Je zult geen ondiepe hashtags vinden in het voormalige concentratiekamp, alleen een stille, krachtige realiteit.
Peter VAN BUREN
Op dit moment vindt iemand in de media een ander excuus om te beweren dat Trump Hitler is, Amerika Duitsland 1933 en detentiecentra aan de zuidgrens concentratiekampen zijn. Onlangs ging ik naar Dachau, net buiten München, om een echt concentratiekamp te zien.
Het eerste dat opvalt, is de ironie. De mensen die met te luide stemmen rond de ingang van het station lopen en vragen “Is dit de trein naar Dachau?” En vervolgens de aankondiging van de conducteur die de naam roept alsof het gewoon weer een tussenstop is. Het middelmatige station heeft een McDonald’s. Op het bushalteteken voor de shuttle die u moet nemen staat ‘Concentration Camp’ in het Engels. Iedereen om je heen is op vakantie, ervoor gekleed en zo lekker babbelen. Je komt aan in een bezoekerscentrum en er is haast voor de toiletten en de snackbar. Welke kant op naar het kamp, pap? Kunnen we het crematorium zien? Kunnen we?
Honderd stappen buiten de snackbar verandert de wereld. De weg wordt grijs, hoewel het licht dat door de populieren speelt geen ansichtkaart is. Ze hebben de ingangslocatie van een paar jaar geleden veranderd, zodat je nu door de voormalige SS-kazerne binnenkomt en bij de poort komt. Er staat echt Arbeit Macht Frei (“Work Will bevrijdt”) op de ijzeren staven en je loopt erdoorheen net zoals zij deden. De poort zwaait maar in één richting; je zult vandaag vertrekken, maar het was oorspronkelijk niet zo ontworpen en dat zie je. Er kunnen honderd mensen bij je zijn, maar het is volkomen stil als je binnenkomt.
Het is te klein. Je ziet de administratieve gebouwen aan de rechterkant, de gereconstrueerde gevangenenbarak links, de verzamelplaats voor je. Je ziet de hekken en muren aan alle vier de zijden, in een paar minuten in een rustig tempo te wandelen op een prachtige dag. Het is te klein om al die mensen te hebben gehouden, te klein voor alles wat er is gebeurd, te klein om het symbool van de nazi-macht te zijn die het toen was. Je verwacht iets wezenlijkers, met de verre sitelijnen verborgen, zoals in Disney World, waar trucs van het oog dingen groter doen lijken.
Het is te bekend. Het duurt slechts een paar minuten om je te oriënteren. Je hebt eerder foto’s gezien en er zijn er veel gepost die de plaats bevolken met gebouwen en mensen die hier en voor altijd verdwenen zijn. Het is anders dan, zeg maar, een kunstmuseum op de schaal van de Met of de Uffizi, waar je, na uren van rondlopende gangen, geen idee hebt waar je bent geweest. Je kent Dachau.
Het museum ontvouwt zich in de volgorde waarin nieuwe gevangenen werden verwerkt. De vroege dagen van het nationaal-socialisme worden uitgelegd waar de gevangenen ooit nummers kregen. De machtsovername door Hitler wordt gedocumenteerd in de kamer waar mensen werden uitgekleed en misleid (subtiliteit ontbreekt wanneer de achtergrond het nazisme is). En je gaat onhandig de campings op nadat je hebt gelezen over hun bevrijding door de 45th Infantry Division.
Je denkt, na al dat lezen en die museumstukken (en het is een grondige opleiding, veel meer dan een Instagram-verzameling van artefacten en, oh kijk, een echt gevangene-uniform, schat!), Begrijp je iets. Maar nog niet. Je bent echt net aangekomen, en voor je ligt Dachau zelf, de grond, de lucht – dezelfde grond die ze zagen en de lucht die ze inademden – en je hebt een keuze. Veel bezoekers keren terug naar de snackbar, na een uur vals verzadigd, denkend dat ze Dachau hebben gezien en proberen zich angstig te herinneren wanneer de shuttlebus terug naar het station rijdt.
Als je wacht tot ze vertrekken, kun je Dachau zien.
Het grootste deel van de plaats is leeg, hectaren steenslag met platte markeringen die laten zien waar de nu ontbrekende kazerne waren. De bomen langs de centrale weg die het kamp doorsnijdt zijn oud. Ze waren hier toen Dachau aan het werk was. Je kunt een individuele boom uit een foto uit 1942 vergelijken met die voor je en deze aanraken. De zon is warm; het is een prachtige nazomermiddag met die prachtige kriebels van de vroege herfst rondom. Een dag om te leven, zou opa het hebben genoemd. Er moeten dagen geweest zijn zoals deze in 1942.
