EEN WERELDWIJD KRUITVAT “Four Meals from Anarchy”: stijgende voedselprijzen kunnen in 2022 leiden tot hongersnood, oorlog en revolutie

De snel stijgende prijzen van voedsel en andere belangrijke grondstoffen hebben al te maken met de economische gevolgen van een langdurige pandemie, waardoor velen vrezen dat een ongekende politieke en sociale instabiliteit volgend jaar om de hoek kan komen.

Nu de klok tikt op studieleningen en huurschulden, is de prijs van een standaard kar met voedsel de afgelopen 12 maanden met 6,4% gestegen , volgens het Bureau of Labor Statistics, terwijl de kosten van uit eten gaan in een restaurant op dezelfde manier stijgen, door 5,8% sinds november 2020.

De meest opvallende verandering was de prijs van vlees: rundvlees kostte 26,2% meer dan vorig jaar, varkensvlees 19,2% meer en kip 14,8% meer. Baconprijzen hebben historische niveaus bereikt en zijn nu 36% hoger dan in 1980, zelfs na correctie voor inflatie. En nu er binnenkort nieuwe dierenwelzijnswetten van kracht worden met betrekking tot de minimaal benodigde ruimte voor varkens, hebben sommigen wijdverbreide tekorten aan spek en een verdere prijsstijging tot 60% voorspeld .

Eieren, suiker en verse groenten en fruit hebben ook de portemonnee van de consument getroffen, waardoor de gemiddelde kosten van het hosten van een Thanksgiving-diner dit jaar op $ 53,31 komen, volgens het jaarlijkse onderzoek van de American Farm Bureau Federation . Dit is gestegen van $ 46,90 in 2020 – een stijging van 14% en de duurste die het ooit is geweest sinds de organisatie in 1985 begon met het bijhouden van de kosten.

Geconfronteerd met ongekende kostenstijgingen, kondigde McDonalds aan dat zijn prijzen met ongeveer 6% stegen, terwijl Dollar Tree de beslissing heeft genomen om zijn merknaam van meer dan 30 jaar te dumpen en een prijsverhoging van 25% door te voeren voor veel van zijn producten, wat betekent dat ze kosten $ 1,25.

Een ongezellige kerst

Stijgingen van de voedselprijzen zijn slechts één aspect van een zorgwekkende algemene trend, waarbij de consumentenprijsindex – een algemene maatstaf voor hoeveel het kost om een ​​normaal leven te leiden in de VS – met 6,8% is gestegen , de grootste op jaarbasis piek sinds 1982. Benzine kost 58% meer dan vorig jaar, terwijl gasverwarming met meer dan 25% is gestegen en de elektriciteitskosten in huis met 6,8%.

Stijgende kosten hebben een onevenredige impact op de arbeidersklasse Amerikanen. Volgens het Amerikaanse ministerie van landbouw (USDA) geeft het armste vijfde van de huishoudens veel meer van hun inkomen uit aan voedsel en boodschappen dan het rijkste vijfde. 42 miljoen Amerikanen vertrouwen op het SNAP-programma om voedsel te kopen. Gezien de urgentie die nodig was, verhoogde de USDA de maandelijkse betalingen in oktober met gemiddeld $ 36.

Toch is de meerderheid van de Amerikanen al platzak. Bijna tweederde van het land leeft momenteel van salaris tot salaris, en slechts 39% van de Amerikanen gelooft dat ze een noodsituatie van $ 1.000 kunnen dekken. Dus, met stijgende kosten voor verwarming, transport en voedsel, zal Kerstmis dit jaar waarschijnlijk bijzonder mager zijn voor honderden miljoenen mensen.

Voor de pandemie had één op de acht Amerikanen, waaronder één op de zes kinderen, regelmatig honger. Ongeveer 30 miljoen kinderen zijn voor hun maaltijden afhankelijk van scholen, maar met COVID-gerelateerde sluitingen is die voedselbron sporadisch verloren gegaan. Geconfronteerd met deze druk, zijn veel Amerikanen gewoon niet in staat geweest om het hoofd te bieden. Feeding America, ‘s lands grootste keten van voedselbanken, vertelde MintPress dat ze werden gedwongen om 58% meer voedsel te kopen dan vorig jaar om aan de steeds stijgende vraag te voldoen. Katie Fitzgerald, de president en COO van het bedrijf, verklaarde:

Meer dan 38 miljoen mensen, waaronder bijna 12 miljoen kinderen, lijden honger in de VS. Onze voedselbanken en partners zijn veerkrachtig en doen er alles aan om voedsel te blijven verstrekken aan onze behoeftige buren, maar we kunnen dit niveau van reactie zonder de voortdurende steun van de publieke en private sector.”

