Indignatie redactie 
In de 35 jaar sinds we voor het eerst op straat in Londen protesteerden tegen klimaatverandering, hebben we ons vaak afgevraagd wat we nu eigenlijk proberen te voorkomen. Soms, met name in de vroege uurtjes, hebben we geprobeerd ons voor te stellen hoe een gedestabiliseerd klimaat op een dag de samenleving zou kunnen laten instorten.
Zouden de lichten zomaar uitgaan? Zouden supermarkten plotseling geen eten meer hebben? Zou er gewoon niemand zijn om hulp te roepen? Zouden wet en orde geleidelijk verdwijnen uit een pas gebarbariseerde wereld? Lange tijd leek dit allemaal verre, dystopische sciencefiction.
Helaas laten de catastrofale overstromingen in Valencia, Spanje, zien hoe de menselijke samenleving uiteindelijk zal worden ontmanteld en vernietigd als er geen drastische maatregelen worden genomen, wat nu nog ver weg lijkt.
De Spaanse premier Pedro Sanchez noemde de overstromingen de ‘ergste natuurramp’ die Spanje ‘deze eeuw’ heeft meegemaakt.
Maar natuurlijk was er niets rechttoe rechtaan ‘natuurlijks’ aan wat Turis, Chiva, Paiporta en andere steden in de regio trof. Ja, geïsoleerde depressies op grote hoogte, plaatselijk bekend als ‘koude druppels’, zijn een pijnlijk feit van het leven aan de Spaanse Middellandse Zeekust, maar deze ‘koude druppel’ was anders.
De stad Turis bijvoorbeeld kreeg 771,8 mm (30,4 inch) regen in 24 uur; het equivalent van anderhalf jaar regen in één dag. Rubén del Campo, de woordvoerder van het Spaanse meteorologische agentschap Aemet, merkte op :
‘Een relatief sterke storm, een krachtige stortbui zoals we die in de lente of zomer zien, kan 40 mm of 50 mm brengen. Deze storm was bijna 10 keer zoveel.’
Dr. Ernesto Rodríguez Camino, een senior staatsmeteoroloog en lid van de Spaanse Meteorologische Vereniging, merkte op :
‘Gebeurtenissen van dit type, die vroeger tientallen jaren uit elkaar plaatsvonden, komen nu steeds vaker voor en hebben een grotere vernietigende kracht.’
De overstromingen kostten ten minste 223 mensen het leven en 32 mensen worden vermist. Stroomuitval heeft 140.000 mensen getroffen, waardoor meer dan 50 wegen en de meeste spoorlijnen zijn afgesloten.
Een idee van de omvang van het evenement wordt ook gegeven door het feit dat meer dan 100.000 auto’s beschadigd of vernietigd werden. Deze vormen nu 100.000 obstakels van ongeveer 1,5 ton per stuk die een half uur nodig hebben om te worden verwijderd door zwaar materieel. Het verplaatsen ervan kan maanden duren. Naar schatting zijn 4.500 bedrijven beschadigd, waarvan ongeveer 1.800 ernstig.
Ondanks zijn besef van de ernst van de overstromingen, heeft premier Sanchez zich niet in glorie gehuld. Hoewel er 7.500 soldaten en 10.000 politieagenten, vrachtwagens, zwaar materieel en Chinook-helikopters zijn ingezet , waren ze wanhopig traag om te arriveren. Na een week overleefden veel inwoners naar verluidt nog steeds zonder elektriciteit en water, en zonder ook maar één hulpverlener te zien. Talrijke straten bleven vol met puin en steeds giftiger wordende modder.
Het beeld van oudere echtparen die buiten op balkons slapen zonder verwarming, water of licht, een week na de regenval, bood een blik op de nabije toekomst. De Spaanse autoriteiten zijn duidelijk overweldigd door de omvang van het evenement. We kunnen ons voorstellen hoe dit een overweldigend probleem zal worden als de temperaturen stijgen – de lichten zullen op een dag uitgaan en zullen uitblijven.
