Crises: De nucleaire optie van de centrale banken

et besluit van de Amerikaanse Federal Reserve om de rente nog eens met een vol procentpunt te verlagen, heeft tot flinke koersdalingen op de beurzen geleid. Hoewel nog steeds wordt volgehouden dat de aanleiding de coronacrisis is, is het iin werkelijkheid een nieuwe bailout van de banken. Maar waarom heeft de Fed tot deze actie besloten…. wetende dat beleggers er negatief op zouden reageren?

Gisteravond werd het pijnlijk duidelijk dat de Board of Governors van de Federal Reserve de innerlijke werking van Wall Street niet begrijpt. Na maandenlang te hebben gepraat over de noodzaak om “ruime reserves” op te bouwen bij de kolossale banken van Wall Street, nadat de Federal Reserve van New York op 17 september werd gedwongen de laatste ultieme geldschieter te worden voor een bedrag van tot nu toe $ 9 biljoen (!) cumulatief, draaide de Fed gisteren als een blad aan de boom en bracht het de financiële markten in paniek. Vanaf 8:55 uur vandqag lokale tijd werden de S & P 500-futures vergrendeld (limit down) en beperkt, wat wijst op een sterke daling van de aandelen bij de aanvang van de handel om 9.30 uur.

Samen met een reeks andere maatregelen om de liquiditeit op Wall Street te vergroten, maakte de Federal Reserve Board of Governors gisteravond bekend dat het “de reserveringsvereisten heeft verlaagd tot nul procent met ingang van 26 maart, het begin van de volgende reserve-aanhoudingsperiode. Deze actie schrapt de reserveverplichtingen voor duizenden bewaarinstellingen en zal bijdragen aan de kredietverlening aan huishoudens en bedrijven.”

De Fed had ook gezegd dat het “banken aanmoedigt om hun kapitaal- en liquiditeitsbuffers te gebruiken”.

De Fed kenmerkte al haar acties, waaronder een nieuwe ronde van kwantitatieve versoepeling, waarbij ze $ 500 miljard US Treasury-effecten en $ 200 miljard aan door hypotheek gedekte effecten zal opkopen, als een instrument om de consument en kleine bedrijven te helpen. Een dappere verslaggever op de persconferentie van de Fed gisteravond, die telefonisch werd gehouden, vroeg precies hoe het schrappen van reserves bedrijven en consumenten zou helpen.
Howard Schneider van persbureau Reuters vroeg Fed-voorzitter Jerome Powell het als volgt: “Kunt u de discussies beschrijven die u in overleg met de grote banken hebt gehad – dit hele gesprek over het opnemen van liquiditeit, het aantrekken van kapitaalbuffers, hoe ver kunnen ze het opnemen, hoeveel geld denkt u dat ze nu aan de klant kunnen verstrekken? Heeft u van hen expliciete afspraken gekregen dat dit naar klantenfinanciering gaat en niet naar iets anders?”

Powell maakte duidelijk dat de Fed geen contractuele garanties van de banken had gekregen. Hij zei: “We hebben de banken brede algemene richtlijnen gegeven.”

Tijdens de financiële crisis van 2007 tot 2010, toen de Federal Reserve in het geheim meer dan 16,1 biljoen dollar aan leningen aan de banken van Wall Street verstrekte, bleven volgens een controle door de niet-partijgebonden waakhond van het Congres, het Government Accountability Office, de banken consumenten dubbele kosten in rekening brengen(de rentetarieven) op hun creditcards, terwijl dezelfde banken aanzienlijke bedragen van de Fed leenden tegen minder dan de helft van één procent rente. Een groot deel van de leningen van de Fed ging naar de handelsactiviteiten van de Wall Street-banken in Londen.

Grote bedrijven en instellingen hebben aanzienlijke deposito’s bij deze banken die de limieten van de federale depositoverzekering overschrijden. Zonder die bankreserves die veilig bij de Federal Reserve zijn geparkeerd, worden deze megabanken veel sceptischer beschouwd als een veilige plek om liquide middelen te parkeren.

