Indignatie redactie 
Deskundigen vrezen dat de verheerlijking van Trump door de GOP na de schietpartij een “ongelooflijk gevaarlijk” effect kan hebben
Trump – Republikeinse ‘strijd’-leuzen ‘blazen de vlammen aan, maar koelen ze niet af’, waarschuwt extremisme-expert.
Kreten als “vecht, vecht, vecht!” — hoewel kort — waren te horen op de laatste avond van de Republikeinse Nationale Conventie in Milwaukee op donderdag, waarbij aanwezigen hun vuisten in de lucht hielden toen GOP-kandidaat Donald Trump plechtig vertelde over de poging op zijn leven tijdens zijn acceptatietoespraak.
De menigte haalde inspiratie uit het inmiddels onuitwisbare beeld dat de dodelijke schietpartij tijdens Trumps bijeenkomst in Butler, Pennsylvania, op 13 juli zou kenmerken : de voormalige president, met een bebloed en vertrokken gezicht, stak zijn arm door de dekking van agenten van de Secret Service en balde zijn vuist terwijl hij de woorden ‘vecht, vecht, vecht!’ mompelde, terwijl de nationale vlag boven zijn hoofd wapperde.
“Het is gewoon de perfecte foto voor zijn boodschap. Het brengt dingen over veronderstelde macht, over patriottisme, over verzet, kracht in het letterlijke gezicht van tegenspoed over die veel moeilijker met woorden te doen zijn,” zei Erik Bucy, de begiftigde hoogleraar strategische communicatie van Texas Tech University die zich richt op politieke communicatie. “Iedereen begrijpt meteen wat er met die foto aan de hand is, en of je hem nu mag of haat, hij brengt kracht en veerkracht over op dat moment.”
Maar zelfs terwijl aanhangers zich achter Trump verzamelen na de gruwelijke aanslag op zijn leven, distilleren hun lofbetuigingen over het beeld en de adoptie van de bijbehorende chant een boodschap die volgens experts in politieke communicatie en autoritarisme inspeelt op de sterk gepolariseerde aard van de politiek. Die ogenschijnlijk enorme politieke kloof — deels gecultiveerd door veel van Trumps eigen retoriek door de jaren heen — wordt alleen maar groter met zulke iconografie en ringen als reden tot bezorgdheid in het aangezicht van politiek geweld, zeiden ze.
“Samen met Trumps gezang van ‘fight’ is het resulterende kader er een van conflict, van heldendom, van oorlog,” betoogde Yotam Ophir, een universitair hoofddocent communicatie aan de Universiteit van Buffalo wiens onderzoeksonderwerpen media-effecten en extremisme omvatten. “De ‘fight’-gezangen en de heroïsche visuele framing zijn in staat om de vlammen aan te wakkeren, niet om ze te laten afkoelen,” vervolgde hij.
Het beeld “werkt perfect voor het Republikeinse platform” in zijn langdurige portrettering van president Joe Biden als “zwak en oud”, vertelde Ophir aan Salon — een standpunt dat breder wordt ingenomen te midden van de toenemende druk op de president om zich terug te trekken uit de race van 2024 na zijn rampzalige debatprestaties en matige daaropvolgende interviews. Op dezelfde manier biedt de foto Republikeinen de mogelijkheid om “de aandacht af te leiden van beleidsvragen rond abortus of Project 2025” om meer nadruk te leggen op het “karakter van de kandidaten”, wat “leidt tot politiek cynisme onder kiezers”, zei Ophir.
“De kreet ‘vecht, vecht, vecht’ komt overeen met een soort boodschap die we al een tijdje van de Republikeinse Partij van Trump krijgen – het idee dat je het land moet terugnemen, dat ze vechten tegen een Democratische Partij en een linkse kliek die probeert verkiezingen te stelen, het land te veranderen, al dat soort dingen”, voegde Sheri Berman toe, een professor politieke wetenschappen aan Barnard College en Columbia University wiens onderzoek zich richt op democratie en autoritarisme.
“Ik denk dat dit voortbouwt op de zeer verdeeldheid zaaiende, polariserende beeldvorming die de Trump-versie van de Republikeinse Partij sinds 2016 echt voedt, eerlijk gezegd, en die alleen maar is toegenomen sinds de verkiezingen van 2020”, vertelde ze aan Salon.
