De Belastingdienst krijgt z’n trekken thuis. De dienst heeft erkend dat voor extra controles op de inkomstenbelasting dubbele nationaliteit was gebruikt als criterium. Dat bericht viel niet goed na de Toeslagenaffaire en de UWV affaire. Jesse Klaver en Zihni Özdil zeggen “onversneden racisme” en anderen: “ethnisch profileren”. Profileert de Belastingdienst etnisch? Discrimineert de dienst? Om deze vragen te beantwoorden lijkt het me goed om deze begrippen nader inhoud te geven.

Discriminatie kan omschreven worden als onderscheid maken. Bedoeld wordt dat dit onderscheid gemaakt wordt op basis van vooroordelen, stereotypen. Een ‘stereotype’ is een overdreven beeld van een groep mensen dat vaak niet volledig overeenkomt met de werkelijkheid. Het is vaak een vooroordeel of negatief denkbeeld en wordt vaak gebruikt als rechtvaardiging van bepaalde discriminerende acties. Wij allen hebben vooroordelen, wij allen stereotyperen, wij allen discrimineren. Degene die meent niet te discrimineren is een leugenaar, niemand ontkomt eraan. Het heeft zich evolutionair ontwikkeld en als we etymoloog prof. Frans de Waal kunnen geloven doet deze functie zich voor na tijdens het drie miljoen jarig bestaan van de mens ter bescherming tegen wilde dieren. Lees de boeken van psycholoog prof. Victor Lamme en Malcom Gladwell: iedereen valt door de mand bij een brein MRI scan: niemand ontkomt aan vooroordelen, stereotyperen en discrimineren. Dat zou dus tot enige bescheidenheid moeten dienen voordat men roept “discriminatie”. Want: ook gij Brutus!

Zijn dubbele paspoorten in een juridische context discriminatie? Ja. In juridische context betekent discriminatie “het onrechtmatig onderscheid maken tussen mensen of groepen.” Dat doet zich helaas voor bij de Belastingdienst. Dat is niet goed, want een criterium aanleggen van dubbel paspoort is niet neutraal, dus weg ermee. De Belastingdienst moet opereren in het spanningsveld tussen neutraal handelen – belastingplichtigen moeten gelijk behandeld worden –  en mensen die belasting ontduiken of onrechtmatige uitkeringen krijgen, moeten ze ‘pakken’. Belastingontduiking gaat ten koste van ons allen, het is immers ons aller belastinggeld waar op een eerlijke manier mee omgegaan moet worden, vanuit solidariteit. Belastingontduiking betekent geen solidariteit met alle Nederlanders. Menig Nederlands burger zal wellicht denken “als het criterium van dubbele paspoorten helpt bij de opsporing van ontduikers: prima, dat is goed voor m’n portemonnee.”

Geen ‘onversneden racisme’

Is het criterium van dubbele paspoorten een vorm van racisme? Nee. Het begrip ‘menselijk ras’ veronderstelt dat de mens op basis van uiterlijke en genetische kenmerken in groepen kan ondergebracht worden, hoewel de wetenschap laat zien dat de verschillen tussen rassen soms kleiner zijn dan de verschillen binnen deze groepen. Bij de Belastingdienst is geen sprake van onderscheid naar rassen. Jesse Klaver’s en Zihni Özdil’s  “onversneden racisme” is tendentieuze stemmingmakerij en schandalig. De Belastingdienst dient beide heren aan te klagen wegens smaad.

Is het criterium van dubbele paspoorten een vorm van ethnisch profileren? Nee. Etnisch profileren is het doelgericht gebruik maken van criteria of overwegingen omtrent ‘ras’, huidskleur, etniciteit, nationaliteit, taal en religie – zowel operationeel als organisatorisch– terwijl daarvoor geen objectieve rechtvaardiging bestaat. De klacht tegen de Belastingdienst: gebruikmaking van nationaliteit. Er kan niet ontkent worden dat de Belastingdienst per definitie onderscheid maakt naar allochtone nationaliteit, ondermeer Marokkaanse, Turkse en Afghaanse nationaliteit. Het resultaat van het handelen van de Belastingdienst is wel etnisch, maar niet doelgericht zo bedoeld. Want stel dat Marokkanen, Turken en Afghanen hun belastingen voorbeeldig afdragen en het zijn met name Canadezen met een dubbel paspoort die men verdenkt in de fout te gaan, dan zou men Canadezen ‘pakken’. Stel dat het enkel horeca ondernemers zijn die de Belastingdienst verdenkt inkomstenbelasting te ontduiken, dan gaan ze achter horeca ondernemers aan. Het gaat de Belastingdienst om de ‘pakkans’, niet om een specifieke bevolkingsgroep na te zitten. Men moet dus uiterst voorzichtig zijn met ‘racisme en etnisch profileren’ te roepen.

“Van knevelarij is hier geen sprake”

Bij knevelarij is sprake van wanneer een ambtenaar zijn positie misbruikt en onterecht geld terugvordert of niet terugstort terwijl hij weet dat het niet klopt. De maximale straf voor knevelarij is zes jaar cel. Van knevelarij is hier geen sprake. Hier is immers niet aan de orde dat een ambtenaar zijn positie misbruikt en onterecht geld terugvordert of niet terugstort terwijl hij weet dat het niet klopt.

De Belastingdienst is niet racistisch en profileert niet etnisch. Neemt niet weg dat dubbele paspoorten wel een ontoelaatbare vorm van discriminatie is en weg moet. Moet de directie opstappen? Neen, het gaat immers enkel om pakkans, niet om ras of nationaliteit.  Dus volstaan met indringend gesprek en cultuuromslag. Pas bij recidive ontslaan.  

