Indignatie redactie 
Is de afstand die binnen de EU plaatsvindt op de een of andere manier een herhaling van de strijd die precies tegengesteld was aan het idee van een Europees rijk dat zijn rigide ‘Lex Europa’ oplegt aan diverse volkeren, door een gecentraliseerde en afstandelijke autoriteit?
Waar men ook kijkt, het is duidelijk dat het naoorlogse establishment élites op de been is. Ze onderhouden een bestudeerde panglossiaanse hauteur. Maar of het nu in Groot-Brittannië is, waar een premier klaar lijkt te zijn om de toekomst van haar eigen partij op te offeren op het altaar van het handhaven van de gezellige samenhang tussen big business en de zelfvoldane ambities van Brussel om een mondiale economische speler te zijn, rivaal van de VS of China. Of, of het de bereidheid van Trump is om het financiële systeem van Amerika in fiscaal en schuldenrisico te brengen, om de tandwielen en wielen van het Militair Industrieel Complex te laten ronddraaien en comfortabel te laten ronddraaien – in een tijd waarin de Amerikaanse overheid al te veel geld dreigt te breken ‘vertrouwen’.
Of, of het Europa is, waar de abrupte omkering van de ECB een enorme conceptuele mislukking markeert … [dwz de vernietiging en overdracht van rijkdom van spaarders uit de eurozone, om schuldenaren te redden; en van het grote publiek tot de banken, de overheid en grote bedrijven om hun balansen te redden]. Dit heeft er in belangrijke mate toe bijgedragen dat de Eurozone een economische zombie is geworden en een groot en vijandig kiesdistrict is geradicaliseerd.
Of, of het manifest is met de duidelijke verwardheid van de EU bij de tektonische ‘landing’ van China in Rome vorige maand, waarmee de verschuiving van de ‘platen’ van de wereldhandel inluidde. Misschien ‘begrijpen’ de EU-leiders – dat de EU al op de helling ligt, naar beneden glijdt in de richting van ‘nieuwe wateren’, glijdt naar de scheiding tussen broers en zussen van het voormalige ‘ouderlijk huis’ van de trans-Atlantische relatie, naar een nieuw leven waarin een Chinese partner voorkomt. Maar als dat zo is, is strategisch denken niet evident.
Of, of het betrekking heeft op de verrassing van het buitenlands beleid van Washington over China en de assertieve ‘roet’ van Rusland in het ‘spel’ van regime-verandering die in Venezuela wordt uitgespeeld; of door NAVO-lid Turkije dat erop staat de Russische S400’s te kopen, ondanks de dreigingen van Washington; of (onvoorstelbaar), door het kleine Jordan en Libanon dat eigenlijk ‘nee’ zegt tegen de VS (over het plan van Kushner om koning Abdullah te ontdoen van zijn voogdij over Jeruzalem’s al-Quds, of in het geval van Lebanon, door te weigeren sancties ‘oorlog’ te voeren tegen zijn co-burgers).
De bestudeerde ‘voorkant’ blijft bestaan, maar de scheuren laten zien. Wat belangrijk en zo interessant is, is dat het verzet nu doordringt in de gelederen van het ‘establishment’ zelf. (Het establishment was nooit homogeen, maar de interne opstand binnen zijn gelederen was altijd gemakkelijk dichtgeschroeid en de wond genas snel). Nu niet – althans niet zo gemakkelijk.
Al met al zijn de naoorlogse elites door elkaar geschud: de reactie op de uitkomst van het Mueller-onderzoek (door de vestigingsuitloper Trump), en de uitbarsting van EU Michel Barnier dat er onheilmakers zijn (met name Nigel Farage), die eigenlijk “willen vernietigen de EU van binnenuit; en anderen van buitenaf ‘- zijn slechts twee symptomen van psychische fracturen in een vroegere, verzegelde Cartesiaanse mentale reactie. Kernconcepten worden op veel fronten uitgedaagd.
Een oude Europese oorlog van twee ‘visioenen’ – tussen conservatieven in oude stijl (met een kleine ‘c’) die instinctief wantrouwend staan tegenover grootse, utopische projecten en die autonomie en inheemse instellingen waarderen – rebelleert tegen de hedendaagse omarming van het millenarisme.
