De IT-reuzen willen de consument nog afhankelijker maken

Maar nu naar de tekst. De kernthese is dat gebruikers al lang niet meer louter gegevensleveranciers zijn, die de gegevensoctopussen kunnen omzetten in rinkelende muntjes, maar dat de verzamelde gegevens al lang worden gebruikt om gedrag te manipuleren. Niet alleen cookies helpen, maar het hele gebied van het zogenaamde slimme huis. Het is nog niet zo lang geleden dat de Barbie-pop werd opgeblazen omdat hij via WLAN de gesprekken van de kinderen afluisterde om hun laatste wensen te weten te komen. Ook in de volwassen wereld kan dat: de televisie luistert, Alexa en Cortana, ook de Windows-taalsoftware staat op scherp, dat betekent uiteindelijk verlies van privacy. Maar de normale gebruiker heeft niet eens een idee van het minimale niveau van gegevensbescherming (3).

Waarom heeft je app toegang tot de camera en microfoon nodig als je alleen het actuele weerbericht wilt weten? En zelfs voor degenen met een digitale affiniteit gaat het de verbeelding te boven van de massa data die op de achtergrond wordt verzameld, met elkaar verbonden en winstgevend op de markt wordt gebracht. Als je nog steeds gelooft dat er iets gratis is onder het kapitalisme, zul je het waarschijnlijk geweldig vinden als het idee van de data-octopus uitkomt, waar je naar een bar in Frisko gaat, waar de barman al weet dat je komt omdat hij wordt betaald om naar de juiste bar te worden geleid. En hij heeft je favoriete drankje al gemixt want hij weet natuurlijk wat je lekker vindt. Alleen dom voor de barman als ik vandaag zin heb in iets anders. Op dit moment kan men huiveren bij de resultaten van het kunstenaarsproject “Op maat gemaakt ”. Zie ook het artikel in de TAZ van 30 augustus 2021: Tot je jezelf herkent.

Voor Zuboff gaat het “over de verduistering van de digitale droom en de snelle mutatie ervan in een volledig nieuw vraatzuchtig, commercieel georiënteerd project dat ik de naam surveillance-kapitalisme heb gegeven”. Wat Marx niet had kunnen weten, want dit type kapitalisme is volledig nieuw, ook al is het gebaseerd op het neoliberalisme. Het is ook ongekend, wat het makkelijker maakt om mensen te verrassen. Deze variëteit voedt zich niet met werk, maar met elke vorm van menselijke ervaring.

“Surveillancekapitalisten weten alles over ons, terwijl hun operaties zijn ontworpen om voor ons obscuur te zijn. Surveillancekapitalisten beroven ons van onmetelijke hoeveelheden kennis, maar niet voor ons; onze toekomst voorspellen, niet in ons voordeel, maar in het voordeel van anderen ” .

Als het kapitalisme zelf uit de hand is gelopen, is dat des te meer op dit gebied van nieuwe markten. Het neoliberalisme legde hiervoor de basis door de staat met zijn marktideologie steeds meer terug te dringen.

“De discipline van de concurrerende markten beloofde de opstandige individuen te pacificeren, zelfs om ze terug te veranderen in onderdanen die te veel bezig zijn met overleven om te veel te klagen” .

Quasi heeft Google trouwens de “overmaat aan gedrag” ontdekt. Hiermee bedoelt Zuboff dat de grondstoffen voor de data-octopus, die voorheen diende om zoekresultaten te verbeteren, nu gericht zijn op de individuele gebruiker. Dit gaat zo ver als stemmingsgegevens, die kunnen worden bepaald aan de hand van de zoekopdrachten, maar ook aan het type toetsaanslag. Dergelijke gedragsgegevens vertegenwoordigden een overschot dat “duurzame en exponentiële winsten” zou opleveren voor het toen nog jonge bedrijf.

Op deze manier kunnen gebruikersprofielen worden gemaakt, zelfs als de gebruiker ze niet expliciet beschikbaar stelt.

“Gebruikersprofielinformatie kan elk type informatie over een persoon of over een groep gebruikers bevatten. Dergelijke informatie kan door de gebruiker worden verstrekt en/of verkregen uit het handelen van de gebruiker, mits de gebruikersinformatie is goedgekeurd door een derde partij. Bepaalde gebruikersinformatie kan worden afgeleid en verondersteld op basis van andere gebruikersinformatie van dezelfde gebruiker en/of gebruikersinformatie van andere gebruikers. Gebruikersprofielinformatie kan worden gekoppeld aan verschillende instellingen ” . (4)

We zijn al lang niet meer het product dat Google verkoopt. We zijn onze onderwerpstatus op internet sowieso al kwijt. We zijn eerder het object voor onwettige gegevensverzameling, we zijn de grondstof voor de voorspellingsfabrieken van Google.

