De grote bedreigingen waarvoor niemand de barricade op gaat

Gisteren hoorde ik weer zo’n keuteldebatje over een ‘probleem’ waarvan ik dacht …gaan we daar nu ook al de barricaden voor op? Ja, zeker …een vertegenwoordiger/lobbbyist van de evenementen- en beurzensector was er “nu echt helemaal klaar mee” dat zijn sector weer voor een paar weken op slot gaat ….hij dreigde het kabinet zelfs met een oorlog. Een paar weken niet met z’n dertigduizenden stoned mogen hossen of even geen stampvolle beurzen mogen bezoeken …dat zijn al voldoende redenen om furieus te schelden naar de beleidsmaker die het zwarte scenario in de zorg proberen te voorkomen. De beurzenbaas vond dat niet zijn probleem. Hij kwam weinig sympathiek over.

Dit is dagelijkse kost in ons land ….media die geen rangorde aan kunnen brengen in ernst van de problemen ….en meegaan in de mode om het korte-termijn eigenbelang van individuen en groepen tot topprioriteit verheffen. Elke dag weer andere. Ik moest na de tirade van die beurzenbaas weer even denken aan het prachtige, maar ook verontrustende essay van Henk Schulte Nordholt “Is China nog te stoppen?” In 136 pagina’s analyseert hij het mondiale expansionisme van de Chinese keizer Xi Jinping en zijn communistische partij. Een expansionisme dat onze wereldorde dreigt te veranderen en ons waardensysteem zal proberen  te slopen. Schulte Nordholt en vele andere China-duiders hebben een zeer urgente boodschap, maar je hoort er hier in het publieke debat en in de politiek maar weinig over, laat staan dat er groepen de barricaden voor opgaan. Toch is die dreiging op middellange termijn even alarmerend als de klimaatgevaren en relevanter dan het even “niet uit je dak kunnen gaan” door het tijdelijk stoppen van festivals.

Dertig jaar geleden produceerde Europa 25% van de mondiale output, nu nog maar 15%. Nu woont nog 7% van de wereldbevolking in Europa, dat zakt binnen 10 jaar naar 5%….we vergrijzen …het ene EU-land nog sneller dan het andere …steeds minder werkzamen moeten het geld verdienen voor steeds meer oudjes die steeds meer zorg behoeven. Europa wordt een erg duur bejaardenhuis. Nu al lopen er vele vitale sectoren vast omdat er veel te weinig mensen zijn om het noodzakelijke werk te doen. Maar een slimme, goed gereguleerde Europese migratiepolitiek om deze verontrustende vergrijzing en inkrimping van het Avondland te voorkomen is nog steeds een taboe dat extreemrechtse populisten knap uitspelen.

De betekenis van Europa in wereld wordt dus steeds kleiner en zonder een sterk Europa stellen de afzonderlijke lidstaten al helemaal niets voor als het gaat om ons te verdedigen tegen de mondiale bedreigingen. Het almaar benadrukken van de eigen soevereiniteit doet daarom erg lachwekkend aan.

Europa en haar lidstaten lopen het risico om in het komend decennium nog verder weggedrukt te worden ….demografisch, economisch, politiek en militair stellen we steeds minder voor ….en dat betekent dat we in toenemende mate naar de pijpen zullen moeten gaan dansen van autoritaire en agressieve systemen als dat van China, Rusland en wie weet op termijn ook dat van de VS als de Trumpianen weer in volle glorie terugkomen. Dat houdt in dat we onze waardensystemen, onze liberale democratie, onze rechtstaat, zeg maar onze vrijheid, beetje bij beetje moeten inleveren omdat de dominante machten dat van ons eisen en wij onszelf zodanig gemarginaliseerd hebben dat wij geen machtsmiddelen meer kunnen inzetten om onze belangen te verdedigen.

We kunnen, ook volgens Schulte Nordholt, moeilijk voorkomen dat die andere machten, China voorop, blijven zoeken naar expansie en overheersing, maar we kunnen wel veel meer doen om terug te vechten. Bij terugvechten moet dan niet in eerste instantie aan militaire acties worden gedacht, hoewel we zonder een geloofwaardige militaire afschrikking op Europees niveau kansloos zijn in het mondiale gevecht om de hegemonie. Als je als land en EU niet meer de bereidheid hebt om een sterke militaire macht te financieren, moet je ook niet miepen als de landen die die bereidheid wel hebben, jou de wet gaan voorschrijven. Je wordt zo vanzelf die muis die denkt dat hij samen met de olifant op de brug hard aan het stampen is.

De EU-buitenland woordvoerder, de Spanjaard Josep Borrell, heeft net het Strategisch Kompas naar buiten gebracht waarin het Europese buitenland- en veiligheidsbeleid voor de komende 10 jaar wordt uitgewerkt. “Europa is in gevaar” luidt de eerste zin in zijn nota….in NRC van gisteren licht hij de analyse en plannen toe. De dreigingen komen van alle kanten stelt hij vast … en in heel verschillende gedaanten. “Het zijn hybride dreigingen, cyberdreigingen, klassieke bedreigingen. De wereld is niet meer wat ze was. Allerhande instrumenten worden tot wapen gemaakt. En als alles tot een wapen gemaakt wordt, is het niet langer genoeg om een soft power te zijn. De EU kan niet doorgaan met alleen aandacht voor handel en mensenrechten. We houden van de wereld van Kant, maar moeten ons voorbereiden om te leven in de wereld van Hobbes. Of je dat nu leuk vindt of niet. Het gebruik van geweld lost niet alle problemen op, maar ik weet ook dat het gebrek aan militaire macht in de rest van de wereld wordt gezien als een zwakte. Afschrikking is belangrijk.” Aldus Borrell.

Het zou dus niet verkeerd zijn als er ook in het nogal hedonistische Nederland, dat defensie vooral ziet als een rechtse hobby, wat meer publiekelijk zou worden gedebatteerd over onze militaire geloofwaardigheid en andere instrumenten om China in Europees verband geloofwaardig tegenspel te bieden. En graag niet zo overdreven doen over een paar weken niet massaal mogen hossen.