Macron’s grote idee om de protesten tegen het gele vest te onderdrukken? Ban hen.
Afgelopen weekend was Emmanuel Macron op skivakantie en vierde hij het einde van de eerste fase van zijn initiatief ‘grote discussie’. De Franse president was de afgelopen drie maanden op tournee geweest door de stadshuizen om de grote problemen waarmee Frankrijk te maken had te bespreken. Het moest de populaire woede onderdrukken die aanleiding gaf tot de gilets jaunes (gele vesten). De debatten presenteerden mensen een officieel kanaal waardoor ze hun grieven konden uiten. Naar schatting een half miljoen mensen namen deel aan meer dan 10.000 nationale vergaderingen, terwijl 1,4 miljoen reacties werden gemaakt aan de organisatoren online.
Hoewel de regering beloofde alle kwesties in aanmerking te nemen, werden de gebeurtenissen met de president grotendeels in het stadium van het beheer uitgevoerd. Toen het initiatief werd gelanceerd, zei Macron dat er geen vragen zouden worden verboden, hoewel bepaalde beleidsvoorstellen vooraf van tafel werden gehaald. Velen in de media hadden de tournees preventief tot een triomf verklaard, omdat de afschuwelijke goedkeuringsbeoordelingen van Macron een bescheiden herstel deden. Journalisten bezwijmden ook de uithoudingsvermogen van de 41-jarige, zoals hij over een reeks onderwerpen, soms urenlang, met inbegrip van een stint zeven uur voor 600 burgemeesters. Het valt niet te ontkennen dat het initiatief weinig meer was dan een door de overheid gefinancierde campagne voor de komende verkiezingen voor het Europees Parlement in mei.
Maar de feesten van Macron werden onderbroken toen de gilets jaunes voor het achttiende weekeinde op rij de straten in braken. In totaal waren 32.000 demonstranten, boos over de slechte levensstandaard en een gebrek aan zeggenschap in de Franse politiek, opnieuw op mars door het land. Tienduizend van hen waren alleen in Parijs.
Terwijl Macron in de beginfasen van de beweging enige toegevingen deed aan de gilets jaunes – bijvoorbeeld door geplande belastingverhogingen te schrappen en het minimuminkomen te verhogen – is zijn reactie daarop de afgelopen maanden grotendeels autoritair geweest.
In januari hebben Franse volksvertegenwoordigers draconische maatregelen genomen om ongeoorloofde protesten te verbieden. Demonstranten werden geconfronteerd met extreme repressie en brutaliteit van de politie . Het gebruik door de politie van Flashballs (een soort rubberkogel die in alle andere Europese landen verboden is) en traangasgranaten heeft tientallen gruwelijke, levensveranderende verwondingen veroorzaakt, waaronder het verlies van ogen en ledematen.
Mensenrechtengroepen hebben de soorten interventies gemaakt die meestal voorbehouden zijn aan dictaturen. De VN heeft bijvoorbeeld opgeroepen tot een ‘volledig onderzoek’ naar het ‘overmatig gebruik van geweld door de politie’. Evenzo pleitte de Commissaris voor de mensenrechten van de Raad van Europa voor een einde aan het gebruik van Flashballs tegen demonstranten. Amnesty International heeft de ‘extreem hardhandige’ politiecampagnes tegen vreedzame betogers aan de kaak gesteld.
Maar Macron’s regering vond dat de politie afgelopen weekend niet hard genoeg was geweest . Een junior minister van binnenlandse zaken klaagde dat de politie ‘minder agressief’ was dan normaal. Vijfduizend politieagenten werden in het weekend in Parijs ingezet, maar rellen door een minderheid gele hesjes veroorzaakten nog steeds uitgebreide materiële schade, met name aan de Champs Élysées . Ongeveer 100 bedrijven, waaronder het beroemde restaurant Fouquet, zijn beschadigd. (De vernietiging van Fouquet had een zekere symboliek – het werd berucht als de plek die Nicolas Sarkozy had gekozen om zijn verkiezingsoverwinning van 2007 te vieren met de rijken en de beroemde.)
Op maandag ontsloeg premier Édouard Philippe de hoofdcommissaris van de Parijse politie wegens zijn falen om de protesten in te dammen. En in een buitengewone daad van kleine tirannie, heeft hij zelfs een algemeen verbod ingesteld op protest in een aantal van de gebieden die het zwaarst door schade zijn getroffen, waaronder de Champs Élysées , evenals bepaalde delen van Bordeaux, Toulouse en Nice. Het verbod zal op tijd in werking treden voor de volgende geplande golf van protesten op zaterdag.
Wat een verschil maakt bijna twee jaar. Toen hij in mei 2017 werd gekozen, werd Macron geprezen als de redder van de EU en de liberale wereldorde. Hij was de man om het opkomend tij van populisme terug te dringen dat in heel Europa op gang kwam. Nu, niet in staat om de vlammen van populistische woede te doven, vrij letterlijk in zijn eigen hoofdstad, is hij veranderd in een van Europa’s meest naakte autoritaire leiders.