Natuurlijk levert Google het eindproduct, voorspellingen over ons gedrag, niet aan ons, maar met winst aan adverteerders. “Wij zijn het middel tot het doel van andere mensen”.

Deze vorm van “productie” is net zo buitengewoon als Fords introductie van lopende bandwerk en was in die tijd net zo ongekend. Zelfs als het om auto’s ging, spraken mensen over een auto zonder paarden omdat het zo onvoorstelbaar was.

Enerzijds bereidde het neoliberalisme de weg voor de lakse omgang met gegevensbescherming, anderzijds de terroristische aanslag op 11 september 2001 op het World Trade Center. Vanaf nu ging het meer om veiligheid dan om privacy.

“De zojuist besproken bepalingen inzake gegevensbescherming waren van de ene op de andere dag min of meer van tafel. In zowel de VS als de Europese Unie werd snel wetgeving aangenomen die uitgebreide bewakingsactiviteiten mogelijk maakte .

Dus de affiniteit tussen de staatsinlichtingendiensten en de “nauwelijks volwaardige surveillancekapitalistische Google” bloeide al snel weer op. Het spreekt voor zich dat Google al snel veel geld inzet en besteedt aan lobbywerk.Invloed op onderzoek, wetgeving en patenten is bedoeld om de positie van Google te consolideren en uit te breiden. Het financieren van universitair onderzoek dient uiteraard alleen het algemeen belang. Toen echter in de zomer van 2017 Barry Lynn de uitspraak van de Europese Commissie na jarenlang antitrustonderzoek prees – Google zou 2,4 miljard euro betalen – Lynn, een van de meest gerenommeerde wetenschappers van de New America Foundation en specialist in digitale monopolies, en zijn tienkoppige Open-Markets-team ontslagen.

Google breidde zijn monopoliepositie aanzienlijk uit met zijn Android-besturingssysteem. Dit omvat ook het universum van Google Play, de app store bij uitstek, waar geen Android-gebruiker omheen kan. De fabrikanten van de mobiele telefoons die de Play Store voorgeïnstalleerd wilden leveren, moesten een bijbehorende licentie aanschaffen en aanvullende vooraf ingestelde services leveren: Zoeken, Gmail, Google Play, YouTube, Google Maps, Google Foto’s – allemaal gegevensbronnen, Google Foto’s, tot slot, voor het trainen van de gezichtsherkenningssoftware. De aanval is al normaal geworden.

“De verbazing en verontwaardiging verdampen: de aanval zelf, ooit ondenkbaar, kruipt in de normaliteit. Erger nog, het begint onvermijdelijk te lijken. Er ontstaan ​​nieuwe afhankelijkheden. En hoe meer de bevolking verdoofd raakt voor deze ontwikkeling, des te moeilijker wordt het voor individuen en groepen om hun rechten af ​​te dwingen” (p. 167).

Mensen worden stilaan het recht op zelfbeschikking ontnomen, zoals nu in Duitsland gebeurt met bijvoorbeeld elektronische patiëntendossiers .

Met Street View heeft Google de zelf-geautoriseerde toe-eigening van gegevens enorm verbeterd. In Duitsland ontstond verzet, wat in ieder geval betekende dat de getroffenen de pixelatie van hun huisaanzichten konden eisen.

Een populaire “opt-out”-methode. We doen het eerst, dan kunt u bezwaar maken; wij zijn van mening dat dit te onhandig voor u is, vooral omdat u natuurlijk wat geduld nodig heeft om u een weg te banen door de kronkelende paden van onze website.

“De strategische discipline van het bedrijf, als het gaat om het bouwen van muren, het berispen van de autoriteiten of het exploiteren van democratie, betekende dat de gegevens die uit Street View waren verkregen nog zes jaar konden worden gebruikt en dat je nog zes jaar had om te werken aan de Filing Myth of Google’s Inevitability . En we keken hulpeloos toe terwijl het bedrijf nog zes jaar de tijd had om de diefstal van onze besluitvorming normaal, zelfs ‘praktisch’, ‘nuttig’ of ‘ingenieus’ te laten lijken” .

Facebook was en doet er op geen enkele manier onder, is na Zuboff de meest agressieve concurrent in de strijd om data. Facebook volgde zijn gebruikers nog steeds, zelfs als ze waren uitgelogd, zoals bewezen door een Australische blogger. En Microsoft verzamelde niet alleen gegevens via zijn zoekmachine “Bing”, maar perfectioneerde zijn verzamelmanie ook met zijn cloudgebaseerde “assistent” Cortana.