De effecten zijn in het hele land voelbaar, maar niet in gelijke mate. Save The Children identificeert East Carroll Parish, Louisiana als de provincie met de hoogste voedselonzekerheid in de natie. In het uiterste noordoosten van Louisiana, tussen de bayous en velden net ten westen van de rivier de Mississippi, krijgt 40% van de kinderen niet genoeg te eten; een percentage vergelijkbaar met Bangladesh en Peru, en hoger dan in landen ten zuiden van de Sahara zoals Mali. Degenen in de frontlinie tegen honger vertelden MintPress dat stijgende prijzen de hoeveelheid boodschappen die ze konden kopen en distribueren dramatisch hebben beïnvloed. Jen Toth, uitvoerend directeur van de Voedselbank van Noordoost-Louisiana, merkte op:

De hogere voedselkosten zijn zeker gevoeld door degenen die leven van een zeer laag vast inkomen of een laag uurloon. Hun dollars strekken zich gewoon niet zo ver uit, en ze kunnen niet dezelfde hoeveelheid voedsel kopen als een jaar geleden. In tegenstelling tot huur en nutsvoorzieningen, is voedsel een uitgave die een persoon kan beheersen, maar helaas kan dat betekenen dat een senior of een gezin niet genoeg geld over heeft om andere rekeningen te kunnen betalen om voedsel te kopen.”

Een brood-en-botergolf?

De politieke gevolgen van honger zijn ingrijpend en onvoorspelbaar, maar kunnen de vonk zijn die een kruitvat van woede en wrok doet ontbranden waardoor de Black Lives Matter-protesten van 2020 er in vergelijking tam uitzien. De goedkeuringsclassificaties van president Joe Biden dalen, en sommige peilingen laten zien dat hij wordt gesteund door slechts 39% van de Amerikanen. Nog minder – 31% – vinden dat het land op de goede weg is. Republikeinen lijken de sterk gestegen kosten van voedsel en benzine nu al tot een belangrijk aandachtspunt te maken van hun aanvallen op de 46e president. De hashtag “#ThanksgivingTax” was vorige maand trending op sociale media, toen conservatieven de schuld voor de kostbare festiviteiten op hun politieke tegenstanders schuiven.

Over alle 435 zetels in het Huis van Afgevaardigden, 34 zetels in de Senaat en veel gouverneurs en wetgevende meerderheden van de staten zal worden beslist tijdens de tussentijdse verkiezingen van 2022. Voorlopige peilingen wijzen op een enorme rode golf van woede die door de Verenigde Staten raast. Zoals CNN onlangs schreef : “Vrijwel elke indicator die wees op een democratische golf in de midterms van 2018, wijst nu op een republikeinse in de midterms van 2022.”

Biden is teruggekomen op beloften voor kwijtschelding van schulden, terwijl de Democraten, gedwarsboomd door de koppige weerspannigheid van senator Joe Manchin (D-WV), de Build Back Better-agenda tot ten minste het nieuwe jaar lijken te hebben uitgesteld . Build Back Better omvat een groot deel van de armoedebestrijding waar voedselbanken en andere liefdadigheidsinstellingen de regering op hebben aangedrongen. Terwijl het grote publiek vaak weinig aandacht besteedt aan politieke schandalen op de heuvel, zijn voedsel- en gasprijzen dingen die ons allemaal tastbaar raken. Deze brood-en-boterkwesties kunnen zich vertalen in een golf van publieke wrok en een terugval in de steun onder de kiezersbasis van de Democraten.

Een verkiezingsnederlaag die hem in een lamme duck-president verandert, is misschien wel de minste van Biden’s ellende. Over de hele wereld zijn stijgende voedselprijzen die mensen naar de rand drijven vaak de katalysator geweest voor massale acties, opstanden en revoluties.

Marion Nestle , emeritus hoogleraar aan de New York University en auteur van het baanbrekende werk ” Food Politics “, waarschuwde:

Stijgende voedselprijzen zijn niet populair en worden gezien als een teken van slecht bestuur. Ze hebben al politieke gevolgen omdat ze worden gezien als kritiek op het beleid van de regering van Biden, of dat beleid nu wel of niet verantwoordelijk is. Hongerige mensen, die teruggrijpen op Shakespeare, zijn gevaarlijk. Honger leidt tot wanhoop.”

Nestle suggereerde dat de politieke gevolgen van stijgende prijzen afhangen van hoe wanhopig mensen worden. “Ik heb geen glazen bol. Als mensen het zich niet kunnen veroorloven om hun gezin te voeden en de tekorten niet worden gecompenseerd door voedselhulpbeleid, is het moeilijk te voorspellen wat er zal gebeuren,’ merkte ze op. “Maar het lijkt mij dat een basisfunctie van de overheid is om het welzijn van haar burgers te waarborgen en dat betekent onder meer voedsel.”

