De toespraak van JD Vance in München zat vol tegenstrijdigheden

Het is makkelijk te begrijpen waarom iedereen in de politiek het heeft over de toespraak van JD Vance op de Munich Security Conference gisteren. Het was een verbazingwekkende toespraak, om meerdere redenen, en een die waarschijnlijk herinnerd zal worden als een keerpunt in de transatlantische betrekkingen na de Tweede Wereldoorlog.

In scherp contrast met de diplomatieke gemeenplaatsen die vaak op deze openbare evenementen worden gehoord, lanceerde de Amerikaanse vicepresident JD Vance een vernietigende en verrassend botte aanval op de autoritaire en antidemocratische drift van Europa, waarbij hij continentale leiders beschuldigde van het plegen van ongebreidelde censuur en zelfs het annuleren van verkiezingen, zoals onlangs in Roemenië gebeurde . Volgens hem doen Europese regeringen dit in een wanhopige poging om aan de macht te blijven en de democratische terugslag tegen hun gebrekkige beleid te onderdrukken – in de eerste plaats massa-immigratie.

Vance bekritiseerde de Europese Commissie rechtstreeks omdat deze dreigde de sociale media te sluiten tijdens de onrust onder de bevolking. Hij zei dat hij geschokt was toen hij een voormalig Europees commissaris (hij verwees naar Thierry Breton ) de ongekende beslissing van Roemenië hoorde toejuichen om de verkiezingen ongeldig te verklaren na druk van de EU over vermeende Russische inmenging. Ook dreigde hij hetzelfde te doen in Duitsland als de AfD zou winnen.

In zijn allesomvattende aanval ontsloeg Vance ook het Verenigd Koninkrijk niet, en veroordeelde hij de criminalisering van stil gebed als teken van een bredere tendens van Europese regeringen om inbreuk te maken op fundamentele vrijheden onder het mom van sociaal progressivisme. Hij sloot af met een oproep aan Europese leiders om “in democratie te geloven” — met andere woorden, opzij te stappen en een nieuwe generatie populisten de leiding te laten nemen.

De opmerkingen van Vance hebben zoals verwacht schokgolven door Europa gestuurd, scherpe kritiek van mainstream leiders en pundits en enthousiaste lofbetuigingen van conservatieven en populistische sympathisanten. Degenen onder ons die al lang waarschuwen voor de afkeer van democratie door Europa, zullen een golf van schadenfreude hebben gevoeld toen ze zagen dat deze roekeloze leiders werden uitgescholden door hun transatlantische meester.

De opmerkingen van Vance zaten echter ook vol tegenstrijdigheden, niet in de laatste plaats omdat de Verenigde Staten een actieve deelnemer zijn geweest — en vaak een leidende kracht — achter veel van het beleid dat hij veroordeelde. Hoewel Vance’s aanval op het Europese autoritarisme dwingend is, is zijn weglating van de Amerikaanse rol in deze ontwikkelingen net zo opmerkelijk.

Het geval van Roemenië illustreert dit perfect. Zoals de ondernemer en politiek commentator Arnaud Bertrand opmerkte op X, was het het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken dat als eerste een verklaring uitgaf waarin bezorgdheid werd geuit over de Russische betrokkenheid, twee dagen voordat het Roemeense constitutionele hof de verkiezingen nietig verklaarde. De Amerikaanse betrokkenheid strekt zich ook uit tot de cruciale rol die door de VS gefinancierde NGO’s spelen bij het orkestreren van deze ongekende gerechtelijke interventie.

Kortom, de EU handelde niet onafhankelijk: ze volgde het voorbeeld van de VS. Het is daarom een ​​beetje overdreven voor Vance om de Europeanen te vertellen over democratische terugval zonder de instrumentele rol van Amerika te erkennen bij het scheppen van het precedent. Hetzelfde geldt voor censuurbeleid. Een groot deel van de EU-aanpak van online censuur werd ontwikkeld in nauwe samenwerking met Amerikaanse agentschappen en technologiebedrijven.

Het huidige Brusselse kader voor contentmoderatie is geen uniek Europees ontwerp — het werd sterk beïnvloed door Amerikaanse praktijken en druk, met name in het kielzog van Amerikaanse zorgen over “desinformatie”.

Zoals voormalig ambtenaar van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken Mike Benz benadrukte, is de NAVO — een organisatie die grotendeels door Washington wordt aangestuurd — instrumenteel geweest in de ontwikkeling van een “anti-desinformatie”-kader dat een aanzienlijke invloed heeft gehad op het wereldwijde internetcensuurbeleid. Vance negeert deze realiteit ook volledig en portretteert Europa als de enige architect van beleid dat in feite transatlantisch werd gecoördineerd — zo niet geleid door de VS.

In bredere zin is het belangrijk om te erkennen dat de zwakte van het huidige Europese leiderschap niet toevallig is. Het is deels het resultaat van decennialange Amerikaanse inspanningen om Europa in een staat van strategische vazalschap en ondergeschiktheid te houden. Washington heeft consequent Europese politici gekweekt die bereid zijn om Amerikaanse belangen voorrang te geven boven die van hun eigen naties en burgers. Deze bredere context ontbreekt ook volledig in de toespraak van Vance.

Bovendien is de realiteit, ondanks al het gepraat over de Amerikaanse “ontkoppeling” van Europa, dat de regering van Trump de langdurige traditie van Amerikaanse inmenging in de Europese politiek voortzet — wat blijkt uit de expliciete steun aan populistische partijen zoals de AfD. Ongeacht of men deze agenda steunt of niet, het feit blijft dat het nog een andere vorm van externe invloed vertegenwoordigt.

De opmerkingen van Vance betekenen niet per se een breuk in de Amerikaans-Europese relaties, maar eerder het begin van een nieuwe fase van Amerikaanse ideologische dominantie. In plaats van de Europese autonomie te bevorderen, zou deze verschuiving simpelweg de overgang markeren van de liberaal-progressieve hegemonische fase naar een post-liberale fase, waarbij de VS nog steeds de voorwaarden dicteert.