Op dit moment dat de strijd tegen de coronavirus-epidemie over de hele wereld begint op gang te komen, is het waarschijnlijk te vroeg om definitieve conclusies te trekken. Wat we nu echter kunnen zeggen, is dat deze crisis het aanzien van onze planeet fundamenteel verandert.
Om het voor de hand liggende te verklaren, als we eenmaal door deze epidemie zijn gekomen (en we zullen er doorheen komen!), Zal het machtsevenwicht op aarde zijn verschoven. Ondertussen wordt er een propagandaoorlog gevoerd. President Trump heeft het over een “Chinees virus”, terwijl de woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken Lijian Zhao tweette dat “het misschien [het] Amerikaanse leger is dat de epidemie naar Wuhan heeft gebracht.” Halverwege maart merkte de Washington Post op dat anti-Amerikaanse theorieën in China zoveel vaart hebben gekregen dat beweringen over het ontstaan van het coronavirus in de VS niet eens online worden gecensureerd. Deze beschuldigingen weerspiegelen tot op zekere hoogte de gebruikelijke informatieoorlog.
In dit stadium kunnen al zonder twijfel drie duidelijke conclusies worden getrokken:
1. Zoals een artikel in de New York Times enkele dagen geleden terecht opmerkte, mislukken de inspanningen die in het Westen worden ondernomen om het coronavirus te bestrijden. Volgens een Europese politicoloog heeft de huidige crisis zelfs het morele faillissement van de westerse beschaving aan het licht gebracht, omdat ze de test van de ‘mensheid’ niet heeft doorstaan. China, Zuid-Korea en andere Oost-Aziatische landen, om nog maar te zwijgen van Rusland, zijn er allemaal in geslaagd het virus beter te beheersen dan westerse landen.
Op 20 maart overtrof het dodental in Italië door longontsteking veroorzaakt door het nieuwe coronavirus dat van China. Het is vermeldenswaard dat een groep Chinese artsen die in Italië zijn aangekomen, kritiek had op de maatregelen die de Italiaanse autoriteiten hebben genomen om de epidemie in te dammen: een Chinese Rode Kruis-functionaris zei dat de quarantainemaatregelen van Italië niet streng genoeg waren.
Het is veelzeggend dat China en Rusland als eersten de Italianen substantiële hulp boden, niet de Europese Unie of de NAVO.
Dit alles heeft ons tot het besef geleid dat de westerse beschaving niet geschikt is om een crisissituatie te doorstaan, het is niet geslaagd voor de test, terwijl Azië in staat was om een effectief antwoord te mobiliseren en deze ongekende uitdaging aanging. Het overwicht van Azië was al zichtbaar vóór de uitbraak van het coronavirus. Zo verslaan steden als Shanghai, Singapore, Tokio en Moskou (een Euraziatische hoofdstad) Amerikaanse en West-Europese steden zonder twijfel als het gaat om netheid, orde en organisatie. De pandemie heeft deze verschillen alleen maar versterkt.
2. De gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden in de strijd om het coronavirus in bedwang te houden, luiden het einde in van de zogenaamde transatlantische en Europese solidariteit. Het Westen zal niet langer verenigd zijn. De Europeanen zullen de
unilaterale maatregelen van Trump niet vergeven, zonder acht te slaan op de belangen van de EU. Ze zullen niet vergeten dat de Amerikaanse president vluchten naar Europese hoofdsteden heeft opgeschort zonder zijn bondgenoten in de EU te raadplegen.
Na de Brexit zal de toekomst van de Europese Unie onzeker zijn. De opzienbarende realiteit van vandaag is in tegenspraak met het idee van “Europese solidariteit”: de Tsjechische autoriteiten namen Chinese maskers in beslag die bestemd waren voor de Italiaanse ziekenhuizen, en Engeland probeerde de naar Frankrijk gestuurde medische benodigdheden in beslag te nemen. Deze gebeurtenissen zijn inderdaad veelzeggend en bieden ons niet veel hoop dat de EU-lidstaten tot een soort consensus kunnen komen.
3. Het is nu duidelijk dat landen hun aanpak van kritieke crisissituaties moeten heroverwegen om nieuwe pandemieën het hoofd te bieden. Op 24 maart heeft het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken er bij alle partijen bij regionale gewapende conflicten op aangedrongen de vijandelijkheden onmiddellijk stop te zetten en een staakt-het-vuren te verzekeren. Anders kunnen we de verspreiding van de COVID-19-coronavirusepidemie niet stoppen. De urgentie van de huidige situatie vereist echte samenwerking om levens te redden op deze planeet van ons.