Algoritmen zullen ook bij de Belastingdienst gebruikt worden voor de complexe databestanden. Het bespaart tijd, inspanning en kosten. Dubbele criteria hoeven dan niet meer ingelegd te worden. Het algoritme leidt dan als vanzelf naar belastingontduikers. Als dat subjecten zijn met een dubbel paspoort dan zij het zo, maar daar kun je het algoritme niet de schuld van geven.

Etnisch divers

Bij de Belastingdienst is het personeel in hoge mate etnisch divers. Minister Van Engelshoven kan in dit opzicht tevreden zijn. Onterecht: een divers personeelsbestand qua nationaliteit is lang ‘geen pretje’. Columnist Elif Isitman van Het Financieele Dagblad schrijft (15.5.20):  “een voormalig belastingambtenaar vertelde me kort na de onthulling van de toeslagenaffaire anekdotes over de strikte segregatie in de kantine en over Turkse collega’s die lachend een oogje toeknepen bij bezwaarschriften waar toevallig een Turkse naam op stond. Maar ja met zo’n aannamebeleid scoor je als Belastingdienst wel diversiteitspunten.”

Dit is wél etnisch profileren door de werknemers van de Belastingdienst: segregatie op nationaliteit en doelgerichte selectie op nationaliteit wat de Nederlandse belastingbetaler klauwen met geld kost. Men is solidair met de eigen etnische groep maar niet met ‘de Nederlandse belastingbetaler’.  Ook met deze werknemers van de Belastingdienst is een indringend gesprek nodig voor een cultuuromslag, bij recidive ontslaan. Dit bevestigt de conclusie van mijn studie voor “Feminisme op de werkvloer”: hoe diverser de werkvloer, hoe meer segregatie en groepsvorming met name bij hoofdwerkers. Een diverse werkvloer is meestal funest voor het effectief opereren van een organisatie. Inclusie werkt veelal niet, het slaat de bijl aan eensgezind opereren. Dus uiterst voorzichtig mee zijn en alle D66 en GL praatjes dat inclusie zo gunstig is even achterweg laten svp.

Nederland is tribaler geworden

Volgens de World Value Survey scoort Nederland nog helemaal bovenin als het om normen en waarden gaat. Maar het is zeer te betreuren dat in Nederland de kreten ‘racisme’ en ‘discriminatie’ steeds vaker wordt geroepen. Als je in een tijdspanne van vijftig jaar rond 230 allochtone groepen binnenlaat, zou het erg naïef zijn te veronderstellen dat dit geen segregatie, discriminatie en racisme teweeg brengt. Nederland is steeds tribaler geworden en daarmee helaas racistischer, zie vooral ook de haat jegens joden en homo’s. De correlatie is enorm. Dat is zeker niet enkel autochtoon versus allochtoon, maar vooral ook allochtoon onderling. Lees de rapporten van onze onafhankelijke onderzoeksinstellingen er maar op na. Racisme in de landen van herkomst is veel groter, maar Nederland doet er alles aan om dezelfde kant op te gaan.

Waar het om gaat is racisme, discriminatie en etnisch profileren zoveel mogelijk te vermijden. Tegen degenen die er een sport van lijken te maken om de Nederlandse samenleving aan te klagen zeg ik: “hold your fire”, we scoren nog steeds zeer goed. Toon bescheidenheid, want uzelf discrimineert ook! Werk mee ter verbetering in plaats van allochtone nazaten de indruk te geven dat ze kansloos zijn in Nederland vanwege etniciteit. Dat geeft een geheel verkeerde indruk en verwoest ambitie en inzet.

Bedenk ten slotte nog dit: Je hebt als land dat immigranten wil verwelkomen een keuze: óf je houdt beleid aan de deur óf je controleert zwaarder na toelating. Er is geen tussenweg. Een immigrant is iemand die geen historie heeft opgebouwd: er is geen automatische vertrouwensrelatie aanwezig. Het feit dat je geen historie hebt, is juist een reden om te onderzoeken of die vertrouwensband kan worden opgebouwd. Dat doe je vooraf door iemand de kans te geven zich te bewijzen, of achteraf door iemand zwaarder te controleren.

Vertrouwenssysteem

Door te bepleiten dat zwaarder controleren op immigranten juridisch ontoelaatbaar is, dan zou je de immigrant zonder historie en de brave burger die al jaren belasting betaalt op dezelfde wijze gaan behandelen. Daarmee schuif je het complete vertrouwenssysteem onder je samenleving vandaan. Dat is hetzelfde waarom het volkomen krankzinnig is dat we objectief moeten solliciteren. Waarom mag ik niet uitgaan van de vertrouwensbanden die ik jaren in de samenleving heb opgebouwd? Waarom moet dat anoniem zoals sommigen dat bepleiten?

Wat deze samenleving blijkbaar bepleit is: geen controle vooraf, geen sterkere controle achteraf, alles “objectief” en grenzen open. Het erodeert de vertrouwensrelaties in de samenleving. Dit wordt het meest zichtbaar in de publieke sector: instituties hebben het heel zwaar. Mijn advies is om ook dit aspect zwaar – nee, zéér zwaar – mee te wegen…

Ik heb dit epistel naar het Ministerie van Financiën gestuurd en krijg het volgende als antwoord. Geachte heer Bosch, Hartelijk dank voor uw brief. U geeft hierin onder andere uw opvattingen weer over verschillende termen, zoals etnisch profileren. Uw brief is inmiddels ter informatie doorgestuurd naar de relevante ambtenaren binnen het ministerie. Wij gaan ervan uit u hiermee voldoende te hebben ingelicht en danken u voor uw betrokkenheid. Met vriendelijke groeten, Publieksvoorlichting Ministerie van Financiën

——————–

Frits Bosch is auteur van “Waarom haten ze ons eigenlijk”, “Wereld op een keerpunt”, “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.