Een moord, een klopjacht en een McDonald’s

“Ratten in de keuken”: Wat de arrestatie van Luigi Mangione bij McDonald’s onthult over Amerika

Terwijl sommigen de McDonald’s fastfoodmedewerker prezen die de politie belde nadat hij Mangione als held had gezien, waren anderen het daar niet mee eens.

Op een frisse, grijze decembermorgen in Altoona, Pennsylvania, kwam de achtervolging van Luigi Mangione — de vermeende moordenaar van UnitedHealthcare CEO Brian Thompson — tot een onopvallend einde. Mangione, het onderwerp van een vijf dagen durende klopjacht die meerdere staten besloeg, werd gearresteerd in een McDonald’s- eetzaal nadat een klant hem herkende en een werknemer waarschuwde, die snel de politie belde. 

De arrestatie leidde tot even snelle lof van gouverneur Josh Shapiro van Pennsylvania , die de werknemer als een “held” prees en naar het moment wees als een voorbeeld van gewone mensen die op buitengewone manieren opstaan. Maar online werd deze heldendaadverklaring al snel gecompliceerd door heftige kritiek. De McDonald’s waar Mangione werd opgepakt, werd het onderwerp van een review-bombing-campagne , waarbij commentatoren het restaurant veroordeelden voor het “verraden” van de voortvluchtige. 

“Op deze locatie zitten ratten in de keuken die je ziek kunnen maken en je verzekering dekt het niet”, staat in een dergelijke recensie, vastgelegd door Reuters. 

Wat naar voren kwam was niet alleen een verhaal over een klopjacht met hoge inzetten, maar ook een illustratie van de diepe scheuren in de Amerikaanse samenleving. Scheuren die zich uitstrekken tot de manier waarop dit land zijn zorgstelsel, zijn werknemers en zijn rechtvaardigheid ziet. 

De moord op Brian Thompson op 4 december schokte velen, niet alleen vanwege de brutaliteit — hij werd in het volle daglicht neergeschoten buiten een hotel in Manhattan — maar ook vanwege de symboliek. Als hoofd van UnitedHealthcare stond Thompson aan het roer van een van de grootste zorgverzekeraars van het land, een bedrijf waarvan de naam synoniem is geworden met zowel toegang als frustratie. Voor miljoenen Amerikanen is gezondheidszorg even onmisbaar als frustrerend, wat betekent dat voor velen de woede die werd aangewakkerd door Thompsons dood net zozeer ging over het systeem dat hij vertegenwoordigde als over de daad zelf. 

Na de schietpartij veranderde de algemene vitriool richting de gezondheidszorgindustrie in ontelbare memes die de moord belachelijk maakten (naast een grafiek van valuepenguin.com die het percentage claimafwijzingen door verzekeringsmaatschappijen weergeeft, met UnitedHealthcare bovenaan de lijst). Zoals Troy Farah van Salon schreef , ligt de “algemene rechtvaardiging voor deze viering — de New York Times beschreef het als een ‘stortvloed van haat’ — in het algemeen begrepen feit dat gezondheidszorgbedrijven elke dag duizenden mensen in dit land geweld aandoen, zo niet miljoenen.”

Hij vervolgde: 

Neem de aankondiging van deze week van Anthem Blue Cross Blue Shield, die niet beter of slechter had kunnen zijn, afhankelijk van je perspectief. Dat bedrijf stelde voor dat zijn ziektekostenverzekeringen in Connecticut, New York en Missouri geen anesthesie meer zouden dekken als een operatie of ingreep langer duurt dan een willekeurige tijdslimiet. Dat lijkt de American Society of Anesthesiologists woedend te hebben gemaakt, die Anthem heeft opgeroepen dit voorstel onmiddellijk terug te draaien.

Donderdag deed Anthem precies dat, maar de schok blijft. Als dat geen geweld is, wat dan wel? Of je nu in een steegje of op een operatietafel ligt, als iemand je met een mes aanvalt en je geld eist, is het geweld. Of denk aan de talloze voorbeelden die niet alleen voorstellen zijn, maar routinebeleid: de vloedgolf van afgewezen of vertraagde claims, de strop van beperkende netwerken, dure eigen risico’s, weigeringen van recepten, enzovoort. Er is ook overtuigend bewijs dat deze ommuurde tuin met name mensen van kleur, queers en vrouwen uitsluit en discrimineert, waardoor dit systematische geweld niet alleen wijdverbreid is, maar ook disproportioneel.

Mangione, 26, werd dinsdag officieel aangeklaagd voor moord . Gouverneur Shapiro’s opmerkingen na de arrestatie probeerden de aandacht opnieuw te vestigen op de bredere implicaties van zijn acties. 

“In Amerika vermoorden we mensen niet in koelen bloede om beleidsverschillen op te lossen of een standpunt te uiten,” zei hij. “In sommige duistere hoeken wordt deze moordenaar als een held bejubeld. Luister hiernaar: hij is geen held.”

Maar McDonald’s kent, net als het zorgstelsel, ook een wereld van tegenstrijdigheden. Dat werd duidelijk tijdens de presidentsverkiezingen van 2024, toen zowel Donald Trump als Kamala Harris de keten en haar werknemers in hun campagnes betrokken. 

Het is tegelijkertijd essentieel en verafschuwd, een bron van levensonderhoud en een symbool van bedrijfsoverdaad. Hetzelfde restaurant dat een podium werd voor heldendom in Altoona, werd in een oogwenk omgevormd tot een bliksemafleider voor woede en ontevredenheid. De negatieve recensies — waarvan er veel ratten en onreine keukens aanhaalden — spraken minder over de specifieke gebeurtenissen in Altoona en meer over een alomtegenwoordige frustratie. In de schaduw van Thompsons moord is die frustratie gericht op de instellingen die hij vertegenwoordigde en, bij volmacht, de plek waar zijn vermeende moordenaar werd gepakt.

De McDonald’s in Altoona is inmiddels weer normaal geopend, zijn plek in het verhaal is al aan het vervagen. Google heeft de review bombs verwijderd, waarbij schendingen van zijn contentbeleid werden aangehaald. Maar het verhaal dat het kortstondig verankerde, blijft emblematisch voor grotere vragen. Wie noemen we helden en schurken, en waarom? Hoe ziet rechtvaardigheid eruit in een maatschappij die verdeeld is over haar instellingen? En wat kan er, als er al iets gedaan kan worden om die verdeeldheid te herstellen?

Voorlopig blijven de antwoorden ongrijpbaar, net als de eenheid die ze vereisen. Maar in een land waar een McDonald’s zowel een toevluchtsoord als een slagveld kan zijn, is de zoektocht zelf misschien onthullend genoeg.