Er zijn enkele kleine archeologische opgravingen aan de gang. Een archeoloog staat over een gat van ongeveer drie meter diep en legt uit dat hij op zoek is naar bewijs van de oorspronkelijke omheiningslijn, de grens van het kamp voordat het in 1937 werd uitgebreid. Hij heeft wat houten postfragmenten en wat prikkeldraad gevonden. Dus de bodem van dat gat is 1937, vraag ik? Ja, zegt hij, het vuil en de stenen die hier zijn opgestapeld, hebben sindsdien geen zonlicht meer gezien. Ik vraag of ik een van de stenen als aandenken mee mag nemen en hij legt uit dat dat niet mag, ook al kijkt hij net lang genoeg weg. Het juiste doen is elders al moeilijk genoeg, laat staan in Dachau.
Een bordje geeft simpelweg aan dat in het gebied voor je ooit de kazerne stond die werd gebruikt voor medische experimenten met levende mensen. Een andere duidt de strafbarak aan, waar de SS nog donkerdere methoden van vergelding bedacht. Je ziet waar de lichamen als cordwood waren gestapeld, maar je weet dat hout sterk en recht is en de afbeeldingen die je opnieuw maakt lijken lijken slap en verstrikt in hun stapels. Nu zie je Dachau, hier in de diepere wateren.
Dachau gelooft niet in je tranen. Dit is geen sentimentele plaats. Het is niet schoon. Een universum van slachtoffers stierf hier, maar er is geen erkenning van slachtofferschap, of bewustmaking, of het geven van stem, of handel in oppervlakkige hashtags. Dachau is hier om te verklaren wat er is gebeurd en u te belasten met het doen van iets op de schaal en met de vereiste nauwkeurigheid.
Zie, door hier te komen, is het nu aan u overhandigd, die verplichting. Hitler en zijn Dachau kwamen niet uit een verkiezing die een bevoorrechte kandidaat afkeurde. Na de Eerste Wereldoorlog werd Duitsland doelbewust vernederd en opgezadeld met oorlogsherstellingen die niet betaalbaar waren. Een economische crisis uitgerold. Inflatie bracht de natie tot honger. Zonder geschiedenis van democratie werd Duitsland gewild in een republiek zo onvoorbereid als twee maagden in een gearrangeerd huwelijk. Zowel over de grens als thuis dreigden krachtige communistische troepen. Hongerige mensen werden niet door een sterke man misleid vanwege Facebook of een toeval van het Electoral College; ze eisten er een.
Binnen drie maanden na zijn aantreden gaf Hitler zichzelf het recht om de grondwet te wijzigen, een einde te maken aan de representatieve regering, speciale politieke rechtbanken op te richten, kritiek op de regering tot een kapitaalmisdrijf te maken en Dachau op te richten. Twee maanden daarna werden Joden ontslagen uit regeringsposities, werden politieke partijen en vakbonden verboden, werden tegenstanders vermoord en werden boeken verbrand. Er was geen gladde helling. Het was niet incrementeel; het was onvermijdelijk.
Er is duidelijk meer aan dit verhaal dan een reisverslag over een interessant dagje uit naar Dachau met de trein vanuit het nabijgelegen München. Om te zeggen dat Trump Hitler is, Amerika is Duitsland in 1933, en een vuile detentiefaciliteit is een concentratiekamp betekent dat je nog nooit in Dachau bent geweest.
De presentatie in Dachau is erg on-2019, waar iedereen wedijvert voor aangenomen slachtofferschap en gekozen trauma. Dachau is koud omdat alleen de feiten ertoe doen. Tweets die kinderachtig politieke tegenstanders bespotten en regels die een klein aantal zelfverklaarde trans-mensen verhinderen lid te worden van het leger, hebben niets met Dachau te maken. Om grensfaciliteiten 2019 te citeren of de historische impact van een mars in Charlottesville te overdrijven, is Dachau relatief worden, de wijzerplaat jiggered om een ander evenement te vergroten. Het maakt mensen gevoelloos; het verstoort de discussie; het is goedkoop, onnauwkeurig en exploitatief. Het vereist grote verontwaardiging van een gedeeltelijke reeks feiten. Zowel vlinders als olifanten hebben poten, maar niemand mag beweren dat een vlinder een olifant is.
Propagandisten hebben altijd onwetendheid gebruikt om te manipuleren. Hoewel CNN de kijkers ervan probeert te overtuigen dat zilveren mylar dekens in plaats van comfortabele dekbedden voor migranten betekenen dat er concentratiekampen in Amerika zijn, herinnert Dachau ons eraan dat artsen hier levende mensen ontleden als onderdeel van medische experimenten. Net zoals wordt geleerd in het beginnen met het schrijven van cursussen, komt waarheid voort uit tonen, niet alleen vertellen. Voor degenen die Trump een nazi noemen, is er Dachau om te bezoeken. Voor de goede orde.