De oorlog tegen contant geld – we worden gedwongen te winkelen zonder contant geld

Sinds het begin van de pandemie krijgen consumenten steeds vaker te maken met ‘Geen contant geld’-borden wanneer ze proberen te betalen voor aankopen.

Voor sommigen is dit geen probleem. Voor anderen betekent dit dat ze de goederen die ze nodig hebben niet kunnen kopen of een langere afstand moeten afleggen om een ​​winkel te vinden die contant geld accepteert.

In oktober 2020 kondigde de Nederlandse minister van Financiën Wopke Hoekstra aan dat hij een oogje zou houden op het toenemende aantal winkels in het land dat contante betalingen weigert tijdens de pandemie.

Hoekstra legde uit dat mensen moeten kunnen kiezen hoe ze aankopen willen betalen en dat hij zou evalueren of overheidsingrijpen nodig is om dit recht te waarborgen.

Voorafgaand aan Covid-19 hadden twee grote winkelketens in Nederland, Marqt en Vlaamse Broodhuis, al een beleid voor giraal betalen.

UNI Europa, de Europese vakbond van werknemers in de dienstverlening, zegt dat dit deel uitmaakt van een “oorlog tegen contanten” in Europa . Ze stellen dat “de Covid-19-crisis deze trend verder heeft versneld: grote winkelketens adviseerden girale betalingen of weigerden zelfs helemaal contant, en betalingsoperators hebben onbewezen angst voor besmetting door contant geld gebruikt om te pleiten voor een verhoging van de limieten voor contactloze betalingen.”

Handelaren in heel Europa wordt ’toegestaan’ contant geld te weigeren in strijd met de aanbeveling van de Europese Commissie uit 2010 “over de reikwijdte en effecten van wettig betaalmiddel van eurobankbiljetten en -munten”.

De lidstaten van de eurozone stemmen ermee in zich te houden aan de EU-wetten met betrekking tot valuta- en monetair beleid. Bij overtredingen van deze regelgeving is tussenkomst nodig om een ​​universele acceptatie van contant geld te garanderen.

EU-instellingen in contanten

De EU-autoriteiten hebben consequent de status van contant geld als wettig betaalmiddel in de EU verdedigd en dat het moet worden geaccepteerd als betaling voor schulden.

De aanbeveling van de EC uit 2010 stelt expliciet: “De aanvaarding van eurobankbiljetten en -munten als betaalmiddel bij retailtransacties zou de regel moeten zijn. Een weigering daarvan zou alleen mogelijk moeten zijn indien gebaseerd op redenen die verband houden met het ‘beginsel van goede trouw’ (bijvoorbeeld de detailhandelaar heeft geen wisselgeld).”

In een recente zaak voor het Europees Hof van Justitie heeft advocaat-generaal Giovanni Pitruzella een advies uitgebracht waarin staat dat de EU-wetgeving bankbiljetten en munten als wettig betaalmiddel definieert en dat dit concept betekent dat de schuldeiser van een betalingsverplichting ze als betaling moet accepteren “tenzij de overeenkomstsluitende partijen hun contractuele vrijheid om andere betaalmiddelen overeen te komen.”

Pitruzella bespreekt ook het verband tussen contant geld en “de uitoefening van grondrechten” in gevallen waarin er behoefte is aan sociale integratie om contant geld te gebruiken. Hij merkt op dat veel mensen geen bankrekening, creditcard of internettoegang hebben. Contant geld is het enige betaalmiddel dat voor hen beschikbaar is en is noodzakelijk voor hun sociale en financiële integratie.

De Europese Centrale Bank (ECB) is de centrale bank van de 19 Europese landen die de euro hebben ingevoerd. Het heeft ook verklaard zich ertoe te verbinden ervoor te zorgen dat contant geld algemeen wordt geaccepteerd en beschikbaar is, zowel als waardeopslag als als betaalmiddel.

“De ECB en de nationale centrale banken – ook wel het Eurosysteem genoemd – hebben samen met de banksector een fundamentele verantwoordelijkheid om te zorgen voor een vlotte toevoer van contant geld en om het gebruik van contant geld door mensen en bedrijven te vergemakkelijken”, stelt de ECB. .

Net als Pitruzella erkent de ECB ook het belang van contant geld voor de “integratie van sociaal kwetsbare burgers” en zegt dat “contant geld een belangrijk onderdeel is van uw vrijheid om te kiezen hoe te betalen en essentieel is voor de financiële inclusie van alle groepen in de samenleving”.

