Complotwappies stappen moeiteloos over

Van dansmarieke Willem Engel en internetzender Blckbx (‘de verslaglegging over Okeraïne is volstrekt eenzijdig’) tot aan moederhart Sietske Bergsma (‘wat had Poetin dan moeten doen?’), ineens was er volop begrip voor de man die een zinloze en bloederige oorlog startte tegen een buurland. Tijdens een demonstratie voor de vrijheid in Nederland dit weekeinde op het Malieveld werd er zelfs met de Russische vlag gezwaaid. Hoe krom wil je het hebben?

Pavlov

Terwijl een groot deel van de wereld in afschuw en diepgevoelde verontwaardiging ferm afstand nam van de megalomane plannen van Poetin, sloegen de complotwappies weer eens een ander pad in. Ze namen opzichtig stelling tegen het gezond verstand. Als iedereen immers tegen Poetin is, dan zal het omgekeerde wel waar zijn; een aan het complotdenken vastgeklonken Pavlov-reflex.

Met die opstelling laten ze een bijkans vloeibare geest zien. Een ommezwaai in denken die zo hemeltergend hypocriet is dat je je niet eens voor kan stellen hoe een menselijk brein niet volledig in de knoop komt te liggen van zoveel tegenstrijdige gedachten. Alsof je dictator Saddam Hussein ineens hoorde pleiten voor het immense belang van mensenrechten en Lil’Kleine in een krachtig spotje met betraande wangen opduikt om zich ferm uit te spreken tegen huiselijk geweld.

De schaamteloze draai kan niet anders dan gezien worden als een wanhopige poging om relevant te blijven en de eigen volgers blijvend aan het donatie-infuus te kunnen hangen.

Ruggengraat

Het is anders niet te begrijpen hoe complotwappies maand na maand in opstand kwamen tegen logische, noodzakelijke en relatief simpele vrijheidsbeperkende maatregelen om net zo makkelijk hun warme steun uit te spreken voor een dictator die kinderen op laat sluiten, de vrije pers aan banden legt, sociale media op zwart zet en bizarre celstraffen op wil leggen voor het verkondigen van de waarheid over een bloederige oorlog.

Het vergt een zeer flexibel brein om wel in de vlekken te schieten bij het dragen van een beschermend masker tegen een naar virus, maar kennelijk niet overstuur te raken als onschuldige burgers worden gedood, een stad aan puin wordt geschoten en miljoenen mensen huis en haard verliezen.

Je moet welhaast een ruggengraat van elastiek bezitten om in Nederland geflankeerd door mannen in legerdumpkleding te demonstreren tegen ‘de dictatuur’ om niet veel later een onversneden tiran te steunen die daadwerkelijk het leger vernietigend inzet tegen burgers.

Zoals altijd spant Willem Engel weer de kroon in het land van de krankzinnigen. De gesjeesde dansleraar liet met droge ogen weten dat ‘het ons nooit alleen te doen was om corona’. Hij bazelt zelfs zonder een spoortje van ironie het Russische valse frame na dat Oekraïne dringend toe is aan ‘de bevrijding van neonazi’s’.

Corona

Juist ja. Je noemt jezelf eerst Viruswaanzin en daarna Viruswaarheid. Je spant tientallen procedures en rechtszaken aan die direct gericht waren op coronamaatregelen, je demonstreerde te pas, maar vooral te onpas tegen die maatregelen en nu ineens draaide het niet alleen om corona. Een wonderlijke gang van zaken.

Het wordt allemaal nog wat onbegrijpelijker als we de statuten van Viruswaarheid gaan bekijken. De organisatie heeft daar namelijk letterlijk opgenomen ‘te strijden voor het behoud van de democratische rechtsstaat’.

Nee, dan is het logisch dat er alle begrip is voor een nietsontziende dictator die ook maar alles wat lijkt op een democratische rechtsstaat het liefst met clusterbommen en granaten naar de vernieling helpt. Daarmee overigens en passant zijn eigen land tot een paria maakt op het wereldtoneel.

Motieven

Het wordt allemaal echter een stuk begrijpelijker als je doorziet wat de motieven zijn van de makelaars in complotten. Het doel is om te ontwrichten. Om ophef en onrust te veroorzaken en te blijven veroorzaken, waardoor een ontevreden en gekrenkt deel van de Nederlanders achter je aan blijft lopen.

Engel en co weten dat een tegenstem altijd kan rekenen op steun van een bepaalde, chronisch boze groep. Mensen die sowieso tegen de zittende macht zijn. Om allerlei redenen trouwens, soms best valide (denk bijvoorbeeld aan de torenhoge energierekening of kansenongelijkheid).

Om dat te kunnen realiseren is het wel van belang om relevant te blijven en een man als Engel (maar ook een vrouw als Bergsma) weet dat dit alleen kan als je iets verkondigt dat lijnrecht tegen de heersende opinie en het gezonde verstand in gaat. Je zou kunnen denken dat een dergelijke gang van zaken niet logisch en zeker niet houdbaar is (de mensen zijn toch niet gek?), maar tijdens de coronapandemie wist Engel ook honderdduizenden euro’s te cashen, mede door mensen voor te houden dat levensreddende vaccins juist dodelijk zijn en niet het virus…

Inwisselbaar

Ik heb het al eens eerder geschreven en het blijft wat mij betreft van kracht: complotdenkers en de makelaars in angst spinnen garen bij een crisis. De realiteit leert maar weer eens dat die inwisselbaar zijn. Het maakt in wezen niet uit of mensen bang worden van een virus of een oorlog. Waar angst heerst, zoeken onzekere en ontevreden mensen naar een uitweg. Naar een manier om een ander de schuld te geven. Naar een leider die met gestrekte vinger wijst naar de schuldige.

Het is op zich allemaal best logisch, maar tevens helaas het bestaansrecht van schaamteloze populisten die deze onvrede gebruiken als zuurstof voor hun eigen niet te stillen verlangen naar macht, status en geld.