Dit is met de Brexit het meest furieus geworden; met de Jupiter-achtige verwaandheid van Macron; met het minachting en non-conformisme dat uit Italië komt ; en van de onverholen minachting voor EU-waarden afkomstig van Warschau, Boedapest en andere hoofdsteden van Visegrad. Is het echt haalbaar voor de EU om hun onwrikbare houding te handhaven, terwijl de uitdagingen toenemen?
Maar ondanks deze catalogus; ondanks al het bewijsmateriaal dat ons omgeeft dat we aan de rand van een van die inhoudelijke buigpunten staan, lopen we gewoon door, gewoon doorgaan – er zeker van dat we erdoorheen zullen modderen, op de een of andere manier ‘oké’.
Maar zullen we? Waarom de ongebreidelde sanguinity? We kunnen een wereldwijde recessie ingaan. Toch hebben noch de Fed, noch de ECB de wapens om ermee om te gaan (zoals ze vrijelijk toegeven), behalve terug te keren naar meer gelddruk, rentesuppressie en activa-aankopen. Wat zal dit keer het resultaat zijn? De centrale banken zullen afdrukken (al in het eerste kwartaal al samen $ 1 biljoen). In eerdere rondes van monetaire inflatie onderdrukte goedkope Chinese invoer de westerse inflatie. We zouden het geld kunnen ‘drukken’, met schijnbaar geen negatieve terugslag. En China ‘leende’ ons ook effectief zijn groei-stimulans.
Maar de negatieve terugslag was er altijd, alleen minder zichtbaar. Het ‘drukken’ vertegenwoordigde een enorme overdracht van rijkdom van de ene component van het publiek naar de andere. Kan de structuur van onze staat echt grotere ongelijkheden opnemen zonder uit elkaar te scheuren, zonder te exploderen? Knipperen de Gillets Jaunes niet met een rood waarschuwingssignaal? Blijkbaar niet. Markten blijven stijgen. Zeker, de consequenties voor de onvermijdelijke (nu volledig opgesloten) reactie van de monetaire autoriteiten op stagnatie, zullen deze keer echter zijn dat de 60% dichter bij de economische ‘klifrand’ zinkt (terwijl de 40% hoog vliegt) ) – en de jongeren worden de nieuwe langdurig werklozen.
Meer fundamenteel wordt de vraag zelden gesteld: kan Amerika echt opnieuw geweldig worden gemaakt (MAGA), zijn militaire volledig vernieuwd, en zijn civiele infrastructuur opgeknapt, wanneer het vandaag (vanaf heden) begint met een tekort aan federale inkomsten aan uitgaven zijn 30%; waar zijn schuld nu zo groot is dat de VS alleen kan overleven door de rentetarieven opnieuw te onderdrukken tot een (zombificerende) bijna nul?
En nogmaals, is het echt haalbaar om fabricagetaken terug te dringen naar een dure basis in Amerika, vanuit hun goedkope offshoring in Azië – tegen de achtergrond van een Amerika dat geleidelijk ‘duurder’ wordt gemaakt, door zijn ingesloten monetaire inflatiebeleid – behalve door de waarde van de dollar te laten dalen om dit hoge kostenbasisplatform weer wereldwijd concurrerend te maken? Is MAGA realistisch; of zal het herplaatsen van banen terug naar de VS vanuit de goedkope wereld eindigen door de recessie te veroorzaken die de centrale banken zo vrezen?
En naarmate de naoorlogse elites in Amerika en Europa steeds wanhopiger worden om de illusie te behouden de voorhoede te zijn van de mondiale beschaving, hoe zullen ze omgaan met het opnieuw verschijnen van een ‘beschavingsstaat’ op zichzelf? China? Hoe zal de EU reageren op een Pentagon dat geobsedeerd is door China, China en China , wanneer dat China zijn BRI recht in Europa bouwt? Zal het – net als Amerika – kiezen voor protectionisme en fusies en mega-entiteiten bevorderen om te concurreren met zware Amerikaanse en Chinese bedrijven? Is Europa zelfs in staat om de VS in bedwang te houden, aangezien deze zijn militaire insluiting van China bouwt, en verwacht dat Europa meespeelt?