“Desalniettemin was het bedrijf slim genoeg om zijn gebruikers niet de ware omvang van Cortana’s kennis te vertellen. Cortana wil alles van je weten, maar ze wil niet dat je weet hoeveel ze weet of dat al haar operaties erop gericht zijn om steeds meer te leren.”

En tot slot verwierf Microsoft in 2016 het professionele sociale netwerk LinkedIn voor 26,2 miljard dollar! En een van de grootste Amerikaanse IT-gebruikers, Verizon, gebruikte het identificatienummer om gedragsgegevens van gebruikers te verzamelen, ongeacht of ze smartphones of tablets gebruiken. De gerelateerde tracker kan niet worden uitgeschakeld of omzeild met browserinstellingen of tools voor gegevensbescherming.

Deze mogelijkheden worden zonder meer geïntroduceerd door declaraties. Google en anderen verklaren eenvoudigweg dat de gegevens hun eigendom zijn! Dit zijn methoden die in de koloniale tijd gebruikelijk waren. De mens verklaarde eenvoudig dat een land eigendom was van een koning – en dat was het dan. En dus claimen Google en dergelijke tegenwoordig de menselijke ervaring als “verlaten grondstof”. “Op basis van deze claim kunnen we voorbijgaan aan de rechten, belangen, kennis en begrip van de betrokkenen.” Zo verwerft men kennis, gezag en macht: “Wie weet?”, “Wie beslist?” en “Wie beslist wie beslist?”

De antwoorden op de drie vragen: de machine, de beperkte marktvorm en de daarbij behorende businessmodellen, het financiële kapitaal, dat alleen de winstmaximalisatie en de eisen van de aandeelhouders volgt. Kennis en macht vloeien als het ware weg en de nietsvermoedende gebruiker gelooft nog steeds dat alles in hun voordeel wordt gedaan en dat ze er niets voor hoeven te betalen. De officiële tekst is het vermeende voordeel voor de gebruiker, de onofficiële is de winstmaximalisatie van de exploitant.

“In deze [onofficiële, BK]-tekst zien we onze ervaring die wordt opgevraagd als grondstof om deze te verzamelen en te analyseren als middel om de marktdoelen van anderen te bereiken.”

De pleitbezorgers van de marktmacht van Google, Facebook, Amazon en Co. worden priesters van het datamonopolie, omdat de massa gedigitaliseerde data alleen te beheersen is door middel van kunstmatige intelligentie – of domheid, zoals sommigen denken.

En Jott Spahn beschouwt zichzelf als een goddelijke acteur in Duitsland en is slechts een van de priesters die digitalisering prediken en denken aan netwerken en datagebruik door anderen.

Paul Schwartz van de University of California in Berkley waarschuwde in 1989 voor het onderschatten van het gevaar van automatisering.

‘Het gevaar dat de computer met zich meebrengt is de autonomie van de mens’, waarschuwde hij. ‘Hoe meer we over een persoon weten, hoe gemakkelijker het is om ze te controleren. Om de vrijheid te garanderen waarop de democratie gedijt, moet de manier waarop de samenleving met informatie omgaat en zelfs informatie verbergt gestructureerd worden.”

Ten tijde van Zuboffs boek was de stand van zaken dat “het de surveillancekapitalistische bedrijven zijn die het weten. Het is hun marktvorm die beslist. En het is de concurrentie tussen surveillancekapitalisten die bepaalt wie beslist.” Daar is niets aan veranderd, de situatie is nog erger geworden, zie Handelsblatt hierboven.

Er heeft als het ware een metamorfose plaatsgevonden. Als we vroeger dachten dat de digitale infrastructuur iets is dat we hebben, is het nu iets geworden dat ons heeft!

De dataleveranciers zijn wij die gebruik maken van genetwerkte auto’s, het Internet of Things (smart home) of zelfs de telefoon, smartphone en pc. Als er een terughoudendheid is, worden de lammeren en bedrijven gelokt met extraatjes en kostenbesparingen, “die ‘belangrijk genoeg’ zouden moeten zijn om mensen ertoe te brengen ‘compromis’ te sluiten over hun privacykwesties – ‘ondanks aanhoudende zorgen’. verzekeringstarieven voor auto- en zorgverzekeringen. Voor dat laatste, als u uw gezondheidsgegevens doorgeeft. McKinsey spreekt van ‘compleet nieuwe business areas’ in de ‘data markets’.