De gezangen stonden voor het eerst centraal toen Trump zijn eerste publieke verschijning maakte na de moordpoging op maandag bij de RNC. Afgevaardigden begroetten de toekomstige GOP-kandidaat met een daverend applaus en kreten van “vecht, vecht, vecht!” — hun vuisten omhoog om elk woord te benadrukken. In de dagen erna gingen de aanwezigen zelfs verbanden over hun oren dragen uit solidariteit met Trump, waarbij een afgevaardigde uit Arizona het “de nieuwste modetrend” noemde.
Tegen het einde van zijn toespraak, waarin hij de strijdlust van zijn vader prees toen die een bijna-doodervaring had gehad, ging zijn tweede zoon Eric Trump zelfs voorop in het scanderen van de nieuwe strijdkreet van de menigte. Hij verklaarde dat de actie van senior Trump de geschiedenis in zal gaan als “een van de moedigste in de Amerikaanse politiek.”
Deze gedragingen, vertelde Bucy aan Salon, zijn indicatoren van het “rally effect” dat kan ontstaan wanneer een president of voormalig president door een crisis moet navigeren, zoals de boost van 90 procent goedkeuringsscore die voormalig president George W. Bush kreeg in de nasleep van 9/11. In Trumps geval vertegenwoordigt de moordpoging een “zeer persoonlijke crisis”, de rally-respons waarop Bucy verwacht dat deze zal intensiveren en “blijvende resonantie” zal hebben, althans op de korte termijn.
Dat Trump in de hitte van de schietpartij een gezonde geest had om op zo’n manier voor zijn achterban op te treden, was op zichzelf al “buitengewoon”, zei Bucy. Maar het is ook een weerspiegeling van het vermogen van de voormalige president om zich te richten op de mediatisering van politiek door de Verenigde Staten — die het “conventionele idee van politiek” als een discussie over beleid, gedeelde waarden en de richting van het land verschuift naar een “ruimte van medialogica” waar het voornaamste doel is om “de aandacht vast te houden” voor een kandidatuur — een hulpmiddel dat Trump in de loop der jaren heeft ingezet in het licht van andere uitdagingen om zijn aanhangers te mobiliseren.
Tijdens de momenten dat fotografen zijn strafzaak om zwijggeld in New York mochten vastleggen, keek Trump elke dag streng en boos naar de camera’s, maar ontspande zijn uitdrukking toen ze vertrokken, aldus The Associated Press . De blik op zijn arrestatiefoto in Atlanta, die vorig jaar werd genomen na zijn aanklacht wegens samenzwering om de resultaten van de verkiezingen in Georgia in 2020 ongedaan te maken, vond al snel zijn weg naar T-shirts, posters en andere memorabilia, waarmee zijn aanhangers werden aangemoedigd om meer geld in zijn campagne te steken.
Hij regelde ook een dramatische terugkeer naar het Witte Huis nadat hij in 2020 positief was getest op COVID-19 en werd behandeld door het Walter Reed National Military Medical Center, aldus AP. Hij beklom de trappen van South Portico en deed zijn masker af toen hij het balkon bereikte, met Amerikaanse vlaggen aan zijn zijde, en gaf twee duimen omhoog aan de helikopter toen deze de zonsondergang tegemoet vloog.
New York Times-verslaggever Maggie Haberman schreef in haar boek ‘Confidence Man’ dat de voormalige president een dramatischer terugkeer had overwogen, waarbij hij ‘op een stoel uit Walter Reed zou worden gereden’ en ‘dramatisch zou opstaan, en vervolgens zijn overhemd zou openen om’ een ander overhemd te laten zien met ‘een Superman-logo eronder’.
De beelden rond de moordpoging nemen het idee van rechts over dat Trump een “Superman voor het volk of een kruisvaarder tegen de zogenaamde mainstream media” is en geven het een “echt beeld” en “echte kracht”, aldus Bucy.
Trump zei dat hij, nadat hij zag dat de menigte bij zijn bijeenkomst op zaterdag niet was weggegaan, het gevoel had dat hij kracht moest uitstralen en hen moest verzekeren dat hij niet ernstig gewond was.
“De energie die van de mensen daar op dat moment afkwam, ze stonden daar gewoon. Het is moeilijk te beschrijven hoe dat voelde, maar ik wist dat de wereld toekeek, ik wist dat de geschiedenis hierover zou oordelen en ik wist dat ik ze moest laten weten dat het goed met ons ging,” vertelde hij eerder aan de Washington Examiner.
