In de ochtend van 8 november naderden kolonnes van meer dan duizend migranten over de snelweg M6 de Poolse grens. De groepen werden begeleid door mannen in uniform zonder onderscheidingstekens, gewapend met automatische geweren.
German! German!
De militairen en toegesnelde douaniers dwongen de kolonne voor de grensovergang ‘Broezgi-Koeznetsy’ af te buigen naar de zogenaamde verboden zone waar, zoals de naam al zegt, niemand toegang heeft. De illegalen werden tot voor de omheining met de Poolse grens gedrongen. Op een video is te zien hoe groepen jonge mannen ‘German’ scanderen. Enkelen gooien stenen naar de douaniers en de soldaten van het westelijke buurland. Ook proberen ze prikkeldraadversperringen met betonscharen door te knippen. Tegen de middag maakte het Poolse Ministerie van Binnenlandse Zaken bekend dat het gelukt was een massale illegale grensoverschrijding te verijdelen.
Een tekenend incident is het interview met een huilend donker jongetje door Aleksej Golikov een van de bekendste propagandisten van de Wit-Russische staatszender STV. Op een video die kennelijk vlak voor het ‘vraaggesprek’ is genomen, krijgt de minderjarige door twee mannen sigarettenrook in de ogen geblazen. Kennelijk met het idee hem daarna voor televisie te laten interviewen als ‘slachtoffer van traangas spuitende Poolse onmensen‘. Het oppositionele platform voor onderzoeksjournalistiek ‘Motolko.help’ vond zelfs de facebookpagina van de vader van de ‘huilende’ jongen. Het zou gaan om de Irakees Hardy Armad die zeer recent op het sociale medium een vrij zorgeloze selfie plaatste van zichzelf en zijn kinderen banjerend door het centrum van Minsk.
Internationale provocatie
In de Wit-Russische hoofdstad begint dan ook de reis naar het beloofde land ‘German’. Behalve vluchten van en naar Rusland, komen er dagelijks vliegtuigen aan uit de selecte vakantiebestemmingen Istanboel, Erbil, Bisjkek, Dubai, Jerevan, Nur-Sultan (genoemde naar de geliefde eerste president van Kazachstan), Tasjkent, Hohhot, Tel Aviv en Tbilisi. Een inwoner van Minsk die anoniem wenst te blijven, zegt over de nieuwkomers: ‘In de voetgangerstunnels en in winkelcentrum ‘Galereja’ (galerij) bevinden zich voortdurend enorme groepen migranten. Ik heb niet gezien dat iemand ze heeft gebracht of opgehaald. Ze gedragen zich bescheiden, soms zelfs bijna netjes. De meesten vertrekken in groepjes met de taxi. Er zijn ook heel jonge kinderen bij.’ Onlangs organiseerden de bescheiden migranten overigens nog een spontaan feestje op straat waarbij een groot aantal mannen op Oriëntaalse muziek danste. De hoopgevende ondertitel luidde ‘Wit-Rusland verenigt het Koerdische volk’.
Svetlana Tichanovskaja, voormalig presidentskandidaat en oppositieleider in ballingschap, verklaarde over de kunstmatige crisis aan de EU-grens: ‘Het regime heeft een ongeëvenaarde internationale provocatie op poten gezet: honderden mensen die hun lot in Loekasjenko’s handen hebben gelegd worden omringd door gewapende manschappen en naar de Poolse grens gedreven. We zien deze vreselijke beelden in de wetenschap dat er al migranten aan de grens zijn gestorven. Wij roepen de mensen op die het slachtoffer kunnen worden van deze vluchtelingencrisis: geloof de beloftes van het regime niet, hij bedriegt jullie niet alleen, hij zal jullie ook onmenselijk behandelen.’
De wraak van Loekasjenko
‘Wij hebben een passend antwoord van de Europese Unie nodig. Ook de Verenigde Naties moeten een humanitaire missie overwegen. Loekasjenko draagt de complete verantwoordelijkheid voor deze aanval op Polen, Litouwen en de EU in zijn geheel. Het is een poging tot wraak op de democratische landen die het Wit-Russische volk ondersteunen. Én een poging af te leiden van wat in het land zelf gebeurt. Maar het is deel van een en dezelfde crisis. En die crisis is uitsluitend afgeroepen door de man die probeert de macht te behouden met geweld en door bedreigingen van de veiligheid van onze regio met een internationale humanitaire catastrofe. Het is onze gezamenlijk taak hem te stoppen.’
Marina Adamovitsj, wiens man Nikolaj Statkevitsj, leider van de sociaaldemocraten, al sinds mei vorig jaar ten onrechte in de gevangenis zit: ‘In Minsk zijn inmiddels al meer migranten dan inwoners. Terwijl ze vroeger vooral in het centrum zaten, kom je ze nu echt overal tegen: in parken, op straat en zelfs in de portieken en trappenhuizen van de flatgebouwen. Er zijn tegenwoordig ook vrouwen en kinderen bij. Die zagen we vroeger niet. En de overheid kondigde aan het aantal vluchten nog verder op te schroeven tot wel 40 per week.’
Radeloosheid neemt ook bij Adamovitsj, die toch al het een en ander heeft meegemaakt, de overhand: ‘Wat kan ik zeggen over zoveel gekte? We leven in een wereld die Kafka en Orwell zich niet eens zouden kunnen voorstellen. De aanwezigheid van gewapende begeleiding, het probleemloze massale verblijf in verboden grenszones en de wandeling op de snelweg laten geen twijfel bestaan over het feit dat deze crisis in het leven is geroepen door degenen die zich onze staatsmacht noemen. Waarom? Waarschijnlijk is het een poging om een dialoog met Europa aan te gaan en zelf de voorwaarden te dicteren. Wat nu met ons land gebeurt is met gezond verstand, gerechtigheid of humanisme niet te verklaren. De enige logica die er achter zit is het vasthouden aan de macht om elke prijs. Zelfs door de vernietiging van het eigen land. Nog lager dan nu kunnen we eigenlijk niet meer zinken.’