Frankrijk dwingt contante acceptatie af

De EU-autoriteiten hebben duidelijk gemaakt dat contant geld binnen de eurozone wettig betaalmiddel is, maar het is aan de lidstaten of ze universele acceptatie en toegang tot contant geld afdwingen.

Momenteel is de Franse overheid een van de weinige landen die bedrijven daadwerkelijk beboet voor het niet accepteren van contante betalingen.

De Bank van Frankrijk legt uit dat contant geld wordt beschermd door artikel R642-3 van het Franse Wetboek van Strafrecht, waarin staat: “Het weigeren van bankbiljetten en munten die in Frankrijk een wettig betaalmiddel hebben tegen de waarde waartegen ze in omloop zijn, wordt bestraft met een boete die van toepassing is op klasse twee overtredingen.”

In april 2020 herinnerde de Franse centrale bank handelaren eraan dat, pandemie of niet, het weigeren van contant geld kan resulteren in een boete van 150 € en dat “voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen contant geld vaak de enige mogelijke betaalmethode is”.

Contant geld beschermen te midden van hevig lobbyen zonder contant geld

De lobby-inspanningen zonder geld, voornamelijk afkomstig van particuliere financiële instellingen, zijn de afgelopen jaren opgevoerd.

Banken en andere bedrijven die financiële diensten verlenen, zijn geïnteresseerd in de transactiekosten die zij ontvangen voor girale betalingen en bieden handelaren en consumenten prikkels om te stoppen met het gebruik van contant geld.

Zoals Luke Anderson van Medium opmerkt: “Visa lanceerde vorig jaar zijn ‘cashless challenge’, waarbij duizenden dollars aan beloningen werden beloofd aan winkels die zich ertoe verplichten contant geld van hun klanten te weigeren.”

Deze tactieken zijn nog agressiever geworden sinds het begin van de wereldwijde pandemie, omdat bedrijven ten onrechte hebben beweerd dat bankbiljetten en munten het coronavirus verspreiden.

Als reactie op deze aanval op contant geld hebben overheidsfunctionarissen over de hele wereld, zoals in Frankrijk, ingegrepen om het recht om contant geld te gebruiken te beschermen.

Eind 2020 legde de People’s Bank of China (PBOC) boetes op van $ 77 tot $ 77.236 [€ 65-€ 65.000] aan openbare en particuliere instellingen voor het ontzeggen van het recht om contant te betalen aan burgers.

In de Verenigde Staten is er geen federale wet dat bedrijven contant geld moeten accepteren, maar steden en staten hebben lokale wetten aangenomen om precies dat te doen.

Gealarmeerd door het groeiende aantal winkels dat contant geld weigert tijdens de pandemie, hebben staatsvertegenwoordiger Alex Valdez en staatsenator Robert Rodriguez uit Colorado onlangs een wetsvoorstel ingediend dat bedrijven in de hele staat zou dwingen contante betalingen te accepteren.

Een stap verder gaan met het EU-recht

Het recente advies van advocaat-generaal Pitruzella stelt duidelijk dat contant geld in Europa wettig betaalmiddel is en als algemene regel moet worden geaccepteerd voor betaling.

Dit kan andere Europese landen ertoe aanzetten het voorbeeld van Frankrijk te volgen en nationale wetgeving aan te nemen die de weigering van contante betalingen door handelaren verbiedt en bestraft.

Verder zou de Europese Commissie expliciet kunnen bepalen dat lidstaten ervoor moeten zorgen dat burgers recht hebben op toegang tot en gebruik van contant geld.

In een nota van november 2020 aan de European Retail Payments Board betoogde de ECB : “Als het principe van universele acceptatie van contant geld in gevaar zou komen, zouden er regelgevende maatregelen moeten worden genomen om het vertrouwen van het publiek in het gebruik van contant geld, de vrijheid van keuze en om te voorkomen dat bepaalde groepen van de samenleving en mensen zonder bankrekening worden benadeeld.”

Nu een toenemend aantal winkels contante betalingen weigert, lijkt het erop dat “de universele acceptatie van contant geld” inderdaad in gevaar komt en daarom is verdere interventie nodig om ervoor te zorgen dat Europa als model blijft dienen voor de sociale en financiële inclusie van al zijn burgers.