de regering te dwarsbomen.
Premier Boris Johnson belooft het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober uit de Europese Unie te halen, zelfs als dit betekent dat we zonder echtscheidingsregeling vertrekken .
Ondertussen lijkt het steeds waarschijnlijker dat het VK dit jaar wordt geconfronteerd met een algemene verkiezing, waarbij zowel Johnson als de Labour-partij van de oppositie de afgelopen weken een aantal vlaggenschipbeloften afleggen.
Op maandagavond zal Johnson conservatieve parlementsleden ontmoeten op nummer 10 Downing St., een ongewone zet die de verwachting van een verkiezingsaankondiging alleen maar verhoogt.
Er zijn honderden wetgevers die proberen te voorkomen dat ze een “no-deal Brexit” riskeren, roekeloos proberen te zijn, onder verwijzing naar de voorspellingen van experts over economische ellende, voedseltekorten en burgerlijke onrust.
“Het wordt een almachtig gevecht van God”, zei arbeidswetgever David Lammy in een e-mail. “Maar het Parlement zal er alles aan doen om Boris Johnson en zijn rampzalige no-deal Brexit te stoppen.”
De confrontatie werd woensdag in warp-snelheid gestoten nadat Johnson koningin Elizabeth II vroeg om het parlement voor vijf weken tussen september en oktober op te schorten . Zijn tegenstanders dachten dat ze een maand de tijd hadden om te handelen; nu hebben ze misschien 10 dagen of minder.
Het besluit van Johnson om het parlement op te schorten – officieel ‘proroguing’ genoemd – heeft zolang tot opschudding geleid, waarbij iedereen, van onpartijdige grondwettelijke experts tot voormalige conservatieve premier John Major Johnson beschuldigt van ondemocratisch machtsmisbruik.
Het Brexit-geschil binnen de conservatieven is nu een open burgeroorlog , waarbij de Schotse leider van de partij Ruth Davidson donderdag aftrekt en haar meningsverschillen met Johnson gedeeltelijk de schuld geeft van zijn harde Brexit-strategie. Major, die het land in de jaren negentig leidde, nam vrijdag deel aan juridische stappen om de parlementaire pauze van Johnson te stoppen.
“Het is een verschrikkelijke puinhoop. Boris Johnson heeft de partij gesplitst,” vertelde Dominic Grieve, een conservatieve wetgever en voormalig procureur-generaal, tegen NBC News.
Johnson’s preventieve aanval betekent dat hij moeilijk te stoppen zal zijn. Maar zijn tegenstanders houden vol dat ze opties hebben.
wetten maken
De voorkeur van deze bonte groep wetgevers is om de premier te stoppen door een wet aan te nemen om Johnson te bevelen EU-leiders om meer tijd te vragen of het illegaal te maken voor Groot-Brittannië om Europa zonder een deal te verlaten.
De rebellen houden de details geheim en bedenken het voordeel van Johnson’s team.
“We gaan samen naar club om te proberen die ‘no-deal’ Brexit te stoppen, maar hoe we het gaan doen, ik ga het je gewoon niet vertellen,” zei Grieve. “De volgende twee weken wordt heel belangrijk.”
Voor het aannemen van een dergelijke wet zou John Bercow, de spreker van het Lagerhuis, de rebellen de controle over de parlementaire kalender moeten laten nemen.
In het verleden had vergelijkbare wetgeving vijf dagen nodig om door de huizen van het Parlement te rennen. Volgende week kunnen wetgevers drie of vier dagen hebben.
Johnson’s bondgenoten hebben gesuggereerd dat ze andere tactieken konden proberen om tijd op te snuiven, waaronder filibustering in het House of Lords.
“Er zijn risico’s omdat de tijd erg kort is,” zei Grieve.
Zet de regering neer
De tweede route is drastischer. Als de rebellen er niet in slagen om op tijd wetgeving aan te nemen, is hun enige optie misschien om de premier omver te werpen.
Johnson vertelde de krant The Sunday Times deze week dat conservatieve parlementsleden die stemden om de regering neer te halen, uit de partij zouden worden geschopt en niet zouden worden toegelaten tot de partij bij een verkiezing.
Dit zou Johnson, althans tijdelijk, zonder een meerderheid en de leiding over een minderheidsregering achterlaten, niet in staat zijn eigen wetten aan te nemen zonder hulp van rivaliserende parlementsleden.
Grieve is een van die conservatieven die bereid zijn om samen te werken met de Labour Party in wat in Johnson een “stem van geen vertrouwen” wordt genoemd .
Johnson heeft een meerderheid van slechts één in het Lagerhuis. De rebellen zijn ervan overtuigd dat ze de cijfers hebben.
“Het is duidelijk dat als je kijkt naar de vele conservatieven die een mening hebben uitgesproken over het proroguing-parlement, hij stemmen zal verliezen”, zei Lammy.
Dat zou de weg vrij kunnen maken voor de patchwork-alliantie om een verzorgende ‘regering van nationale eenheid’ te vormen en de pauzes op ‘no-deal’ te zetten.
Maar, leider van de arbeid, Jeremy Corbyn, heeft duidelijk gemaakt dat hij ‘geen enkele kandidaat voor de functie van eerste-premier dan hijzelf zal steunen’, schreef David Howarth, een professor in de rechten en openbare orde aan de Universiteit van Cambridge .
Aan de andere kant zouden de conservatieve rebellen “Corbyn niet ondersteunen. Er moet iets voor deze weg naar het werk”, schreef Howarth.
Corbyn komt van uiterst links van zijn eigen partij en is niet populair bij veel van zijn eigen centrum-linkse wetgevers, laat staan die van de conservatieve rechts.
Johnson’s team heeft geïnformeerd dat als hij een stem van niet-vertrouwen verliest, hij alleen een algemene verkiezing zou roepen – de datum een paar dagen na de Brexit-deadline zou bepalen. Of hij kon eenvoudig weigeren af te treden.
“Daar zouden we echt in onbekend water terechtkomen”, aldus Tim Bale, een professor in de politiek aan de Queen Mary University in Londen. “Op dat moment kan de koningin misschien worden geconfronteerd met het dilemma of hij hem van zijn functie moet ontslaan.”
Drastische maatregelen
Arbeidswetgever Clive Lewis heeft gesuggereerd dat “de politie ons uit de kamer zal moeten verwijderen” wanneer Johnson’s parlementaire schorsing van kracht wordt.
Anderen hebben opgeroepen tot een algemene staking, waarbij in theorie alle werknemers in verschillende bedrijfstakken uit hun baan zouden stappen als protest.
Rory Stewart, de voormalige kandidaat voor conservatief leiderschap en minister van Buitenlandse Zaken, zei dat hij een concurrerende wetgever aan de overkant zou vestigen als Johnson het parlement zou schorsen.
“We zullen onze eigen zitting van het Parlement houden”, vertelde Stewart in juni aan Sky News . “We zullen hem neerhalen.”
Het is echter niet duidelijk hoe een van deze een “no-deal” Brexit zou stoppen.
Het blijft interessant dat er ‘gevochten’ moet worden voor iets waar de Britten voor gestemd hebben. Doet denken aan alle referenda die min of meer tegen de EU waren. Links of rechtsom werd er dan toch zo gehandeld dat de wil van de EU (vrij ondemocratisch clubje dat zich ‘Europa’ noemt) toch doorgang vond.
Wellicht ook weer hier , maar de vraag is of de Brexit-stemmers daarin mee zullen gaan.