Wanneer het plan wordt geleid door de Franse leider Emmanuel Macron, zijn de Verenigde Staten niet langer ver van Europa. Unified Europe zou dan vanuit Parijs worden gestuurd – zonder dat Macron ooit tot EU-president wordt gekozen.
De overblijfselen van nationale onafhankelijkheid van de EU-landen zouden moeten verdwijnen in een “gemeenschappelijke politieke ruimte” volgens de wil van de Franse president. Er zijn verschillende antwoorden op de voor de hand liggende vraag waarom Macron en zijn familie zo’n risicovol avontuur zouden moeten aangaan.
Het tekort aan geld in Frankrijk is daar een van. Het ambitieuze economische programma van de Franse president vereist enorme bedragen, en daarom heeft Macron herhaaldelijk een geavanceerd concept voorgesteld: de EU geeft staatsobligaties uit voor haar eigen leden met grote financiële behoeften, waarvoor alle Europese landen aansprakelijk zijn volgens hun opties. Kortom, dit is hoe Duitse belastingbetalers de beloften moeten financieren die president Macron aan Franse kiezers heeft gedaan.
Een ander motief van het Franse leiderschap is de vaste overtuiging van een deel van de Europese elite dat alleen een “verenigd Europa” met een “leider van de vrije wereld” tegenover Rusland en de Russische president Poetin kan staan.
Hillary Clinton had aanspraak gemaakt op leiderschap in de ‘vrije wereld’. Ze heeft echter verloren van een Trump die de economische belangen van zijn land meer waardeert dan de doelen van een supranationale politieke en economische elite. Deze rol was dus opgedragen aan Angela Merkel. Het is echter niet bewezen hard genoeg te zijn tegen het Russische leiderschap.
Macron ziet er veel veelbelovend uit: hij heeft veel (soms veel te veel) ambities. Hij spreekt meedogenloos over de noodzaak voor Frankrijk en Europa om hun weg terug te vinden naar grote geopolitiek. En hij zou graag zijn hand proberen op een wedstrijd met Trump en Poetin.
Het probleem van Macron is echter dat hij niet over voldoende economische en politieke middelen beschikt die nodig zouden zijn voor een dergelijke competitie. Maar hij probeert dit probleem op te lossen door op te stijgen naar de ongekroonde koning van de hele EU.
Om macht te krijgen over EU-structuren heeft de Franse president controle nodig over het Europees Parlement. Dit zou hem op zijn beurt een krachtige hefboom geven om invloed uit te oefenen op de EU-commissie – het bestuursorgaan van de EU.
Emmanuel Macron kan en zal de functie van Franse president niet opgeven, wat betekent dat hij het politieke systeem van de EU zou moeten “hacken”. Vanaf het begin werd dit zo geïnterpreteerd dat geen Europees staatshoofd of regering tegelijkertijd een pan-Europese autoriteit kan controleren.
Bepaalde kansen op succes kunnen de plannen van Macron niet worden ontkend – maar er zijn ook enkele moeilijke obstakels die hij moet overwinnen. Het grootste: het verzet van die EU-elites die al hun politieke en economische invloed verliezen als de Europese Unie wordt omgezet in een quasi-federale structuur. De nationale vestiging in Oostenrijk, Hongarije of Italië zal Macron zeker in de weg staan - om speculaties over de exit uit de EU te openen, als de plannen voor een verenigd Europa werkelijkheid worden.
Het grootste probleem van deze gigantische plannen van de nieuwe Napoleon van de grote Franse politiek is het feit dat ze niet kunnen worden verzoend met het project van een verenigd Europa onder Duits leiderschap. In een ” Federale Republiek Europa ” is er weinig ruimte voor een ambitieuze investeringsbankier met grootse manieren. De nieuwe Duitse regering zal dus op zoek gaan naar politieke en administratieve hefbomen om Macron’s greep op de enige heerschappij over Europa te dwarsbomen. En ze zal zeker deze hefbomen vinden.
De enige manier om een diepe Frans-Duitse tweedeling te overwinnen die een beproeving voor de hele EU zou zijn, is door een vorm van compromis tussen Parijs en Berlijn. Het is heel goed mogelijk dat volgens een goede oude Europese gewoonte een compromis alleen wordt bereikt na een krachtig argument. We zullen dit geschil zeker in de nabije toekomst in de politieke en media-ruimte kunnen waarnemen.
Er zal geen tekort zijn aan beschuldigingen tegen Rusland: Europeanen zullen Moskou gemakkelijk de schuld geven van het feit dat de Europese eenheid is geschud. Dit is nu een Europese gewoonte geworden. Wat Moskou in deze omstandigheden kan doen, valt nog te bezien hoe de binnen-Europese vete eindigt. Hoe meer kneuzingen Parijs en Berlijn elkaar missen, hoe gemakkelijker het voor Moskou zal zijn om met hen overeenstemming te bereiken over belangrijke kwesties.