In combinatie met Trumps populistische standpunt is de boodschap die hij zijn achterban meegeeft met de kreet “vecht, vecht, vecht!” er een die hen aanmoedigt om “de strijd voort te zetten tegen de gevestigde elites of tegen wie dan ook verantwoordelijk is voor het aanvallen van hen”, betoogde Bucy. Daarmee doet Trump ook een beroep op het idee dat hij een underdog is vanwege zijn overstap van beroemdheid naar politicus, wat een belangrijk thema is geworden in zijn campagnes en retoriek, een punt dat volgens Bucy “bespottelijk” is gezien de miljardairsstatus van de voormalige president en zijn levenslange nabijheid tot politieke elites.
In een kleine afwijking van zijn gebruikelijke retoriek riep Trumps nominatietoespraak donderdagavond op tot eenheid tussen alle Amerikanen, ongeacht hun ras of politieke voorkeur, terwijl hij terugblikte op de aanslag op zijn leven. Maar hij keerde snel terug naar zijn retorische wortels, waarbij hij de schuld voor de politieke polarisatie van het land legde in het feit dat links hem als een bedreiging voor de democratie bestempelde — wat volgens extreemrechts leidde tot de dodelijke schietpartij — en Democraten ervan beschuldigde politiek gemotiveerde vervolgingen tegen hem te starten.
“Na deze moordpoging hebben Republikeinen echt geprobeerd een gelijkwaardigheid te creëren tussen de bewering van de Democraten dat Trump een bedreiging is voor de democratie. Er is geen twijfel in mijn hoofd, en ik denk in de hoofden, kan ik zeggen, van bijna alle politieke wetenschappers, dat Trump en de partij onder hem de democratie op een aantal zeer significante manieren hebben bedreigd. Ik denk dat het volledig legitiem is om dat aan te wijzen, omdat het empirisch verifieerbaar is,” zei Berman, opmerkend dat hoewel Democraten ook tegen democratische normen en instellingen zijn ingegaan, “er echter een verschil is, namelijk dat de Republikeinen onder Trump dat op een veel consistentere en systematischere manier hebben gedaan.”
Bucy zei dat hij Trump weliswaar niet een “echt sterke populist, laat staan een fascist” zou noemen wat betreft zijn presidentiële beleid buiten de uitvoerende bevelen, maar dat het populistische thema waar Trump en anderen zich mee associëren, “echt verdeeldheid zaaiend” en “zeer agressief in zijn taalgebruik” de toon heeft gezet door de jaren heen met “genoeg retoriek en verbale bedreigingen” dat “we daadwerkelijke fysieke bedreigingen” en politiek geweld beginnen te zien. De schietpartij in 2017 bij de training van het Republikeinse Congreshonkbalteam waarbij Rep. Steve Scalise, R-La., gewond raakte en de schietpartij in 2011 van voormalig Rep. Gabby Giffords, D-Ariz., dienen ook als andere schrijnende voorbeelden , zei hij.
Als we het idee van geweld overwegen, bieden de lofzangen op het Trump-beeld en de bijbehorende chant “een heel ongemakkelijke voortzetting van de iconografie van 6 januari”, zei Bucy. “De mensen die er niets verkeerds in zien, of die ervan genoten, of die denken dat zij de slachtoffers waren die alleen tegen hun onderdrukkers handelden, nou, die hebben nu weer een soort kleine, geïsoleerde zaak, maar dit keer tegen Trump.”
Wat de “geleidelijke maar nu complete rehabilitatie” van de aanval op het Capitool op 6 januari deed, was het politiek gewelddadige evenement transformeren in een soort “legitieme weerstand”, zoals blijkt uit de manier waarop de Republikeinse Partij de acties eerst veroordeelde voordat leden van de extreemrechtse factie de deelnemers begonnen te zien als “helden”, legde Berman uit. Politieke polarisatie, die vervolgens transformeert in de “legitimering of rechtvaardiging van geweld” of zelfs de “demonisering van tegenstanders”, is reden tot zorg, zei ze.
“Dat is een ongelooflijk gevaarlijk iets,” zei Berman. “Elke vorm van legitimering van geweld in de politiek is een gruwel voor de democratie, en het heeft de neiging om uit te zaaien.”
In plaats van Trump te ‘vieren’ of te prijzen als een held na het ‘verschrikkelijke dieptepunt’ voor het land dat de moordaanslag was, ‘moeten Amerikanen de verleiding weerstaan en zich niet laten meeslepen in extremisme en politieke polarisatie’, aldus Ophir. Hij voegde toe: ‘Hoe moeilijk het ook is, we moeten dit moment gebruiken om als natie samen te komen en extremisme te bestrijden, niet elkaar.’
