We staan op de balkons en juichen ze toe: de vele mensen die tijdens de Corona-crisis hard werken in ziekenhuizen en supermarkten. En pas nu beseffen we dat vooral vrouwen met een laagbetaalde baan nu heldinnen van de crisis zijn.
De moeder van mijn beste vriend was verpleegster. Zolang ik me kan herinneren, werkte ze in de nachtdienst en voedde ze het gezin van drie alleen – haar man was werkloos en zorgde meer dan behoorlijk voor het huishouden.
Toen mijn vriendin jong was, moest haar moeder haar soms ’s nachts naar het ziekenhuis brengen om naast haar werk voor het kind te zorgen. Mijn vriendin mocht toen slapen in de verpleegsterskamer, haar moeder maakte alleen overdag goed. Toch kan ik me niet herinneren dat ik haar ooit moe of in een slecht humeur heb gezien.
De moeder van mijn vriendin hield van haar werk en van haar patiënten – ondanks de uren, nachtdiensten en lage lonen. Ik begrijp nog steeds niet hoe ze financieel rond kwamen.
Kort nadat de moeder met pensioen was gegaan, stierf ze. Dat de mensen nu, terwijl de corona crisis, staande op de balkons en voor mensen als ze juichen, dat ze niet meer te krijgen.
We juichen de heldinnen van de Corona-crisis toe – eindelijk
De erkenning voor alledaagse helden, of vaak heldinnen, komt laat – en tegelijkertijd precies goed. Sommige ziekenhuizen dreigen hun grenzen te bereiken gezien het grote aantal Covid-19-patiënten, terwijl de meeste mensen alleen naar de supermarkt durven te gaan , waar het voornamelijk vrouwelijke kassapersoneel zich achter glazen ruiten schuilhoudt, het is de zogenaamde systeemrelevante beroepen die de hele winkel hier draaiende houden.
Met andere woorden, beroepen zoals verzorgers of verkopers die relevant zijn voor een systeem dat hen al decennia lang geen erkenning heeft geboden. Ze werken vaak in onzekere omstandigheden, met veel overwerk en weinig loon. En: de meesten van hen zijn bezet door vrouwen .
Volgens het Federale Arbeidsbureau is bijna 73 procent van het personeel in supermarkten vrouw. In ziekenhuizen is dat 76 procent. Het is duidelijk dat de relatief weinige mannen in deze beroepen werk doen dat net zo hard en riskant is als vrouwen. Maar wat tijdens de Corona-crisis weer duidelijk wordt, is het volgende feit:
Mensen die in systeemrelevante beroepen werken, vormen de pijlers van de samenleving. En de pilaren zijn meestal vrouwelijk.
Verpleegsters, kassamedewerkers, opvoeders leken lange tijd onzichtbaar
Het is geen geheim dat beroepen zoals verzorgers, kassiers en opvoeders al jaren over het hoofd worden gezien. Vooral de carrières, waarin de zorg en ondersteuning van andere mensen centraal staan, worden veel te lang als bijwerkingen behandeld.
Mensen in deze beroepen dragen al lang de last van hoge stress en lage lonen. We krijgen nu de kwitantie omdat we er niet eerder in hebben geïnvesteerd, in de corona-crisis: omdat het virus niet alleen een gevaar voor de gezondheid is. Het onthult hiaten in een systeem dat al lang aan het kwijnen is. De structuren die alleen losjes bij elkaar konden worden gehouden, zijn nu besmet, net als tal van mensen in dit land.
Juichend vanaf het balkon van onze helden, kijken we nu wat een tekort aan personeel echt betekent in de gezondheidszorg. Of voel hoe gemakkelijk het is om een thuiskantoor gemakkelijk te maken. Terwijl andere mensen nu de tekortkomingen van de afgelopen jaren in de klinieken ervaren.
Traditionele “vrouwenbanen” worden doorgaans minder betaald
Het feit dat deze mensen meestal vrouwen zijn, zijn bijna overblijfselen uit een tijd waarin vrouwen vooral de kwaliteiten kregen om bijzonder goed voor andere mensen te zorgen, kinderen groot te brengen , voor ouderen te zorgen. Of goederen op een bijzonder mooie manier presenteren en de klant een vriendelijke glimlach kunnen geven. Het lijdt geen twijfel wat alle prijzenswaardige kwaliteiten zijn. Maar ze zijn ‘slechts’ vrouwen, dat lange tijd een negatief aspect van de samenleving leek te zijn – en dat is nog steeds zo.
Het zijn dus traditioneel vrouwelijke banen, in combinatie met de traditioneel lagere maatschappelijke positie van vrouwen, die bijdragen aan minder waardering voor de systeemrelevante beroepen. En toch zijn het vrouwen in deze beroepen die ons nu door de crisis heen helpen.
De waardering is er nu – we moeten er alles aan doen om het te behouden
Dat we erkennen welke beroepsgroepen er in tijden van crisis echt toe doen, is een grote troef. Veel mensen bedanken nu de verpleegsters die voor de zieken zorgen of de verkoopsters die ons dagelijks leven wat normaler maken. Vrouwen die meer worden blootgesteld aan het virus dan vele anderen. Het is goed en belangrijk dat we deze mensen, vaak vrouwen, zien en bedanken.
Het is des te belangrijker dat deze waardering die we hen tonen, ook na de crisis blijft bestaan - want hoewel de tijden somber zijn, zal er een nasleep volgen. En daarna moeten we onthouden wat deze mensen, deze vrouwen, elke dag hebben gedaan.