De presidentsverkiezingen, is het Trump vs. Biden of Trump vs. een bende komieken?
Indignatie redactie
5 min. lezen
Als het niet zo serieus was en de gevolgen niet zo verstrekkend zouden zijn voor ons en onze kinderen, kan je je afvragen of je de volgende Amerikaanse verkiezingen wel moet én wil volgen. Veel plezier zal je er niet aan beleven want net als je denkt dat het niveau niet meer lager kan, daalt de hele scheldscène nog drie noten.
En toch is het belangrijk omdat Amerika nu eenmaal Amerika is, en van cruciaal belang was en is in de wereld. In een normale wereld zou je naar een objectieve zender kijken die de feiten weergeeft en tracht te duiden wat er zich in het politieke landschap afspeelt. Maar dit is moeilijker geworden.
Mede door de moordende internetconcurrentie begonnen columnisten en opiniemakers meer en meer te wegen op de zenders waardoor dialogen eerder pamfletten werden en kijken naar tv-Kanalen als Fox en CNN eigenlijk gelijk begon te staan met het staren naar een partijzender.
Daarom begonnen de laatste jaren ook andere nieuwsbronnen aan belang te winnen, die letterlijk een andere kijk geven op de waan van de dag, met name een groep intelligente komieken die satire gebruiken om de realiteit te duiden. Dit bleek een goede manier om de Amerikaanse maatschappij in haar volle glorie en soms absurditeit te volgen. Zij waren en zijn gastheren van de illustere ‘Late Night Shows’ en spin-offs zoals ‘The Daily Show’ – een fenomeen dat al ontstond in de jaren 80 maar geleidelijk aan sterkhouders werden van de grote tv-zenders.
Door de ogen van de presentatoren van de ‘Late Night Shows’ – een unieke mix van minutieus voorbereide monologen, Monty Pythonachtige sketches, scherpe interviews en bijpassende loungemuziek fileerde de gastheer – het zijn voorlopig alleen maar heren geweest – samen met een rits illustere gasten op een schalkse wijze de realiteit op gebied van sport, entertainment en meer dan ooit politiek.
Hier in Vlaanderen is ‘Gert Late Night’ een flauw afkooksel van deze tv-discipline in tegenstelling tot de fratsen van Jan Jaap van der Wal en zijn acolieten die met ‘De ideale wereld’ een originele doordachte variant produceren en die elke keer hilarische taferelen oplevert. Alleen al ‘de woordvoerder’ is voldoende om je glimlachend in slaap te laten vallen.
Sinds Jon Stewart in 1998 gastheer werd van ‘The Daily Show’ – die op Comedy Central een vaste stek veroverde – veranderde de toon echter geleidelijk aan. Terwijl de meeste gastheren meestal trachtten neutraal te blijven en alles met een grapje probeerden af te haspelen was Jon Stewart een gedreven communicator met een duidelijk maar toch genuanceerd standpunt. Hij pleitte voor rationaliteit – hij slaagde er ooit in om 215.000 mensen op de been te krijgen om te pleiten voor meer gematigdheid (il faut le faire, vandaag) – en slaagde erin om voor een meestal iets linkser denkend kijkerspubliek de bron te worden van nieuws én duiding. In 2004 bleek uit een poll van Time Magazine dat hij de meest betrouwbare nieuwsanker was – terwijl hij een komiek was op ‘Comedy Central’. Wat dit zegt over de kijkers, Jon Stewart of de Verenigde Staten is vatbaar voor interpretatie, maar wat wel vaststaat, is dat deze groep humoristen alsmaar meer begonnen te wegen op een groot deel van de Amerikaanse opinie.
Het is ook altijd verbazend geweest dat scherpe humor nooit van de Republikeinse kant kon komen, hoewel de linkse liberale elite best wel goed voer zouden zijn voor een kritische blik. Het enige dat daarbij in de buurt kwam, was de HBO-serie over Silicon Valley die luisterde naar dezelfde naam, wat prachtig illustreert dat dit perfect mogelijk is.
Zowel de aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen als de overwinning van Trump zette deze ‘opiniërende’ beweging in versnelling. Sindsdien konden alle gastheren, van Stephen Colbert, Conan O’Brien, Seth Meyers, Trevor Noah – de briljante opvolger van Jon Stewart die in 2015 afzwaaide -, Jimmy Fallon tot Jimmy Kimmel niet meer neutraal blijven, uit schrik voor hun kijkcijfers maar bij een aantal ook uit een bewogen visie over de maatschappij.
Obama werd zelfs ingelijfd om de kiezers op te roepen om vooral niet voor Trump te stemmen.
In het begin werd er nog heel lacherig gedaan, alsof het voor hen niet meer was dan een tijdelijke nare droom maar hoe meer de realiteit inzonk, hoe meer de sfeer in de shows verzuurde gedurende de ambtstermijn van Trump – de dagelijkse stroom van sketches en monologen over de gehate baas van het land begonnen alsmaar meer op elkaar te gelijken. De COVID-crisis verscherpte die bitterheid, vooral een gevolg van de plotse afwezigheid van het lachende publiek. Alle shows gaan voorlopig nog altijd door vanuit de huiskamer van de gastheer, een toch wat triestig spektakel zonder de achtergrond van – meestal de skyline van New York City én een aangevuurd publiek dat zijn gastheer en gasten aanbidt.
Het is dan ook zeer de vraag hoe relevant zij zullen blijken in deze verkiezingen. Diegenen die er niet naar kijken – omzeggens alle diehard-Trump supporters – zullen zich alvast niet van gedachten laten veranderen. De grote vraag is of kijkers die nog niet hebben beslist op wie ze zullen stemmen hun mening zullen vormen op basis van het advies van deze humoristen. Er zijn flinterdunne bewijzen dat zij toch een rol spelen om deze kiezers in de ene of de andere richting te duwen maar de polarisatie zoals ze vandaag heerst, leidt waarschijnlijk tot de conclusie dat elke onbesliste stemmer de bron van de kritiek niet meer zal vertrouwen omdat alle nuance weg is, althans vanuit zijn of haar ogen.
Voor de liefhebbers die de verkiezingen via de bril van deze Late Night Shows willen volgen, lijst Newsweek nog even de top zes voor je op.
