Toenemende spanningen tussen EU-lidstaten over verschillende benaderingen om de uitbraak van COVID-19 aan te pakken, zouden voor de Unie een nieuw, bijzonder ongewenst probleem kunnen opleveren: de “CorExit”.
door Damian Wilson
Janez Lenarčič, EU-commissaris voor humanitaire hulp en crisisbescherming, zei dat Brussel werkt aan een regionale aanpak om de COVID 19-crisis aan te pakken. Ondertussen tonen de laatste cijfers meer dan 10.000 gevallen van corona-infectie alleen in Italië, bijna 2.000 elk in Frankrijk, Duitsland en Spanje, en honderden in de rest van het continent. Gezien deze aantallen, die waarschijnlijk zullen blijven groeien, moet deze “regionale aanpak” zo snel mogelijk worden uitgewerkt. Beste gisteren.
Er zijn duidelijke tekenen van verdeeldheid onder de EU-leden: de opmerking van bondskanselier Angela Merkel dat tot 70 procent van de bevolking door het coronavirus zou kunnen worden getroffen, werd niet goed ontvangen door de Tsjechische premier Andrej Babiš . Hij beschuldigde haar ervan haar paniek alleen maar te hebben aangewakkerd met haar opmerkingen.
Ondertussen krijgt de officiële reactie van Londen in eigen land veel steun: “Blijf kalm en was je handen.” Chris Whitty, adviseur volksgezondheid van de Britse regering, is een halfgod in het wit uit het prentenboek. Hij houdt altijd het hoofd koel en overtuigt zo de natie dat hij weet waar hij het over heeft. Zo krijg je grip op een pandemie: je geeft de wetenschappers gewoon verantwoordelijkheid, maar ook de politieke invloed die ze nodig hebben om alles recht te zetten.
Als Groot-Brittannië haar EU-partners nu maar kon overtuigen … oh wacht, er was iets. Nee, helaas zou dat waarschijnlijk niet meer mogelijk moeten zijn.
Gisteren werd een belangrijk EU-initiatief ter bestrijding van COVID-19 aangekondigd : dagelijkse videoconferenties tussen de Europese ministers van Volksgezondheid.
Zo’n willekeurige reactie met een lage intensiteit betekent dat elk EU-land nu de crisis moet aangaan om zijn eigen volk te beschermen. Zelfs als dat betekent dat Brussel moet worden verontwaardigd en zijn plannen moet worden verstoord of problemen met andere landen moet ontstaan. Zo is het dan.
De Brexit gaf Groot-Brittannië de vrijheid om een eigen strijdplan op te stellen. En men mag niet ten prooi vallen aan de overtuiging dat dit onopgemerkt is gebleven in Parijs, Wenen, Rome en Berlijn.
In de loop van de tijd kunnen deze hiaten tussen EU-lidstaten een aanzienlijke impact hebben. Dit kan met name worden verwacht wanneer meer mensen aan het coronavirus sterven en de overlevenden op zoek gaan naar boosdoeners.
Waar was je toen onze mensen dood in rijen vielen? Heb je ruzie gemaakt over benodigdheden voor ademmaskers?
De Europese staatshoofden en regeringsleiders zouden dergelijke vragen niet graag beantwoorden.
Een van de meest zichtbare tekenen van de opkomende pandemie is het gezichtsmasker. De vraag ernaar, die het aanbod ver overtreft, blijft leiden tot verdeeldheid tussen de Europese landen. Hoewel alle Europese ministers van Volksgezondheid spreken van een uniforme oplossing voor het probleem, belet dit sommigen niet unilaterale maatregelen te nemen. Mogelijk ten koste van het grote publiek.
Zo was de verkoop van maskers in het buitenland verboden in Italië en Duitsland zonder de speciale goedkeuring van hoge ambtenaren. In Frankrijk werden alle beschikbare voorraden in beslag genomen en werd de levering alleen op doktersvoorschrift besteld. Tsjechië eist dat alle in eigen land vervaardigde maskers ook voor binnenlands gebruik worden bewaard.
Dit heeft al geleid tot geschillen met België, Nederland, Litouwen, Estland en Oostenrijk. Deze landen staan erop dat exportverboden voor beschermende uitrusting moeten worden verboden in het licht van een dergelijke pandemie.
Maar deze demonstratie van schijnbare eenheid weerhield Oostenrijk of Slovenië er ook niet van om unilaterale maatregelen te nemen. Ze legden strikte toegangsbeperkingen op aan hun grenzen met Italië. Er kan kritiek komen van evenveel mensen als de Franse president Macron, maar tot nu toe heeft niemand de regering kunnen overhalen deze besluiten ongedaan te maken.
Maakt u zich geen zorgen: de Europese Commissie heeft aangekondigd dat zij een inventaris zal opmaken van de beschermende uitrusting en medische uitrusting om de distributie in de Unie te coördineren. Duitsland kan dat echter niet worden aangeboden. Daar blijf je bij Plan A om zelf je eigen reactie te organiseren. Het is beter om niet te dicht bij de Duitse voorraad gezichtsmaskers te komen.
De scheuren in de solidariteit beginnen verder uiteen te lopen.
Maar welke politicus in een land dat volledig is afgesloten en waarvan de bevolking zenuwachtig is, als Italië, zou willen voorstellen om de doeltreffendheid van de maatregelen in zijn thuisland te beperken, zodat het probleem elders kan worden aangepakt? Hetzelfde geldt voor de indirecte buurlanden Italië, Duitsland, Zwitserland (met bijna 500 zaken) en Frankrijk.
In de EU worden collectieve benaderingen voor het oplossen van alle problemen die u tegenkomt zeker op prijs gesteld. Maar het is erg moeilijk om ze te verkopen aan de 500 miljoen mensen die de EU wil vertegenwoordigen. Zeker als familie, vrienden en buren overlijden aan een dodelijk virus en er geen onmiddellijke genezing in zicht is.
Gezien de aanhoudende geschillen en het toenemende aantal doden, hopen mensen in Europa op de hulp van de hogere rang. Maar het is onwaarschijnlijk dat Brussel de grote oplossingen levert. Burgers verwachten eerder dat hun leiders effectieve tegenmaatregelen voor de pandemie zoeken en coördineren.
Als andere landen binnen de EU er een probleem mee hebben, dan is dat misschien een fundamenteel probleem voor de Unie. En in sommige lidstaten, waar de EU sceptischer is, kan een dergelijk probleem worden gezien als iets dat beslist nader moet worden bekeken.
Eén lid heeft de EU al verloren. Kan dit virus een CorExit veroorzaken?