Hoewel ronduit extremisme in de neofolk-, black metal- en aanverwante muziekscènes niet de norm is, is het een probleem dat moet worden aangepakt.
Er is een verband tussen het occulte, het heidendom en extreemrechts sinds de ontwikkeling van de Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij van de Thule Society. In de afgelopen jaren merken commentatoren echter de terugkeer naar bekendheid van racistisch occultisme en heidendom onder extreemrechts en hebben ze opgeroepen om een aantal van deze groupuscles, zoals de Orde van Negen Hoeken, te verbieden . De meerderheid van de reguliere liberale heidense groeperingen maakt zich op dezelfde manier zorgen over de manier waarop hun hedendaagse religie wordt toegeëigend door extreemrechts en organiseren zich om zich te verzetten.
Wat vooral verontrustend is, is de erkenning dat veel recente geweldsmisdrijven gepleegd door extreemrechts verband lijken te houden met of beïnvloed lijken door dergelijke wereldbeelden. Anders Breivik, verantwoordelijk voor bomaanslagen en het neerschieten van 77 mensen in Noorwegen in 2011, identificeert zich als een Odinist. James Alex Field, gearresteerd voor de moord op Heather Heyer in Charlottesville, Virginia, in 2017, marcheerde langs een vlag met de zwarte zon, een nazi-symbool dat rechtstreeks is gebaseerd op Germaanse heidense ariosofische beelden, die op hun beurt de vorming van de Thule Society hadden geïnspireerd .
Ditzelfde zwarte zonembleem verscheen op de voorste en laatste pagina’s van het manifest van de Christchurch-massamoordenaar in maart 2019. Het manifest eindigde met het klaroengeschal: “tot ziens in Valhalla.” In het Verenigd Koninkrijk zou Thomas Mair, die West-Yorkshire-parlementslid Jo Cox vermoordde , ook beïnvloed zijn door racistische ariosofische literatuur.
evangelie van haat
Het internet, het dark web, online gamingforums en versleutelde berichtenservices worden er vaak van beschuldigd dit evangelie van haat te verspreiden. Zo hebben sommige academici, zoals Steven Woodbridge, gewaarschuwd voor de noodzaak om te letten op het gebruik van “historische thema’s, beelden en taal” die in deze fora worden gebruikt om hun specifieke soort gewelddadige politieke discours te promoten. Een van deze potentiële memes is black metalmuziek en zijn uitloper, nationaal-socialistische black metal (NSBM). Inderdaad, Nicholas Goodrick-Clarke stelt in “Black Sun: Aryan Cults, Esoteric Nazisme, and the Politics of Identity” datdat black metal en zijn “fascinatie voor het occulte, het kwaad, het nazisme en Hitler” een mogelijke motivatie waren achter het bloedbad van 1999, op Hitler’s verjaardag, van 12 studenten en een leraar aan de Columbine High School in Colorado.
Black metal wordt ook geassocieerd met een reeks kerkbranden in Noorwegen in de jaren negentig door Varg Vikernes, een racistische heidense en black metalmuzikant. Meer recentelijk werd gemeld dat Holden Matthew, de 21-jarige die beschuldigd werd van het platbranden van drie zwarte kerken in Louisiana, ook werd beïnvloed door black metal en racistische heidense overtuigingen had. Sommige esthetiek van black metal lijkt zelfs de gewelddadige verbeelding van de neonazistische Atomwaffen-divisie te hebben beïnvloed . Plato had misschien gelijk toen hij waarschuwde ‘voor de onderlinge verbondenheid van politiek en muziek’.
Black metal is een extreem genre van heavy metal dat voor het eerst opdook in het Verenigd Koninkrijk met de band Venom. Het subgenre dankt zijn naam aan de titel van Venom’s tweede album, ‘Black Metal’, uitgebracht in 1982. Het was bedoeld als een afwijzing van de commercialisering van heavy metal en als kritiek op de moderne seculiere samenleving. Een tweede golf van de beweging, die meer ideologisch georiënteerd was en vaak satanisme of heidendom benadrukte, werd berucht vanwege het promoten van een reeks kerkbranden. Het ontstond vooral in Noorwegen in de jaren negentig en wordt geïllustreerd door bands als Burzum.