De wijdverbreide woede over de ontoereikende hulpverlening culmineerde in modder, stenen, stokken en flessen die naar de Spaanse koning en koningin werden gegooid, en naar Sanchez, die het rampgebied bezochten. Twee lijfwachten werden behandeld voor verwondingen: een liep een bloedige wond aan het hoofd op.
Terwijl de koning de woedende menigte trotseerde en de koningin met modder in het gezicht werd geslagen, sloeg Sanchez zich haastig terug terwijl burgers ‘Moordenaar!’ en ‘Klootzak!’ schreeuwden . De auto van de premier werd herhaaldelijk geschopt en met stokken geslagen, waardoor de achter- en zijruiten kapotgingen. In het weekend gingen meer dan 100.000 demonstranten de straat op in Valencia, waar ze botsten met de oproerpolitie.
Opnieuw biedt dit een glimp van hoe escalerende klimaatrampen die gemeenschappen verwoesten, extreme, uiteindelijk oncontroleerbare woede en geweld zullen aanwakkeren. Mensen die alles verliezen, inclusief hun geliefden, zullen de schuld geven aan lokale autoriteiten en nationale overheden, niet aan koolstofemissies of fossiele brandstofbedrijven.
Klimaatontkenners hebben veel ophef gemaakt over het feit dat Spaanse ingenieurs hebben beschreven hoe het extreme verlies aan mensenlevens het gevolg was van het niet goed onderhouden en vrijmaken van overstromingskanalen. Dit leidde tot blokkades in de stroming van overstromingswater, die, toen ze vervolgens werden doorbroken, een tsunami-achtige golf van water vrijlieten die door woonwijken op lagere niveaus raasde waar het nog niet eens had geregend.
Maar het feit is dat er in slechts acht uur tijd bijna een jaar aan regen viel. Dr. Friederike Otto, die leiding geeft aan World Weather Attribution (WWA) bij het Centre for Environmental Policy, Imperial College London, merkte op :
‘Er bestaat geen twijfel over dat deze explosieve stortbuien heviger zijn geworden door klimaatverandering.’
Dr. Linda Speight, docent aan de School of Geography and the Environment (SoGE) van de Universiteit van Oxford, zei :
‘Helaas zijn dit geen zeldzame gebeurtenissen meer. Klimaatverandering verandert de structuur van onze weersystemen en creëert omstandigheden waarin intense onweersbuien boven een regio blijven hangen, wat leidt tot recordbrekende regenval – een patroon dat we keer op keer zien.’
Otto voegt toe:
‘Met elke fractie van een graad opwarming door fossiele brandstoffen kan de atmosfeer meer vocht vasthouden, wat leidt tot zwaardere regenbuien. Deze dodelijke overstromingen zijn nog maar eens een herinnering aan hoe gevaarlijk klimaatverandering al is geworden bij slechts 1,3°C opwarming.’
Sterker nog, vorige week meldde het Europese klimaatagentschap Copernicus dat onze planeet dit jaar meer dan 1,5°C opwarming bereikte vergeleken met het pre-industriële gemiddelde. De Middellandse Zee had medio augustus de warmste oppervlaktetemperatuur ooit gemeten, met 28,47 graden Celsius (83,25 graden Fahrenheit).
De bredere context is zeer alarmerend:
Uit een analyse van de BBC blijkt dat de oceanen het afgelopen jaar elke dag opnieuw temperatuurrecords hebben gebroken als gevolg van klimaatverandering.
‘Bijna 50 dagen hebben de bestaande maxima voor de tijd van het jaar met de grootste marge in het satelliettijdperk verbroken.’
Een bijkomende factor is dat de bodem in veel delen van Oost- en Zuid-Spanje na ernstige droogte minder goed regenwater kan opnemen.