Voedselkorpsen brengen het spek naar huis

Geconfronteerd met toenemende kritiek, heeft de regering-Biden de schuld voor de hoge prijzen bij “de hebzucht van de vleesconglomeraten” gelegd. “Als mensen naar de supermarkt gaan en proberen een pond vlees, twee pond vlees, tien pond vlees te kopen, zijn de prijzen hoger”, zei Witte Huis-woordvoerder Jen Psaki dinsdag. “Je zou het zakelijke hebzucht kunnen noemen, zeker”, voegde ze eraan toe.

Hoewel de Republikeinen dit hebben afgedaan als een verschuivende verantwoordelijkheid, zit er zeker enige waarheid in de beweringen van Psaki. Terwijl Amerikanen uit de arbeidersklasse de druk voelen, hebben voedselreuzen zich geamuseerd met winsten. De aandelenkoers van Tyson Foods (’s lands grootste verwerker en verkoper van kip, rundvlees en varkensvlees) is gestegen van 63,05 dollar afgelopen kerst naar 86,63 dollar vandaag – een sprong van 37%. Ondertussen is het aandeel PepsiCo in dezelfde periode gestegen van 145,06 dollar naar 171,82 dollar en dat van Nestlé van 109,56 dollar naar 137,13 dollar. (Marion Nestle is geen familie van het voedselconglomeraat).

Ook de schuld is een wereldwijd tekort aan stikstofkunstmest, waardoor de prijzen zeker 80% hoger zijn dan vorig jaar. Boeren hebben de aankoop uitgesteld in de hoop dat de kosten zouden dalen, maar in plaats daarvan hadden ze de keuze om de sterk verhoogde prijs te betalen of zonder te gaan en veel slechtere oogstopbrengsten voor 2021 te accepteren – beide vertalen zich in hogere prijzen voor de consument.

De hete en droge zomer van 2021, die branden veroorzaakte in het westelijke deel van het continent en uitgedroogde velden in het middenwesten, is ook een serieuze factor. De USDA heeft onlangs aangekondigd dat de tarweoogst van 2021 de slechtste in 20 jaar in Amerika was. De recordtemperaturen vernietigden ook de Canadese landbouwproductie, waarbij de tarweproductie met 35% daalde en koolzaad met 24%. Hogere brandstofprijzen hadden ook grote gevolgen voor de landbouwsector.

Deze kosten zijn doorberekend aan winkels, voedselbanken en uiteindelijk de consument. “Verstoringen van de toeleveringsketen, lagere voorraden op het niveau van de detailhandel en de fabrikant, kosten voor brandstof, transport en arbeidstekorten, samen met andere verstoringen, hebben gevolgen voor voedselbanken in het hele land. De vrachtkosten om gedoneerd voedsel te vervoeren zijn met meer dan 20% gestegen, “zei Fitzgerald.

Er is weinig goed nieuws aan de horizon, aangezien de voedselprijzen in de nabije toekomst weer zullen stijgen. De USDA voorspelt dat de kosten voor thuisgebruik met 1,5% tot 2,5% zullen stijgen en dat de restaurantprijzen met tussen de 3% en 4% zullen stijgen. Er moet echter worden opgemerkt dat de USDA de stijging van 2021 aanzienlijk heeft onderschat.

Een wereldwijd kruitvat

Als de situatie in de Verenigde Staten slecht is, is die over de hele wereld levensgevaarlijk. Volgens de Verenigde Naties lijden 811 miljoen mensen, ongeveer een tiende van de wereldbevolking, al regelmatig honger . De Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN merkt op dat de voedselprijzen wereldwijd net zo hoog zijn als sinds mensenheugenis, met een stijging van de voedselkosten met 37% in de afgelopen 12 maanden.

Een groot deel van de wereld wordt bedreigd door hongersnood. De VN waarschuwt dat 28 miljoen mensen in West- en Centraal-Afrika het risico lopen te verhongeren als er niets wordt gedaan. Madagaskar wordt ook geconfronteerd met de ergste droogte in 40 jaar en heeft dringend voedselhulp nodig. Maar aangezien de pandemie zowel de oogsten als de wereldwijde aanvoerlijnen verstoort, is dit geen gemakkelijke taak.

Ondertussen wordt Libanon geconfronteerd met een reeks crises, van een economische ineenstorting tot de massale vernietiging in Beiroet veroorzaakt door de havenexplosie in 2020. Door de depreciatie van de valuta verloor het Libanese pond 90% van zijn waarde en stegen de voedselprijzen met 628% in de afgelopen twee jaar. Over de grens in Syrië hebben 12,4 miljoen mensen – meer dan de helft van de bevolking – moeite om voedsel te vinden. Sinds 2000 is de honger in de Arabische wereld met 91% toegenomen, tot het punt waarop een derde van de regio niet genoeg voedsel krijgt, volgens een nieuw VN- rapport . Het Wereldvoedselprogramma schathet moet tegen februari bijna een half miljard dollar vinden om een ​​humanitaire ramp af te wenden. De beste voorspeller van politieke instabiliteit – of het nu oorlogen, staatsgrepen, revoluties of opstanden zijn – is niet het BBP of werkloosheid; het is de prijs van basisvoedsel. “Als ik één enkele indicator zou moeten kiezen – economisch, politiek, sociaal – waarvan ik denk dat die ons meer zal vertellen dan welke andere dan ook, dan zou het de prijs van graan zijn”, zegt Lester Brown van het Earth Policy Institute.