Deze Noorse tweede golf hielp het genre nog verder te populariseren en leidde tot de oprichting van andere black metalbands in heel Europa en de wereld. Dit genre is nu zo invloedrijk geworden dat een commentator zei dat “black metal aantoonbaar het grootste culturele exportproduct van Noorwegen is geworden.”
Karl Spracklin definieert black metal als “een vorm van extreme metal die wordt gekenmerkt door kwade geluiden en elitaire ideologieën”, waarbij een aantal bands putten uit “nationalistische en fascistische beelden en thema’s”. Het geluid wordt over het algemeen gekenmerkt door gierende en grommende zang, onsamenhangende gitaarriffs, een razend tempo en een nadruk op sfeer, vaak opzettelijk gecreëerd door de implementatie van een rauwe, lo-fi kwaliteit van de opname. Veel black metal-artiesten hebben de neiging om pseudoniemen aan te nemen en zich te kleden in een soort Kiss-geïnspireerde lijkverf. Omgekeerde kruisbeelden en middeleeuwse wapens, naast satanische en heidense beelden, verschijnen bovendien relatief vaak op black metal-websites, cd-hoesjes en tatoeages.
Andere veel voorkomende muzikale en visuele leidmotieven zijn oorlog, dood, fantasie, het apocalyptische en het mythologische. De Noorse satanische black metalband Gorgoroth, bijvoorbeeld, haalde de inspiratie voor zijn naam uit een fictieve setting in Tolkiens land Mordor. Hoewel dergelijke motieven als opzettelijk grensoverschrijdend kunnen worden beschouwd om toegewijden aan te trekken, hebben sommigen gesuggereerd dat black metal-beoefenaars ook van plan zijn het genre te laten functioneren “als een springplank waaruit gewelddadige acties logisch zouden kunnen voortkomen” met de specifieke bedoeling om “een heidense erfenis.”
Nationaal-socialistische black metal
Verdedigers van het genre beweren echter dat het “geen verenigde, monolithische cultuur is” en dat beschuldigingen van geweld te vaak “gefabriceerd worden door conservatieve groepen die hun eigen morele agenda’s willen opleggen”. Inderdaad, bands als de Rolling Stones en Eagles zijn al in de late jaren zestig ten onrechte in verband gebracht met een satanische agenda. Cronos of Venom ontkent ook ronduit elke religieuze voorkeur en stelt : “We zijn in de eerste plaats entertainers – als ik een moordenaar of een satanist wilde zijn, zou ik dat fulltime doen in plaats van liedjes te spelen voor de kost.”
Het genre is notoir moeilijk te definiëren, met een litanie van subgenre-uitlopers, waaronder onzwarte/christelijke, depressieve suïcidale en ambient black metal, om maar een paar extreme varianten te noemen. Black metal-aanhangers voeren ter verdediging ook aan dat de muziek in de eerste plaats mystiek is en een romantische en geïdealiseerde kijk op het verleden viert die zwaar is op ritueel en kritisch over secularisme. Aron Weaver, van de Amerikaanse black metal en heidens geïnspireerde band Wolves in the Throne Room, beschrijft het “als een artistieke beweging die de moderniteit op een fundamenteel niveau bekritiseert en zegt dat het moderne wereldbeeld iets mist.”
Sommige hedendaagse Britse black metalbands, zoals Winterfylleth, geven toe dat hun “muzikale invloed … onbeschaamd leent van Burzum” en andere black metalbands met een extremistische aanleg, zeggen dat ze “niet per se” de boodschap achter die bands geloven. Een aantal black metal-aanhangers zou het ermee eens zijn, zoals Spracklin opmerkt, dat veel fans “een onderscheid maken tussen het geluid en de ideologieën”. Er zijn ook heidense black metalbands, zoals het Noorse Enslaved, die openlijk anti-satanisch en antifascistisch zijn.
