Indignatie redactie 
Heeft u zich weleens afgevraagd waarom medicijnprijzen zo hoog zijn? Dat komt enerzijds omdat het grootste schorem werkt bij de farmaceutische industrie en anderzijds dure consultancy-ondernemingen manieren bedenken om dezelfde medicijnen steeds opnieuw te patenteren. In deze coronacrisis waarbij veel mensen het volste vertrouwen hebben in de farmaceuten belichten wij de schaduwzijden van deze sector die profiteert van het leed van gewone mensen. Vandaag: prijzen van medicijnen.
Het Amerikaanse House Oversight Committee on Oversight and Reform (HOC) is onlangs een onderzoek gestart naar het gigantische adviesbureau McKinsey, en zijn rol bij het opdrijven van de prijzen van medicijnen en het bij elke gelegenheid pushen van opioïden.
“In de afgelopen tien jaar heeft McKinsey & Company – een van de grootste adviesbureaus ter wereld en een belangrijke opdrachtnemer van de Amerikaanse overheid – zich beziggehouden met een gedragspatroon dat aanleiding geeft tot ernstige bezorgdheid over zijn zakelijke praktijken, belangenconflicten en managementnormen,” schreef de voorzitster van het HOC, Carolyn Maloney. “De steun van het bedrijf aan farmaceutische bedrijven die verslavende opioïde pijnstillers pushen en de prijzen voor levensreddende medicijnen verhogen, zelfs als McKinsey ook de federale instantie adviseerde om hun gedrag te reguleren, kan een aanzienlijk negatief effect hebben gehad op de gezondheid van Amerikanen. De investeringen van McKinsey via een intern hedgefonds – ook in bedrijven die profiteren van de verkoop van opioïden – roepen ook grote zorgen op over belangenconflicten.”
Het opioïde gedoe is zeker eng, maar interessanter voor ons is dat de commissie ook een reeks ongelooflijk vernietigende documenten heeft vrijgegeven, van PowerPoint-slides van McKinsey, gepresenteerd aan AbbVie-executives, over manieren om de prijzen van medicijnen op te drijven, vooral door dezelfde medicijnen keer op keer opnieuw te patenteren. Door de slides bladeren is een oefening in het observeren van pure slechtheid. Ondanks al het gepraat over internetbedrijven die “winst boven maatschappelijk voordeel stellen” of wat dan ook, tonen deze documenten een opzettelijke planning door McKinsey om ervoor te zorgen dat AbbVie-medicijnen degenen die ze gebruiken min of meer failliet maken – vaak door schaamteloos misbruik te maken van het octrooisysteem.
Sommige slides gaan ongeveer tien jaar terug, in een tijd dat de hele farmaceutische industrie in paniek raakte over haar eigen mislukkingen om nieuwe en nuttige medicijnen te ontdekken waarvoor ze monopolievergoedingen kon krijgen. In plaats van mooie duurzame bedrijven op te bouwen met mooie duurzame marges, heeft de farmaceutische industrie zich de afgelopen decennia gefocust op het uitknijpen van belachelijke monopolievergoedingen van het grote publiek door misbruik te maken van octrooiwetten. En natuurlijk wordt vanuit de sector gezegd dat ze dit moeten doen om al het onderzoek en de ontwikkeling te betalen, en alle kosten van proeven en zo.
Behalve dat bijna al die beweringen bullshit zijn.
Er zijn verhalen in overvloed over de miljarden dollars die het kost om een nieuw medicijn te ontwikkelen – behalve dat uit onderzoeken is gebleken dat die aantallen enorm opgeblazen zijn (bijvoorbeeld: een medicijn waarvan het farmaceutisch bedrijf beweerde dat het $ 1,3 miljard kostte om het te ontwikkelen, kostte het bedrijf eigenlijk slechts $ 55 miljoen). Veel van de werkelijke kosten (en onderzoek en werk) worden gedaan door universiteiten of door middel van publieke financiering van Amerikaanse organisaties als het NIH en NSF.
Maar alle winst gaat naar de grote farmaceutische bedrijven.
Maar wat McKinsey en AbbVie met Humira deden, is werkelijk schandalig. Zoals de presentaties laten zien waren AbbVie (en zijn voorganger, Abbott) doodsbang voor concurrentie van Humira, een biologisch medicijn dat door velen wordt gebruikt om artritis, de ziekte van Crohn en andere ziekten te behandelen. Blijkbaar kost het ongeveer $ 84.000 per jaar, hoewel die link beweert dat als je geluk hebt, de verzekering die kosten misschien zal verlagen tot slechts $ 60.000. Diezelfde pagina beweert dat de reden dat het zo veel kost is:
“Een van de redenen dat Humira zo duur is, is omdat het een ingewikkeld medicijn is om te maken. DNA-technologie moet worden gebruikt om eiwitten voor het medicijn te maken – een proces dat niet kan worden gerepliceerd, in tegenstelling tot synthetisch vervaardigde medicijnen.”