WWA-expert Clair Barnes merkte op :
‘Ik heb mensen horen zeggen dat dit het nieuwe normaal is. Gezien het feit dat we momenteel op weg zijn naar 2,6 graden opwarming, of daaromtrent, binnen deze eeuw, zijn we pas halverwege het nieuwe normaal.’
De gevolgen van de overstromingen in Valencia zullen ook elders voelbaar zijn. Dr. Umair Choksy, hoofddocent management aan de University of Stirling Management School, zei :
‘De ernstige overstromingen in Spanje kunnen leiden tot een tekort aan veel producten in het Verenigd Koninkrijk, aangezien Spanje een van de grootste exporteurs van groente en fruit naar het Verenigd Koninkrijk is.’
Shoppers hebben dit jaar al te maken gehad met tekorten aan fruit en groente in supermarkten in de weken nadat stormen de kassen van Spanje verwoestten waarin voedsel werd verbouwd dat naar Groot-Brittannië werd geëxporteerd. The Daily Mirror meldde :
‘Spanje levert een kwart van de verse Britse voedselproducten, voornamelijk uit Almeria, waar 4.500 hectare van 13.000 hectare aan kassen en polytunnels is beschadigd door hagel en overstromingen. Koud weer in de regio in februari 2023 had een impact op de oogsten en zorgde ervoor dat veel Britse supermarkten gedwongen werden om klanten te rantsoeneren tot twee of drie stuks paprika’s, tomaten, komkommers, sla, salade, bloemkool, broccoli en frambozen.’
Het is niet moeilijk om je voor te stellen dat een toenemende stroom van klimaatrampen op een dag de voedselvoorziening echt in gevaar zal brengen.
Top Tien Extreme Weersomstandigheden – De Rol Van Door De Mens Veroorzaakte Klimaatverandering
Valencia volgt een duizelingwekkende lijst van soortgelijke rampen in Europa en wereldwijd. Eerder in oktober van dit jaar kwamen 27 mensen om door overstromingen in Bosnië en Herzegovina, wat leidde tot aardverschuivingen en grote schade aan de infrastructuur. In september veroorzaakte storm Boris 26 doden en miljarden euro’s aan schade in Polen, Tsjechië, Roemenië, Oostenrijk en Italië, in wat werd beschreven als de ergste overstromingen in Centraal-Europa in bijna 30 jaar.
In juni hadden Baden-Württemberg en Beieren in Zuid-Duitsland te kampen met enorme overstromingen, waarbij sommige gebieden in 24 uur tijd een maand regen kregen. In september was orkaan Helene in de Verenigde Staten de dodelijkste storm op het vasteland in twee decennia, met 233 levens, stroomuitval voor 4 miljoen mensen en een schade die werd geschat op $ 87,9 miljard.
WWA publiceerde een analyse van de tien meest dodelijke extreme weersomstandigheden van de afgelopen 20 jaar, waardoor meer dan 570.000 mensen omkwamen. George Lee, milieucorrespondent voor RTE, de nationale omroep van Ierland, meldde :
‘Ze kwamen tot de ondubbelzinnige conclusie dat de door de mens veroorzaakte klimaatverandering inderdaad elk van deze dodelijkste gebeurtenissen heeft verergerd.’
Vier van de tien grootste weerrampen ter wereld vonden plaats in Europa:
‘Bijna 56.000 mensen stierven tijdens de hittegolf in Rusland in 2010 door de extreme temperaturen. Door klimaatverandering is de kans op overlijden met 3.000 tot 7.000 toegenomen.
‘Bijna 54.000 doden werden toegeschreven aan de Europese hittegolf van twee jaar geleden. Italië, Spanje, Frankrijk, Griekenland, Roemenië, Portugal en het Verenigd Koninkrijk werden allemaal getroffen. Dagelijkse temperatuurpieken waren tot 3,6C hoger en 17 keer waarschijnlijker vanwege klimaatverandering.