Op 30 september, volgens de laatste beschikbare gegevens van het Office of the Comptroller of the Currency, hadden vijf van de Wall Street-banken voor $ 230 biljoen aan nominaal (face amount) derivaten, wat 85% vertegenwoordigt van alle derivaten van de meer dan 5.000 banken en spaarverenigingen in de Verenigde Staten. Banken die aan de verkeerde kant van een derivatenhandel komen, moeten regelmatig extra onderpand voor hun tegenpartij storten. De bizarre actie van de Fed bij het schrappen van reserveverplichtingen in een tijd waarin het vertrouwen van het publiek in de banken van cruciaal belang is, roept overal in Wall Street de bezorgdheid op dat ten minste sommige van deze banken mogelijk dringend toegang tot die reserves nodig hebben (om onderpand op derivatenhandel te storten).

Zoals we eerder meldden, was het de massale opname van JPMorgan Chase vorig jaar van meer dan de helft van haar reserves die op Wall Street wordt beschouwd als een bijdrage aan de repoleningen-crisis en werd de Fed gedwongen om voor het eerst sinds de financiële crisis de voedingsbron voor Wall Street te worden. De datum van dat artikel was 28 oktober. Dat was lang voordat het coronavirus een probleem werd in China of waar ook ter wereld.

De bezorgdheid over giftige activa bij de megabanken van Wall Street wordt versterkt door de duizelingwekkende omvang van de verliezen die deze banken hebben geleden op hun aandelenkoersen.

Andere acties die de Fed gisteravond aankondigde, waren een verlaging van het tarief van de federale fondsen tot 0 tot 1/4 procent – het tarief dat ze tijdens de laatste financiële crisis heeft bereikt; het toestaan van leningen van 90 dagen uit het kortingsvenster voor banken die geen geld hebben; de leenrente van het kortingsvenster te verlagen met een indrukwekkende 1,5 procent tot 0,25 procent, met ingang van vandaag.

Tijdens de telefonische persconferentie zei Powell: ‘Ik wil echter ook toevoegen dat we sterk gefocust zijn op financiële stabiliteit. We volgen het zorgvuldig; we hebben een zeer veerkrachtig financieel systeem opgebouwd; de banken hebben een hoge kapitalisatie; veel liquiditeit; veel beter in het begrijpen en beheersen van hun risico’s, ze zijn goed opgewassen tegen stress… ”

Kort na opening van de aandelenmarkt op Wall Street had de Dow Jones Industrial Average 2.771 punten verloren. De markt was vandaag (niet voor de eerste keer) onderhevig aan een “circuit breaker” en is gedurende 15 minuten gestopt met handelen. Voor de komende nacht is een nieuwe repo-operatie gepland ter grootte van $ 500 miljard. Dat klinkt allemaal niet alsof de markt gelooft dat de mega-banken van Wall Street “veel beter zijn in het begrijpen en beheersen van hun risico’s” of dat ze “opgewassen zijn tegen stress”.

Maar er lijkt ons iets vreemds aan de hand te zijn. De beslissingen die de Federal Reserve heeft genomen zijn helemaal niet logisch. Op 3 maart kondigde de Federal Reserve voor het eerst sinds 2008 een ongeplande noodrenteverlaging aan. Wall Street interpreteerde dat onmiddellijk als een “paniek-actie” en de Dow Jones Industrial Average sloot de sessie met 785 punten in de min.
Fed-functionarissen hadden dus kunnen weten wat er zou gebeuren op het moment dat zij gisteren een nòg grotere ongeplande noodrenteverlaging aankondigden. Zoals te verwachten was, bereikten aandelenfutures zeer snel het punt “limiet omlaag”, en nu zetten beleggers zich schrap voor een week wat kan uitdraaien op een enorm bloedbad.

Maar dit hoefde niet te gebeuren. Het klopt dat we vorige week getuige waren van drie van de slechtste handelsdagen in de Amerikaanse beursgeschiedenis, maar op vrijdag steeg de Dow Jones Industrial Average 1.985 punten. Het was (vooral aan het eind van de dag) een absoluut epische rally en als de Fed niet zoveel paniek had veroorzaakt, was de kans groot dat de rally deze week had kunnen doorzetten.

