Indignatie redactie 
Op 21 oktober 2019 protesteerden mensen in Valparaiso, Chili. Het dodental is de afgelopen dagen gestegen naar 11, aldus de autoriteiten maandag. President Sebastian Pinera beweert dat het land 'in oorlog' is.
Een duurder metroticket. WhatsApp dat betaald moest worden. Brandstof die duurder wordt. Gebrek aan basisdiensten en toenemende corruptie. Santiago, Quito, Beiroet, Bagdad, Haïti, ook Hongkong, Algiers, recent Soedan, Zimbabwe, Iran, Belgrado, Praag, Catalonie, Parijs, Zelfs in Nederland de boeren, bouwers, leraren en gepensioneerde zijn ontevreden… het zijn explosies van woede over alsmaar groeiende ongelijkheden en vaak ook over het miskennen van democratische grondrechten. Een jaar nadat de gilets jaunes in Frankrijk rotondes gingen bezetten tegen hogere taks op brandstof en tegen de teloorgang van de openbare diensten.
Spontaan?
Er is geen wereldrevolte bezig, wel gelijklopende protesten in diverse continenten van burgers die vinden dat ze geen menswaardig bestaan hebben en ook vinden dat hun regeerders daar onverschillig voor zijn. Burgers die geen vrede meer nemen met de groeiende ongelijkheid en kwaad zijn over corruptie. Die boosheid over onrecht lag aan de basis van de “Arabische lente” van 2011 die in zo veel landen geaborteerd werd
Het is opvallend hoe weinig georganiseerd deze revoltes zijn, in de zin dat er weinig of geen georganiseerde bewegingen aan te pas komen. Of dat die slechts op een al rollende wagen springen, zonder zelf aan de basis te liggen. Er dagen nieuwe vormen van zelforganisatie op, zoals met de gilets jaunes en de Hongkongse actievoerders. Maar precies dat Franse voorbeeld toont ook de beperkingen ervan: een ongeorganiseerde revolte dooft uit. Ze laat wel lang sporen na.
Sociale crisis
Het neoliberalisme heeft zijn crisis van 2008 weten af te wentelen op het gros van de bevolking, terwijl de grootste bevoorrechten nog meer voorrechten kregen – nog lagere belastingen, nog meer subsidies. Met als drogargument dat de grotere rijkdom van de rijken zou neerdwarrelen op de ganse samenleving. De verkoop van luxejachten schoot naar omhoog. Parijs wou de gilets jaunes onder meer paaien met een taks op die luxejachten, maar nu blijkt dat die taks zogenaamd niet inbaar is… Alweer een deuk in de geloofwaardigheid van dat beleid.
Het verarmingsbeleid werd ingekleed als ‘budgettaire “soberheid’. Het maakte een groot deel van de middengroepen armer en leidde tegelijk tot minder investeringen in collectieve voorzieningen. In Chili bijv. gaan de klachten ook over slechtere gezondheidszorg en onderwijs. In de VS, Duitsland, Frankrijk, België… dringt het nu door dat er jarenlang veel te weinig is uitgegeven aan infrastructuur. Een van de klachten van de gilets jaunes gaat over de besparingen in gezondheidszorg, onderwijs en openbaar vervoer. In Irak zijn de mensen het beu dat drinkwater, elektriciteit en dergelijke schaars zijn, terwijl een ganse kaste in weelde baadt.
Kwaad
Kortom, steeds meer mensen hebben wereldwijd het gevoel dat het zo niet verder kan en zijn kwaad. Vaak zijn vakbonden en andere middenveldorganisaties door het neoliberaal beleid afgezwakt, in veel gevallen is sociaal overleg uitgehold, zodat die organisaties vaak hun geloofwaardigheid kwijt zijn, zoals in Frankrijk waar de vakbonden sinds de crisis van 2008 alleen maar nederlagen kenden.
Die sociale crisissen gaan vaak gepaard met een serieuze crisis van wat een democratische besluitvorming zou moeten zijn. Zo werden de Arabische lentes die tot de val van potentaten leidden, stuk voor stuk ontgoochelingen.
De veelgenoemde en geroemde uitzondering Tunesië niet te na gesproken: de president die vandaag de eed aflegde, de conservatieve grondwetspecialist Kaïs Saïed, dankt zijn zege in de verkiezingen aan het feit dat hij buiten de politiek stond en een terugkeer naar de idealen van de lente belooft.
In Egypte gaven de verkiezingen de zege van Moslim Broeder Morsi wiens beleid al snel tot massaprotesten en tot een militaire coup leidde. Met een bewind, dat van generaal-president al-Sissi, dat inzake repressie zeker niet moet onderdoen voor dat van de in 2011 afgezette Mobarak.
Irak kreeg een representatieve democratie, maar die is intussen gekaapt door bijzonder corrupte politici en militiebazen die alleen aan eigen verrijking denken. Met de zegen van het Iraans regime dat alleen bekommerd is om zijn strategische belangen. Vandaar het anti-Iraans karakter van sommige protesten.
Geweld
Dat protesten met geweld worden neergeslagen is uiteraard niet nieuw. Zoals in Latijns Amerika hebben ze veel erger meegemaakt. Toch is er weer een toename van repressief geweld, wat normaal is in een crisisperiode. We zien dat deze dagen in Chili, 23 doden en 110 vermisten, in Irak met mee dan 150 doden, we zagen het deze winter in Frankrijk tegen de gele hesjes.
We zien het tegen “klimaatbetogers”. De klimaatcrisis staat niet naast de sociale crisis, ze maakt deel uit van de sociale en ‘democratische’ crisis. Want welke geloofwaardigheid kunnen bestuurders nog hebben als ze, zoals minister-president Jan Jambon, beweren dat tien jaar geleden niemand over klimaat sprak, terwijl het alarm al 40 jaar geleden afging.
De globalisering pakt alleen goed uit voor de rijken, de sterken en de slechten. De rest van de mensheid is gedoemd toe te kijken hoe de jetset feest viert. De neoliberale jetset. In economisch opzicht gedraagt men zich rechts. Met compenseert dit met sociale praatjes. En vooral met een gigantische verkoopmachine.
Vanuit het vliegtuig stuurt men berichten de wereld over dat we minder CO2 moeten uitstoten.
Men verkoopt de arme medemens de droom van ‘iedereen gelijk’. Iedereen mag een lootje kopen en hopen op de hoofdprijs van miljoenen. De mensen worden verleid met goedkope producten in goedkope warenhuizen die zijn gemaakt door onderbetaalde werknemers. En de media machine gaat die zelfde mensen vervolgens vertellen dat ze zich moeten schamen voor hun ‘onverdiende welvaart’.
De globalisering heeft niet één goed bedoelend mens ook maar iets te bieden. De globalisering wordt echter verkocht aan de massa als de heilige graal die ons het paradijs gaat brengen. Dat de waarde van hun arbeid daardoor vermindert wordt er nooit bijverteld.
De eerste econoom die dit verschijnsel -mij- goed heeft uitgelegd was PvdA-er Arnold Heertje. Helaas bestaan economen van dit type niet meer. De originele PvdA zou Jeroen Dijsselbloem naar een Stalinistisch strafkamp verbannen.