Alleen vertellen deze interne documenten van McKinsey een heel, heel ander verhaal. McKinsey en Abbott wisten dat andere concurrenten die de markt zouden betreden de prijs van Humira aanzienlijk zouden verlagen:
Het project was opgezet als een manier om deze concurrentiedreiging te beoordelen en te zoeken naar manieren om deze te beperken, maar in het hele rapport zie je knipogen en knikken naar het misbruiken van octrooirecht om de concurrentie te stoppen, en ook om te doen alsof biosimilar-concurrentie op de een of andere manier onveilig was:
Waarbij we willen opmerken dat de twee punten die het publiek daadwerkelijk ten goede kunnen komen: prijzen verlagen en concurreren… onderaan de lijst staan.
Maar waar McKinsey echt dol op lijkt te zijn, is dit idee van “formuleringsverandering” om zowel de effectieve levensduur van een medicijn te verlengen… en om de kosten te verhogen, bewerend dat deze “innovaties” hen in staat stellen de kosten op te drijven:
En als u denkt dat dat misschien niet uitmaakt, omdat de eerdere versie van het patent zal verlopen: de manier waarop de zwendel werkt, is dat het farmaceutische bedrijf ertoe overgaat de oudere formulering volledig uit te faseren tot een paar jaar vóórdat het patent afloopt, waardoor patiënten worden gedwongen om over te gaan op de nieuwere formulering. Dus, wanneer het patent op de eerdere versie afloopt, vertelt Big Pharma iedereen dat het een “stap terug” zou zijn om met een generieke (of biosimilar) van de “vroegere” formulering door te gaan.
Vanaf hier verschuiven de slides naar een jaar later, wanneer McKinsey er echt àlles aan doet om manieren te vinden om Humira te herformuleren en de levensduur van het octrooi te verlengen (en het vermogen van Abbott om de prijzen op te drijven). De slides doen weinig moeite om het feit te verbergen dat het allemaal gaat om het beschermen van de winst van Abbott, niet om het leven van iemand beter te maken. De presentatie laat zien dat McKinsey een intern stimuleringsprogramma heeft opgezet om te proberen verschillende Abbott-wetenschappers ideeën aan te laten dragen voor het patenteren van nieuwe formuleringen van Humira om de patenten die erop betrekking hebben uit te breiden:
Ze verbergen niet eens het feit dat dit compleet een poging is om “ons Humira-octrooidomein te verbreden als reactie op Biosimilars.” Het heeft niets te maken met het verbeteren van dingen voor klanten. Het gaat erom de medicijnprijzen hoog te houden tot ver nà het verstrijken van de oorspronkelijke Humira-patenten.
En wat krijgen Abbott/AbbVie-wetenschappers voor het verkopen van hun ziel en het opzettelijk te hoog houden van de prijzen van levensreddende medicijnen voor de meeste mensen? Apple-apparaten. Dit is waarom ze McKinsey het grote geld betalen. Ze zetten een programma op waarin Abbott-wetenschappers een iPhone zouden krijgen als ze een idee hadden over hoe ze Humira’s patenten konden verlengen, een iPad als die ideeën zouden worden omgezet in daadwerkelijke patentaanvragen, en (ja ja) men zou een Mac-computer krijgen als het octrooi daadwerkelijk is verleend:
Toevallig (?) bracht, slechts een week of zo nadat de House Oversight Committee deze ongelooflijk in het oog springende documenten had vrijgegeven, het Institute for Clinical and Economic Review een groot rapport uit waarin werd beschreven hoe recente prijsstijgingen van geneesmiddelen in de VS niet worden ondersteund door nieuw klinisch bewijs. En u kunt wel raden welk medicijn bovenaan hun lijst staat van de prijsveranderingen van medicijnen die (in een orde van grootte) de meeste impact hebben op hoeveel mensen moesten uitgeven? Humira.
Uit dat rapport blijkt dat als gevolg van ongefundeerde prijsstijgingen voor Humira, Amerikanen een onnodige extra $ 1,4 miljard aan Humira hebben uitgegeven, dankzij een stijging van 10% van de nettoprijs van een medicijn waarvan tien jaar geleden iedereen (inclusief Abbott en McKinsey) wist dat de vervaldatum van zijn patenten, evenals de verwachte concurrentie van biosimilar, naderde.
In andere landen, waar Humira daadwerkelijk wordt geconfronteerd met concurrentie van generieke varianten, dalen de prijzen. Zoals in het rapport staat te lezen: “Humira, met een steeds stijgende Amerikaanse prijs die in schril contrast staat met de dalende prijs in elk land waar Humira momenteel te maken heeft met biosimilar-concurrentie. Nog zorgwekkender is dat verschillende van deze behandelingen al vele jaren op de markt zijn, met weinig bewijs dat ze effectiever zijn dan we jaren geleden dachten toen ze veel minder kosten.”
Afegzien van het laakbare gedrag van de farmaceuten, waar toch veel mensen in de coronacrisis hun volste vertrouwen aan hebben geschonken, is de vraag aan McKinsey-consultants en AbbVie-wetenschappers gerechtvaardigd: waren die iPhones het allemaal waard?