Weinigen herinneren het zich vandaag, maar 11 jaar geleden werd de Arabische Lente aangewakkerd door toenemende voedselonzekerheid. Mohamed Bouazizi, een Tunesische groente- en fruitverkoper, stak zichzelf in brand in de stad Sidi Bouzid uit protest tegen de regering van president Zine El Abidine Ben Ali. Dit veroorzaakte een golf van publieke woede, aangewakkerd door lege magen. In januari 2011 stond het land in vuur en vlam met revolutie. Ben Ali begreep heel goed wat de opstand dreef, en kondigde aan dat de prijs van basisvoedingsmiddelen zou worden verlaagd. Het was echter te weinig, te laat, en hij werd al snel gedwongen naar Saoedi-Arabië te vluchten.

Het protest breidde zich snel uit naar Egypte, waar de voedselprijzen tussen 2007 en 2011 waren verdubbeld . Onder president Gamel Abdel Nasser (1956-1970) was Egypte de grootste tarwe-exporteur ter wereld. De toenmalige president Mubarak omarmde echter de neoliberale globalisering, waardoor het land werd overspoeld met gesubsidieerd Amerikaans graan, wat een crash veroorzaakte in de landbouwsector tot het punt waarop het land de grootste importeur van tarwe ter wereld werd. Deze nieuwe voedselonzekerheid was de belangrijkste aanjager van de woede van het volk, waarbij Mubarak werd gedwongen tot gezangen van ‘brood, vrijheid en sociale rechtvaardigheid’, een uitdrukking die de slogan van de beweging werd. Egyptenaren beroemd gehechtbroden op hun hoofd om ‘broodhelmen’ te maken – een symbolisch gebaar dat de wereld laat zien waar het protest over ging. Stijgende voedselprijzen speelden ook een belangrijke factor bij protesten in Syrië en in het Midden-Oosten.

De Russische Revolutie, een van de meest gedenkwaardige gebeurtenissen van de 20e eeuw, gaat verder terug en begon als een vrouwendagprotest tegen broodtekorten. De zaken escaleerden echter al snel, toen honderdduizenden in St. Petersburg naar buiten kwamen om hun woede te tonen. Amper een week later deed tsaar Nicolaas II afstand van de troon. Dit verraste de politieke leiders volledig. Nog in januari 1917 hield Vladimir Lenin een toespraak voor andere politieke ballingen in Zwitserland, waar hij beweerde dat hun generatie nooit een revolutie zou meemaken in hun leven. Slechts een paar maanden later zou hij het staatshoofd worden.

De kortstondige voorlopige regering die na de val van de tsaar aan de macht kwam, genoot aanvankelijk brede steun. Maar hun standvastige onvermogen om de wanhopige situatie in Rusland te verbeteren, leidde tot hun ondergang. Tegen de tijd dat de voorlopige regering viel, was de crisis zo diep dat kannibalisme wijdverbreid was in de Russische hoofdstad St. Petersburg. Met de slogan “vrede, land en brood” kwamen Lenin en de bolsjewieken aan de macht en veranderden de geschiedenis voor altijd.

De huidige piek in de wereldwijde voedselprijzen is scherper dan in 2011. Tegenwoordig is voedsel zelfs duurder dan aan het begin van de Arabische Lente, en de meeste tekenen wijzen op aanhoudende stijgingen in 2022.

De Britse regering heeft van oudsher beweerd dat het Verenigd Koninkrijk alleen maar “vier maaltijden uit de anarchie” is – wat betekent dat het land in wijdverbreide wanorde, rellen en protesten zou vervallen als de winkels langer dan een dag zonder voedsel zouden zitten. Hoewel er weinig tot geen aanwijzingen zijn dat dit in de VS gebeurt, neemt de honger toe, en daarmee de politieke ontgoocheling. Welke vorm dat zal aannemen, moet nog blijken. Wereldwijd is de situatie echter net zo ernstig als sinds mensenheugenis, en het lijkt ondenkbaar dat de tekorten geen politieke gevolgen zullen hebben. Als dat zo is, zou de Arabische Lente er in vergelijking daarmee mild uit kunnen zien.

Feature foto | Een demonstrant houdt brood vast tijdens een demonstratie in Tunis, 26 januari 2021. Hedi Ayari | AP