Vorig jaar, in 2023, kwam er opnieuw een hittegolf in Europa in de top tien van dodelijkste hittegolven terecht.
‘Meer dan 37.000 mensen stierven toen grotendeels dezelfde groep landen als in 2022 werd getroffen. Portugal en het VK ontkwamen er deze keer aan.’
Onmogelijk, zou je denken, fossiele brandstoffen blijven profiteren van recordsubsidies van $ 13 miljoen (£ 10,3 miljoen) per minuut in 2022, volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF). De IMF-analyse ontdekte dat de totale subsidies voor olie, gas en steenkool in 2022 $ 7 biljoen (£ 5,5 biljoen) bedroegen. Dat is gelijk aan 7% van het wereldwijde BBP en bijna het dubbele van wat de wereld aan onderwijs uitgeeft.
De ramp van de berichtgeving in de bedrijfsmedia
Het standaardpatroon van reacties in de berichtgeving van corporate media blijft bestaan. Aan het meer idiote einde van het spectrum hebben we mensen als James Whale in de Daily Express:
‘De overstromingen in Spanje zijn een tragedie. Maar het enkel en alleen aan door de mens veroorzaakte klimaatverandering wijten, is op zijn best kortzichtig en op zijn slechtst gevaarlijk. Het klimaat is altijd aan het veranderen en de planeet is mee veranderd.’ (Whale, ‘Klimaatverandering niet de enige reden voor rampen,’ Daily Express, 4 november 2024)
Ondanks het hierboven genoemde, zeer geloofwaardige bewijsmateriaal, was een BBC- rapport absurd voorzichtig:
‘Het is waarschijnlijk dat het opwarmende klimaat ook heeft bijgedragen aan de ernst van de overstromingen.’ (Onze nadruk)
Elders worden korte verwijzingen naar klimaatverandering aangetroffen, meestal in het midden of aan het einde van nieuwsberichten:
‘Wetenschappers die proberen te verklaren wat er is gebeurd, zien twee waarschijnlijke verbanden met door de mens veroorzaakte klimaatverandering. De ene is dat warmere lucht meer regen vasthoudt en vervolgens dumpt. De andere is mogelijke veranderingen in de straalstroom – de rivier van lucht boven land die weersystemen over de hele wereld verplaatst – die extreem weer veroorzaken.’ (Graham Keeley, ‘211 nu dood na Europa’s dodelijkste overstromingen in 57 jaar,’ Mail on Sunday, 3 november 2024)
De Guardian ging nog een stap verder in het hoofdartikel over de overstromingen, getiteld ‘The Guardian view on climate-linked disasters: Spain’s tragedy will not be the last’:
‘In Spanje erkent een grote meerderheid van het publiek de dreiging van klimaatverandering en is voorstander van beleid om dit aan te pakken. Daar, net als in een groot deel van de wereld, worden catastrofale weersomstandigheden die vroeger werden beschouwd als “natuurrampen”, nu terecht gezien als klimaatrampen. Beleid dat mensen en plaatsen ondersteunt om zich aan te passen aan verhoogde risico’s is dringend nodig.’
Jonathan Watts schreef een artikel in The Observer met de titel: ‘De apocalyptische overstromingen in Spanje laten twee onmiskenbare waarheden zien: de klimaatcrisis wordt erger en Big Oil maakt ons kapot’:
‘We leven in een tijd van onwelkome klimaatsuperlatieven: de warmste twee jaar in de geschiedenis van de wereld, de dodelijkste brand in de VS, de grootste brand in Europa, de grootste brand in Canada, de ergste droogte in het Amazonewoud. De lijst gaat maar door. Dit is nog maar het begin. Zolang mensen gassen in de atmosfeer blijven pompen, zullen zulke records steeds vaker worden verbroken totdat “het ergste ooit” onze standaardverwachting wordt.’
