Indignatie redactie 
Op 15 oktober 2020 schreef www.nu.nl: “Behalve de brede en gevarieerde activistische bovenlaag bij de antilockdownprotesten, is er ook een ‘radicale onderstroom met soms extremistische gedragingen’, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een nieuw dreigingsbeeld, dat elk kwartaal wordt gepubliceerd. Eenzelfde soort verharding ziet de NCTV bij een kleine kern van de boerenprotesten.
Sinds de uitbraak van het coronavirus weten mensen elkaar online en offline te vinden om het overheidsbeleid af te wijzen. Die afwijzing gebeurt niet zozeer vanuit ‘ideologische motieven’, maar vanwege gevoelens van ‘onrechtvaardigheid, groot onbehagen of een andere werkelijkheidsbeleving’, schrijft de NCTV. ‘Mensen die de overheid, wetenschap en traditionele media al langer wantrouwen, kunnen denkbeelden bevestigd zien in complot-theorieën en desinformatie’, aldus de NCTV. Sociale media spelen daarbij volgens het rapport een faciliterende en mobiliserende rol. Hoewel er een brede en gevarieerde bovenlaag is, waarschuwt de NCTV ook voor een radicale onderstroom, die soms ‘extre-mistische gedragingen’ kan vertonen, zoals het ‘belagen van journalisten en politici of het intimideren van politiemensen’. De NCTV ziet ook hoe de complottheorieën zich sinds de uitbraak van het coronavirus sneller verspreiden van de marges van het internet naar de mainstreamkanalen. ‘Er is een (online) context ontstaan waarbinnen de drempel om tot extremistische gedragingen te komen wordt verlaagd. Deze context versterkt polarisatie en leidt in een enkel geval tot verharding, intimidatie of (oproepen tot) geweld.’ De antilock-downprotesten zijn in Nederland qua omvang en ongeregeldheden nog niet zo groot als in Duitsland, zegt de NCTV. Maar ze kunnen wel nog leiden tot gewelddadige verstoringen.”
Waarom is deze ontwikkeling een bedreiging van onze democratie?
De afgelopen maanden heb ik in de Nederlandse media steeds meer beelden voorbij zien komen waarin politici, journalisten en wetenschappers aggressief belaagd worden door een klein groepje van mensen die zozeer overtuigd zijn van hun eigen gelijk dat zij geen enkel respect hebben voor anderen. Kreten als: ‘volksverraders’, ‘moordenaars’, ‘zakkenvullers’, ‘homo’s’, ‘kinderverkrachters’ voor hoeders van onze democratie: wat is hier aan de hand?
Dit groepje ziet zichzelf als engelen van het grote gelijk die daaraan het recht ontlenen om anderen te verketteren en aan te tasten in hun zelfbeschikkingsrecht. De achtergronden van dit groepje extremisten zijn zeer divers. Het zijn vaak complotdenkers die denken dat corona een plot is van machthebbers die er op uit zijn om de wereld te gaan overheersen. Zij hangen de meest waanzinige theorieën aan die elke wetenschappelijke grond missen.
Het televisieprogramma ‘Lubach op Zondag’ van 18 oktober 2020 op Nederland 3 legde goed uit hoe bepaalde (a)sociale media als Facebook, Instagram en YouTube gebruikers in een soort fabeltjesfuik terecht laten komen waaraan zij moeilijk meer kunnen ontkomen. Deze onwetende slachtoffers krijgen helaas een beeld van onze wereld dat feitelijk onjuist en vol haatzaaierij is. Het beginsel van vrijheid van meningsuiting wordt zo misbruikt om mensen tegen elkaar op te zetten. Het is onaanvaardbaar dat democratische overheden toelaten dat democratie om zeep wordt geholpen door het streven naar woekerwinsten door (a)sociale media. Daartegen moet veel harder worden opgetreden dan nu gebeurt.
Tweede Kamervoorzitter Arib geeft voorbeelden daarvan rond de Tweede Kamer waardoor bewindslieden, Kamerleden en journalisten zich bedreigd voelen. De publieke omroep NOS besloot om logo’s van hun busjes af te halen. Hoofdredacteur Gelauff van het NOS Nieuws schreef erover: “Vrijwel dagelijks worden collega’s die onderweg zijn, geconfronteerd met opgestoken middelvingers, er wordt afval naar ze gegooid, ze worden afgesneden op de snelweg en een enkeling remt zelfs hard vlak voor onze auto’s”. Wat is er tegen te doen?
Pleidooi voor een weerbare democratie
Ik heb eerder kritiek geuit op rechters die niets doen tegen het misbruik van het woord ‘homo’ als scheldwoord of die de vrijheid van meningsuiting belangrijker vinden dan de bedreiging die van misbruik daarvan uit gaat. Democratie moet weerbaar zijn en mag intimidatie door woord en geweld niet aanvaarden. Mensen voor wie hun doeleinden alle middelen heiligen, zijn geen reddende engelen maar moordenaars in wording. Dus moeten onze beleidsmakers en veiligheidsdiensten dadelijk ingrijpen vóór er doden gaan vallen.