Sommige black metalmuzikanten zijn openlijk satanistisch maar verwerpen het nazisme. King ov Hell, die in Gorgoroth speelde, stelt : “Ik ben totaal tegen elke vorm van kudde-ideologie. Het nazisme is een ideologie van de kudde.” Er is zelfs een tegenbeweging tegen het nazisme binnen de black metal-muziekscene, zoals blijkt uit de in de VS gevestigde band Neckbeard Deathcamp en hun album uit 2018, “White Nationalism is for Basement Dwelling Losers.” De laatste is een satirische kritiek op het NSBM-subgenre, dat openlijk pro-nazi is.
Black metal tegen racisme
Hoewel het belangrijk is erop te wijzen dat nationaal-socialistische black metal een minderheidselement blijft binnen black metal, besmetten tekenen van extreemrechts extremisme op vergelijkbare wijze verwante muziekgenres zoals gothic, industrial en neofolk. De laatste bevat elementen van traditionele Europese folk en gereconstrueerde middeleeuwse instrumenten, geïllustreerd door bands als Fire, Sol Invictus en Death in June. Deze laatste ontlenen hun naam aan de Nacht van de Lange Messen, toen Hitler de moord op zijn rivalen regelde in de Sturmabteilung die kritisch stond tegenover zijn beleid. Nazi-beelden, waaronder het doodshoofd dat door de SS wordt gedragen, is een consistent thema op hun albumhoezen, evenals Germaanse runen zoals Algiz en Odal die door neonazi’s werden toegeëigend in hun ideologie van bloed en aarde.
Volgens een Death in June-fan op Nordic Elite in een bericht dat nu is verwijderd, “gaat de Europese beschaving … de put in met de joods/Amerikaanse multiculturele invasie.” Maar ook in de neofolkscene zijn er recent opgerichte bands die uitgesproken antiracistisch zijn en een veel groter, liberaal publiek bereiken. Zo deed de band Heilung onlangs een statement over de vermeende intimidatie van een zwarte vrouw tijdens een optreden in New York: “Blijkbaar woonden sommige mensen ons ritueel bij met het idee dat Heilung alleen voor blanken is… Dit is niet het geval. Heilung is voor ALLE mensen, ongeacht de huidskleur. En het spijt ons dat dit op onze show is gebeurd. Wij tolereren geen haatdragende taal en racisme.”
De neofolkband Wardruna, de auteurs van de soundtrack van de History Channel-serie “Vikings”, heeft prominente antiracistische uitspraken gedaan. In een blog waarin “antifascistische neofolkbands van over de hele wereld” worden gepromoot, zegt de zanger van de band, Einar Selvik : “Het is een zeer positief effect, dat de toegenomen belangstelling de subcultuur van de extreemrechtse vleugel niet toestaat onze geschiedenis te gebruiken in vrede. We hebben op de een of andere manier ons eigen verhaal teruggenomen.”
Hoewel ronduit extremisme in de neofolk-, black metal- en aanverwante muziekscènes niet de norm is, is het belangrijk om dit probleem aan te pakken en de aandacht te vestigen op gevallen waarin dergelijke vooroordelen minder expliciet zijn. Het in Manchester gevestigde Winterfylleth mag het nazisme aan de kaak stellen door het te bestempelen als ‘de eerste poging tot een soort tirannieke EU’, maar hun kritiek op extremistische politiek is gereserveerd. Merk op dat ze “niet noodzakelijkerwijs” in het nationaal-socialisme geloofden – dit is verre van regelrechte afwijzing.