In Europa dreigt de push-back tegen een diepgeworteld elitair Frans ‘systeem’ dat de enkeling ten goede komt en bij velen tekortschiet, de politieke samenhang van Frankrijk te herstellen. In het Verenigd Koninkrijk dreigt Brexit het Britse politieke partijensysteem uit elkaar te blazen. De verschillen in de relatie van het VK met de EU zijn nog nooit dieper, opvallender en dieper verankerd dan ze nu zijn. De verschillen tussen de stedelijke kosmopolitische elite van Londen en de rest van het land zijn nog nooit zo groot geweest. De vraag nu of, en in welke mate, Groot-Brittannië tot een Europa moet behoren, dat (in Der Spiegel ‘een heerschappij … een centrale macht is die controle uitoefent over veel verschillende volkeren … en als een Duits rijk op economisch gebied’ – is een fundamenteel decolleté geworden.
Brexit wordt groter dan ‘Brexit’. Oude partijrelaties werken niet meer en worden overtroffen. De twee grote partijen zijn verdeeld. Vroeger trouwe activisten noemen hun partijleiderschap verraderlijk – of erger. De partijbetekenaar is niet langer klasse, of historische familietrouw: het is ‘Verlof’ of ‘Blijf’.
Tektonische verschuivingen zoals deze zijn zeldzaam. Maar wanneer ze zich voordoen, geven ze de mogelijkheid van diepgaande verandering en herschikking. Veel Britten verlaten loyaliteit en voorkeuren waarin ze ooit hadden geleefd. Nieuwe partijen en nieuwe kanshebbers zijn in opkomst. Bestaande partijen zijn aan het breken – of proberen zichzelf opnieuw uit te vinden – omdat minachting voor de partijen en hun leiders epidemische proporties bereikt. Alles wat solide leek, smelt in de lucht, met ingrijpende gevolgen voor de politieke toekomst en zelfs voor het systeem van bestuur – toen het Britse parlement ‘schurk’ werd, terwijl het parlement zich ertoe ging bewegen het voorrecht van de overheid toe te eigenen.
Normaal gesproken zeggen zachtaardige partijleden in Groot-Brittannië in de nasleep van wat er afgelopen week in het parlement is gebeurd, dat alleen een ‘politieke revolutie’ het legitieme bestuur in het VK kan herstellen. Ongelooflijk. Neem dit als een voorbeeld:
“We staan elke dag, in feite elk uur, voor de politieke machinaties van de premier, het parlement en de gevestigde orde. We zijn getuige geweest van het herschrijven van constitutioneel precedent, een flagrante veronachtzaming van manifestverbintenissen, het buigen van regels en leugens op industriële schaal.
Dit alles om het VK een gevangene van het EU-systeem en een melkkoe te houden voor de bureaucratie van Duitsland en Brussel. Geen ketterij toegestaan in de nieuwe inquisitie. Wat verbazingwekkend is, is het schijnbare voortdurende geloof in onze superieure klassen dat ‘gewone mensen’ niet kijken en begrijpen wat er aan de hand is. ‘
Van een radicaal misschien? Nee, het is een citaat van de voormalige directeur-generaal van de Britse kamers van koophandel, met 30 jaar ervaring in de Britse en EU-regering. Vestiging gepersonifieerd. Wanneer het verzet vanuit de elite begint, suggereert dit historisch gezien dat we een lang conflict moeten verwachten.
Het kan bevredigend zijn om te denken dat dit een insulaire Britse reactie op de Brexit is, die van iets bredere betekenis is. Maar dat zou verkeerd zijn. We staan op het punt van verbuiging. Gebeurt dit niet in de VS, met de ‘betreurenswaardige’ (zoals de laatste dagen ‘Confederates’) tegenover de noordelijke stedelijke liberalen, zoals in de Amerikaanse burgeroorlog ?
Is het niet zo dat er in de EU op een of andere manier een herhaling van de strijd (door overwegend protestantse) natiestaten plaatsvindt, die juist tegengesteld was aan het idee van een Europees rijk dat zijn rigide ‘Lex Europa’ oplegt over diverse volkeren, door een gecentraliseerde en afstandelijke autoriteit?
Dit gebeurt op een moment dat de Amerikaanse en Europese economieën kwetsbaar zijn. Waarom is het inherente risico in dit alles zo moeilijk waar te nemen of te erkennen?