Een ‘gezondheidssurplus’ kan bijvoorbeeld worden verzilverd via ‘relevante aanbevelingen’ (5). Deze ontwikkeling is onvermijdelijk, zoals ook het geval is als het gaat om de toegang van de ‘gezondheidsindustrie’ tot gezondheidsgegevens, die in feite ziektegegevens zijn. Dit is echter niet zomaar een lot dat ons overkomt, maar gemaakt door mensen. In plaats van dat de lammeren ( https://www.buchbessprechungen-psychotherapie.de/mausfeld2018.html ) zwijgen en volharden, is het belangrijk om terug te vechten!

En zo gaat het over vele pagina’s, waarop een scenario wordt gepresenteerd waarin we steeds meer van onze privacy worden beroofd. Zuboff vergelijkt het met het glazen huis, dat ons geen toevluchtsoorden meer biedt. En dat via WLAN – alleen al in mijn directe omgeving zijn twee tot zeven netwerken zichtbaar, afhankelijk van het tijdstip van de dag.

Het is niet voldoende om jezelf te beschermen met alle mogelijke tools voor gegevensbescherming. De meeste gebruikers zullen erdoor overweldigd worden. De inbreuk op onze privacy kan alleen worden tegengegaan door wettelijke voorschriften.

Zuboff gebruikt het voorbeeld van de Berlijnse muur, die niet door tunneluitgravingen is gevallen, maar alleen toen mensen collectief in opstand kwamen. De rechtsgeleerde Anita Allen ziet de schending van de fysieke intieme sfeer gegeven “wanneer een persoon zijn pogingen om zichzelf te isoleren of te verbergen, tegengaat” (…). Er is sprake van een schending van de informatieve privacy wanneer ‘gegevens, feiten of gesprekken die een persoon geheim wil houden of anonimiseren worden verkregen of openbaar gemaakt’.

“De laatste twee decennia hebben ons geleerd dat het individu de last van deze strijd (voor de bescherming van onze gegevens en onze privacy, BC) op de nieuwe grens van de macht evenmin kan dragen als de individuele arbeider aan het begin van de 20e eeuw kon de strijd voor betere lonen en arbeidsomstandigheden niet alleen voeren. Deze uitdagingen van de 20e eeuw vereisten collectieve actie. Dat geldt nu meer dan ooit.”

Cory Doctorow (6) vindt deze tekst erg belangrijk, maar vindt dat Zuboff het bij het verkeerde eind had met haar diagnose. De bedrijven kunnen niet manipuleren. Het probleem is dat ze een monopolie hebben en we hebben alleen een kans als we het monopolie doorbreken, en daarom hebben de politici die niet corrupt zijn de basis nodig. Hij doelt op Roosevelt, die dacht de monopolies te kunnen doorbreken, maar afhankelijk was van de hulp van de burgers.

Zuboff suggereert alleen dat het niet voldoende is om via wetten een verandering teweeg te brengen. Dit zie je bijvoorbeeld terug in de Algemene Verordening Gegevensbescherming, volgens welke wij wel of niet toestemming moeten geven voor het gebruik van cookies. Alleen – de website werkt dan vaak niet bijzonder goed, vooral bij het winkelen via internet. Gebruikers gaan dus net zo gemakkelijk akkoord als ze de verschillende voorwaarden niet lezen. Of bedrijven zijn slim op zoek naar nieuwe kansen, al is het alleen de categorie ‘gerechtvaardigde belangen’ waar massa’s ‘derden’ achter schuil gaan die ook cookies plaatsen. Of ze wijzigen de voorwaarden – die toch niemand leest en die mensen niet begrijpen als ze dat toch doen – waarbij de gebruikers ermee instemmen de verordening gegevensbescherming te omzeilen.

Facebook-gebruikers in Afrika, Azië, Australië en Latijns-Amerika waren bijvoorbeeld niet langer onderworpen aan de voorwaarden voor gegevensbescherming zoals die van toepassing zijn op het hoofdkantoor van het bedrijf in Ierland, d.w.z. de Europese AVG, maar werden clandestien toegevoegd aan de Amerikaanse wetgeving inzake gegevensbescherming. Afgezien van het feit dat Facebook alleen in Ierland woont omdat het daar de laagste belastingen heeft.

“Als het verleden de opmaat blijkt te zijn, zullen privacy-, gegevensbeschermings- en antitrustwetten nauwelijks voldoende zijn om het surveillancekapitalisme te vertragen.”

“Deze cyclus kan alleen worden onderbroken als wij als burgers, als samenleving, zelfs als beschaving, rekening houden met het feit dat surveillancekapitalisten te veel weten om te genieten van de vrijheid die ze voor zichzelf opeisen.”

Als we ons niet effectief verdedigen, zullen we het totalitarisme benaderen, zoals het al heerst in China en dat Hannah Arendt in zijn structuur beschreef.