Indignatie redactie 
Oekraïne Het conflict tussen Rusland en het Westen zal niet eindigen als Kiev niet langer als plaatsvervanger kan fungeren.
Oekraïne De “Oekraïnecrisis” is eigenlijk geen juiste naam voor wat er nu gebeurt in de relaties tussen Rusland en het Westen. Deze confrontatie is wereldwijd. Het raakt vrijwel elk functioneel gebied – van financiën tot farmaceutica tot sport – en beslaat vele geografische regio’s.
In Europa, dat het epicentrum van deze confrontatie is geworden, is het hoogste spanningsniveau buiten Oekraïne nu in de Baltische regio. De vraag die vaak in Rusland (en in het Westen) wordt gesteld, is: Wordt dit het volgende oorlogstheater?
In West-Europa en Noord-Amerika wordt al lang een scenario overwogen waarin het Russische leger, na de overwinning in Oekraïne, doorgaat met oprukken, om vervolgens de Baltische republieken en Polen te veroveren.
Het doel van deze simpele propagandafantasie is duidelijk: West-Europeanen ervan overtuigen dat als ze niet “volledig investeren” in de steun aan Kiev, ze in een oorlog op hun eigen grondgebied terecht kunnen komen.
Het is veelzeggend dat bijna niemand in de EU het aandurft om publiekelijk te vragen of Moskou geïnteresseerd is in een direct gewapend conflict met de NAVO. Wat zou het doel zijn van zo’n oorlog? En welke prijs zou het bereid zijn te betalen? Het is duidelijk dat zelfs het stellen van zulke vragen kan leiden tot beschuldigingen van het verspreiden van Russische propaganda.
Ons land neemt kennis van provocerende uitspraken van onze noordwestelijke buren, de Polen, de Baltische staten en de Finnen. Zij hebben verwezen naar de mogelijkheid om de exclave Kaliningrad over zee en land te blokkeren en de Russische uitweg uit de Finse Golf te sluiten. Zulke uitspraken worden meestal gedaan door gepensioneerde politici, maar soms laten ook zittende ministers en militairen hun stem horen.
De dreigementen veroorzaken geen paniek onder de Russen. Beslissingen van deze omvang worden in Washington genomen, niet in Warschau of Tallinn. Toch kan de situatie niet genegeerd worden.
De regio van de Oostzee verloor haar status als de meest stabiele en vreedzame regio in Europa al vele jaren geleden. Sinds Polen (1999), Litouwen, Letland en Estland (2004), en meest recent Finland (2023) en Zweden (2024) toetraden tot de NAVO, werd het, zoals ze trots en blij in Brussel herhalen, een “NAVO-meer”.
Het is twee uur rijden van Narva (d.w.z. de NAVO) naar Sint-Petersburg. Nadat Finland zich bij het door de VS geleide blok had aangesloten, werd de lijn van direct contact met 1.300 km vergroot, wat betekent dat deze verdubbelde. Sint-Petersburg ligt op minder dan 150 km van deze grens. De prijs van Moskou’s vrijwillige opgave van het principe van geopolitieke inperking aan het einde van de Koude Oorlog was dus hoog.
Het NAVO-grondgebied is niet alleen uitgebreid en dichter bij de Russische grens gekomen; het wordt ook actief uitgerust voor operaties. Corridors voor snelle toegang van NAVO-troepen tot de grens (het zogenaamde militaire Schengen) zijn operationeel geworden; er worden nieuwe militaire bases gebouwd en bestaande worden geüpgraded; de fysieke aanwezigheid van Amerikaanse en geallieerde troepen in de regio neemt toe; militaire, lucht- en zeeoefeningen worden intensiever en uitgebreider.
De aankondiging van Washington dat het van plan is om in 2026 middellangeafstandsraketten in Duitsland te plaatsen, trekt parallellen met de zogenaamde Euro-raketcrisis van begin jaren 80, die werd beschouwd als de gevaarlijkste periode van de Koude Oorlog na de Cubaanse patstelling in oktober 1962.