Met andere woorden, Amerikaanse aandelen hadden net één van hun beste dagen ooit, en er leek in het geheel geen behoefte te zijn aan nòg een “noodinterventie” door de Federal Reserve. Als de Fed gewoon een paar dagen had gewacht tot hun normale maandelijkse bijeenkomst op woensdag, en als de Fed de rente slechts een kwartpunt had verlaagd, zou dat waarschijnlijk door de markten met warm enthousiasme zijn begroet. Maar in plaats daarvan besloten Fed-functionarissen om hun bazooka in te zetten en op zondag voluit te gaan. Naast het opgebruiken van al hun “reserve rente-munitie” in één episch salvo, heeft de Fed ook officieel de kwantitatieve versoepeling – quantitative easing 5 – hervat…..

De Federal Reserve heeft gezegd dat “de uitbraak van het coronavirus gemeenschappen heeft geschaad en de economische activiteit in veel landen, waaronder de Verenigde Staten, heeft verstoord”, vervolgens heeft zij de rentetarieven op zondag tot in wezen nul verlaagd en een omvangrijk kwantitatief verruimingsprogramma van 700 miljard dollar gelanceerd om “de economie te beschermen tegen de effecten van het virus”. Het nieuwe rentetarief, dat wordt gebruikt als benchmark voor zowel kortlopende leningen voor financiële instellingen als een koppeling aan veel consumptietarieven, zal nu worden gezet op 0% – 0,25% ten opzichte van een streefbereik van 1% tot 1,25%.

Zoals we gisteravond schreven dragen deze maatregelen over de hele linie “paniek” uit, en investeerders reageerden daarop onmiddellijk…..
Waarom heeft de Fed dan toch de maatregelen aangekondigd als zij tevoren wist dat dit het resultaat zou zijn?

Het lijkt erop dat er twee voor de hand liggende conclusies zijn. Ofwel zijn Fed-functionarissen volledig en volkomen incompetent, ofwel probeerden ze opzettelijk de aandelenmarkt te laten crashen. En nu de Federal Reserve in het geheel geen rentemunitie meer heeft om een toekomstige economische neergang te bestrijden, is het enige wapen dat ze nog heeft “helicoptergeld”.

De geluiden over “gratis geld voor iedereen” worden steeds luider. Vandaag sloot senator Mitt Romney (R-Utah) zich aan bij een groeiend koor van liberale en conservatieve economen die achter een voorstel staan dat in de Wall Street Journal is gepubliceerd door Harvard-professor Jason Furman, die voorzitter was van de Council of Economic Advisers (CEA) onder President Obama. Hij roept op tot directe overheidsbetalingen van $ 1.000 aan elke Amerikaanse volwassene. Overigens zijn in ons land ook dit soort geluiden waarneembaar – het zou in ieder geval de verkiezingsbelofte van Mark Rutte – 1.000 euro voor elke Nederlander – inlossen.

Velen in de VS zijn bezorgd dat het Congres en het Witte Huis het lef niet hebben om daadkrachtige actie te ondernemen en verwachten dat de Fed “gedwongen” wordt om met helicoptergeld aan de slag te gaan – in feite hetzelfde beleid, maar ingesteld door de niet-gekozen Amerikaanse centrale bank in plaats van door de politici van het land. Wij persoonlijk denken dat het gebruik van helicoptergeld bijzonder gevaarlijk kan zijn. Het wordt binnen de Fed in ieder geval gezien als “de nucleaire optie”.

Nu de economische activiteiten door de angst voor het coronavirus wereldwijd tot stilstand komt, lijkt het onvermijdelijk dat we een enorme inflatie zullen zien als de Federal Reserve (en andere centrale banken) het systeem met geld gaan overspoelen. Met andere woorden, er zal de komende maanden met veel meer geld worden gejaagd op veel minder goederen en diensten.