Moeten we onder de indruk zijn van Watts’ stuk en de Guardian-leider? In werkelijkheid zijn dit dezelfde waardige, tandeloze analyses die we de afgelopen drie decennia hebben gelezen. Het patroon is zo bekend, zo universeel, dat het moeilijk is om de ware ramp van de berichtgeving in de bedrijfsmedia te doorgronden. Zoals Nietzsche zei:
‘Het vertrouwde is datgene waaraan we gewend zijn; en datgene waaraan we gewend zijn is het moeilijkst te ‘kennen’, dat wil zeggen te zien als een probleem, dat wil zeggen te zien als vreemd, als ver weg, als ‘buiten ons’.’ (Friedrich Nietzsche, ‘A Nietzsche Reader’, Penguin Classics, 1981, p.68)
Stel je voor dat Valencia vergelijkbaar verwoest was door een terroristische aanval in ISIS-stijl. Stel je voor dat dezelfde aanvallers onlangs Polen, Tsjechië, Roemenië, Oostenrijk, Italië, de Verenigde Staten en talloze andere landen hadden verwoest.
Ja, de berichtgeving zou zich richten op de precieze details van de aanslagen en hun impact. Maar zou het verantwoordelijke agentschap als een bijzaak worden genoemd in het midden en aan het einde van nieuwsberichten, en bijna nooit in de koppen?
De verantwoordelijke terroristen zouden vooraan in de lugubere krantenkoppen staan, zoals het geval was met Al-Qaeda en ISIS. Prioriteit zou worden gegeven aan de vernietigende veroordelingen van westerse politieke en militaire leiders, en hun oproepen tot onmiddellijke actie om de dreiging tegen te gaan. Het publiek zou worden gemobiliseerd – elke dag, elke dag, maanden en jaren lang – voor ‘OORLOG!’
Vrijwel niets van dit alles verschijnt in de commerciële media als reactie op de snel groeiende klimaatdreiging die, zoals het lot van Valencia heel goed laat zien, oneindig veel ernstiger is dan alles wat terrorisme biedt.
De impact van klimaatverandering wordt nog steeds gepresenteerd als een human-interestverhaal , of als een niche wetenschappelijk probleem dat het beste wordt behandeld door mensen als Sir David Attenborough in glanzende BBC-documentaires. Het wordt niet gepresenteerd als een onmiddellijke, existentiële bedreiging die letterlijk elk ander onderwerp in de schaduw stelt – zelfs Gaza, zelfs Oekraïne, zelfs Trumps herverkiezing – op de voorpagina’s. De rampzalige gevolgen krijgen een enorme, alarmerende dekking, maar de oorzaken niet.
De vreemde, neppe, buitenaardse kwaliteit van de ‘mainstream’-reactie op de crisis werd vastgelegd in een ontmoeting tussen een getraumatiseerde overlevende van de Spaanse overstromingen en de Spaanse koningin Letizia. De overlevende, buiten adem van verdriet en wanhoop, zei:
‘Ze hebben ons niet gewaarschuwd. Ze hebben ons niet gewaarschuwd. Daarom is dit gebeurd. Veel doden. Veel doden.’
Koningin Letizia antwoordde:
‘Je hebt gelijk. Je hebt gelijk.’
Had deze wanhopige vrouw die alles had verloren echt de waarheid van haar ervaring nodig, bevestigd door een lid van de fabelachtig bevoorrechte koninklijke familie? Had de koningin iets materieels of medisch te bieden aan een vrouw die niets had? Had ze enige expertise op een gerelateerd gebied om haar geruststellingen betekenisvol te maken?
De woorden van koningin Letizia waren, net als het koninklijke bezoek en de hele houding van de mensheid ten opzichte van de klimaatverandering, een ogenschijnlijk welwillende maar inhoudsloze non-respons op een wanhopig reëel probleem dat om echte oplossingen vraagt.