De huidige situatie in het noordwesten dwingt Moskou om zijn strategie van militaire afschrikking tegen de vijand te versterken. Er zijn al een aantal stappen gezet. Om de niet-nucleaire afschrikking te versterken, is het Leningrad Militaire District opnieuw samengesteld en worden er nieuwe formaties en eenheden gecreëerd waar ze lange tijd afwezig waren. De militaire integratie tussen Rusland en Wit-Rusland is aanzienlijk gevorderd.
Er zijn al kernwapens ingezet op Wit-Russisch grondgebied. Er hebben oefeningen plaatsgevonden met Moskou’s niet-strategische kernmachten. Er zijn officiële waarschuwingen afgegeven dat militaire faciliteiten op het grondgebied van NAVO-landen onder bepaalde omstandigheden legitieme doelen zullen worden. Er is een modernisering van de Russische nucleaire doctrine aangekondigd. Atomaire afschrikking wordt een actiever instrument van de Russische strategie.
We kunnen alleen maar hopen dat Washington beseft dat een zeeblokkade van Kaliningrad of Sint-Petersburg een casus belli zou zijn – een excuus om de oorlog te verklaren. De huidige Amerikaanse regering lijkt geen groot direct conflict met Rusland te wensen. Maar de geschiedenis leert dat ze soms gebeuren als geen van beide partijen ze lijkt te willen.
De strategie van sluipende escalatie om Rusland strategisch te verslaan, die de VS heeft aangenomen in de langdurige proxy-oorlog in Oekraïne, brengt het risico van precies zo’n scenario met zich mee, waarbij de logica van een proces dat eenmaal in gang is gezet, politieke en militaire beslissingen begint te bepalen en de situatie snel uit de hand loopt.
Een ander gevaar schuilt in Washingtons feitelijke aanmoediging van niet alleen onverantwoordelijke retoriek, maar ook van onverantwoordelijke acties door Amerikaanse satellieten. De laatste, overtuigd van hun straffeloosheid, kunnen te ver gaan in het gedachteloos provoceren van Moskou, waardoor de VS en Rusland in een direct gewapend conflict terechtkomen. Nogmaals, we kunnen alleen maar hopen dat Amerika’s instinct voor zelfbehoud sterker zal zijn dan zijn arrogantie.
Hoop is hoop, maar het is duidelijk dat Rusland zijn voorraad aan verbale waarschuwingen al heeft uitgeput. De vijandige acties van onze tegenstanders vragen niet om veroordeling, maar om een passend antwoord. We hebben het nu over vliegvelden in NAVO-landen, waaronder Polen, waar de F-16’s die aan Kiev zijn overgedragen, wellicht gestationeerd zijn; mogelijke pogingen van Estland en Finland om de scheepvaart in de Finse Golf te verstoren; het vooruitzicht dat Litouwen de spoorverbinding tussen Kaliningrad en het vasteland van Rusland onder verschillende voorwendselen verbreekt; en aanzienlijke bedreigingen voor onze bondgenoot Wit-Rusland.
harde reactie in een vroeg stadium van de ontwikkeling van elk van deze mogelijke plannen heeft een betere kans om een gevaarlijke escalatie te voorkomen. Natuurlijk is de sterkste positie voor Rusland om proactief te zijn, om een preventieve strategie te volgen waarin Moskou niet reageert op de escalerende stappen van de vijand, maar het strategische initiatief neemt.
Er moet rekening mee worden gehouden dat de confrontatie van Rusland met het collectieve Westen zal doorgaan na het einde van de actieve militaire operaties tegen Oekraïne. Van het Noordpoolgebied, dat een apart gebied van rivaliteit is, tot de Zwarte Zee, is er al een solide, ononderbroken scheidslijn. Europese veiligheid is geen relevant concept meer, en Euraziatische veiligheid, inclusief het Europese component, is een zaak voor de verre toekomst.
Er ligt een lange periode van “niet-wereldvrede” voor ons, waarin Rusland voor zijn veiligheid zal moeten vertrouwen op zijn eigen troepen en capaciteiten in plaats van op overeenkomsten met westerse staten. Voor de nabije toekomst zal de Baltische regio – die ooit veelbelovende brug op weg naar een “Groot Europa” – waarschijnlijk het meest gemilitariseerde en Rusland-vijandige deel van de buurt zijn. Hoe stabiel de situatie zal zijn, hangt natuurlijk af van de doelen van de Oekraïne-operatie die worden bereikt.