Winterfylleth zijn openlijk nationalistisch en “onbeschaamd Angelsaksisch in hun benadering” van hun muziek, en uiten een bijzondere bezorgdheid over het verlies van de nationale Engelse identiteit. Vandaar hun recente wending van black metal naar een meer lyrische folk black metal-stijl, wat blijkt uit hun 2018-nummer “The Hallowing of Heirdom” met het melancholische refrein: “So who are we now?” Fandom-commentaar op de laatste duidt op een dubbelzinnig scala aan reacties op hun politiek en nieuwe muzikale richting, van negatief (“het is net countryfile meets the druids”) tot meer enthousiast (“Celebrate that you are English… hail Woden”).
Een andere Engelse pagan metal- of folkmetalband, Forefather, zoals Winterfylleth, viert ook zijn Angelsaksische roots. Het is intrigerend dat bij deze Britse bands een algemeen Germaanse invloed expliciet meer geworteld is in specifieke Engelse heidense bloed-en-aarde-thema’s, geïllustreerd in nummers als ‘When Our England Died’. Fan opmerkingen hebben de neiging om te loven de grootheid van de Angelsaksische cultuur en kritiek andere vreemde elementen.
Voorbij de voetnoot
Gezien het feit dat niet alle black metalfans fascisten of satanisten zijn, dat velen gewoon geïntrigeerd zijn door het vermogen van het genre om te choqueren en te entertainen, en dat sommigen zich oprecht tot het genre aangetrokken voelen vanwege zijn interesse in oude heidense religie, een nog specifiekere bloed- en -bodemsubgenre kwam voort uit black metal, de NSBM. Nationaalsocialistische black metal gericht om specifiek te onderscheiden zijn politiek en religiositeit veel duidelijker dan black metal. Het vermengt extreemrechts racisme met heidendom, is expliciet in zijn afwijzing van het jodendom, het christendom en de islam, en werd in zijn ontwikkeling sterk beïnvloed door de acties van Varg Vikernes. Het is ook gewelddadig, geïllustreerd door de Duitse NSBM-band Absurd en hun moord van een 15-jarige jongen, waarnaar ze ook verwezen op de cover van hun album uit 1995, “Thuringian Pagan Madness.”
Volgens Benjamin Hedge Olson “herstelt NSBM de klassieke fascistische ideologische elementen en combineert ze met racistisch en etnisch heidendom.” Critici stellen dat NSMB opzettelijk wordt gebruikt “als een middel om haat te verspreiden en nominaal apolitieke metalfans te radicaliseren.” Hoewel veel van deze NSBM-bands voornamelijk Oekraïens en Scandinavisch lijken te zijn, is het subgenre wereldwijd geworden. Volgens Celan Brill-Voelkle: “Als de trefwoorden ‘nationaal-socialisme’ worden doorzocht in ‘de metalarchieven’, zijn er maar liefst 774 resultaten van actieve bands wereldwijd.”
Ian Stuart Donaldson, voormalig zanger van de Engelse nazi-rockband Skrewdriver, zei ooit : “Een pamflet wordt maar één keer gelezen, maar een lied wordt uit het hoofd geleerd en duizend keer herhaald.” Gezien hun wereldwijde bereik en gewelddadige berichtgeving, kunnen NSBM en andere extremistische elementen binnen black metal worden gezien als het promoten van “heidendom en Noordse volksmythen … veel effectiever dan een aantal bijeenkomsten en marsen zou kunnen.” Terwijl anderen opmerkingen hebben gemaakt over de manier waarop christelijke nationalisten proberen te infiltreren in en invloed uit te oefenen op reguliere christelijke groepen “om christenen naar extreemrechts te trekken”, is er een dringende behoefte om een soortgelijke ontwikkeling binnen het heidendom nauwlettender te volgen.
Het black metalgenre is, naast het bestaan van extremistische racistische heidense groepen zoals de O9A, ook om een andere theoretische reden interessant. Het versterkt de conclusie van Graham Macklin meer dan 15 jaar geleden dat als wetenschappers van extreemrechts in het VK verder kijken dan een traditionele nauwe politieke lens, ze zullen zien dat een studie van het fascisme in Groot-Brittannië, gezien zijn brede culturele invloed, meer verdient dan slechts een epiloog of voetnoot in de geschiedenisboeken.