Indignatie redactie 
“We beslissen iets. Daarna wachten we een tijdje om te zien of er wat gebeurt. Volgt er geen misbaar, breekt er geen opstand uit –de meesten weten toch niet wat er is beslist- dan gaan we weer wat verder. Stapje voor stapje, totdat er geen terugkeer mogelijk is.”
Deze uitspraak van Europese Commissievoorzitter Juncker in Der Spiegel geldt onverkort ook voor de Europese ontwikkelingen rondom onze pensioenen.
Diverse pensioenfondsen zijn positief over de nieuwe Europese pensioenrichtlijn. Zij benadrukken, dat er vrijwel niets verandert aan de Nederlandse situatie, dat het zelfs zal verbeteren.
Duivel in de details
De Nederlandse Bank heeft nu vetorecht gekregen bij waardeoverdracht naar buitenlandse pensioenfondsen. Er wordt geen pensioengeld overgedragen aan Europa. En voor Duitsland wordt geen uitzondering gemaakt. Ogenschijnlijk lijkt er dus weinig aan de hand. Ogenschijnlijk, want als zo vaak zit de duivel in de details.
De criteria voor het vetorecht van DNB blijken volgens een brief van staatssecretaris Klijnsma hetzelfde te zijn als de al bestaande en al gehanteerde criteria uit 2013. Dat is dus niet nieuw. Hooguit worden deze nu opgenomen in de pensioenwet. Maar waar het eigenlijk om gaat is de vraag of DNB nog zeggenschap en invloed heeft als de waardeoverdracht naar het buitenland heeft plaatsgevonden. Het antwoord daarop is, nee!
EU kan maatregelen nemen ten aanzien van pensioengeld
Heeft de Europese Unie geen toegang tot ons pensioengeld? In lid 60 van de richtlijn staat een cryptisch zinnetje: “The Union may adopt measures”.
Dat kan betekenen dat de EU maatregelen kan nemen ten aanzien van ons pensioengeld, maar het kan ook betekenen dat de EU een hoeveelheid pensioengeld kan opnemen. ’t Is maar dat u het weet.
Wordt voor Duitsland geen uitzondering gemaakt? Slechts 190 miljard euro van het totaal pensioenvermogen van Duitsland valt onder de nieuwe richtlijn. Zet dat eens af tegen de 1400 miljard euro van Nederland. De grootste gedeelten van het pensioenvermogen van Duitsland, de zogenoemde ‘Unterstützungskassen‘ zijn wel degelijk uitgezonderd van de richtlijn. Lid 16 van de richtlijn is daar glashelder over.
Blijft de vraag over: als er toch niets zou veranderen waarom is er dan een nieuwe richtlijn nodig? En: wat is het doel hiervan?
Pensioengeld om banken overeind te houden
In een artikel van KPMG (PDF) staan duidelijke antwoorden op deze vragen. In de eerste plaats is de richtlijn vooral van belang voor multinationale ondernemingen die er baat bij hebben als er een einde komt aan versnipperde aansturing. Maar bovenal staat de grensoverschrijdende pensioenuitvoering volledig in het teken van een toekomstig pan-Europees pensioenfonds. Eén Europees pensioenfonds dus. Hiermee wordt direct de uitspraak van staatssecretaris Klijnsma in haar brief, dat er geen sprake is van verdere harmonisering van kapitaaleisen, gelogenstraft.
Het is niet ondenkbaar dat dan, net zoals bij de bankenunie, de pensioengelden van het ene land gebruikt kunnen gaan worden voor de redding van pensioenfondsen in een andere lidstaat. Of voor banken die dreigen om te vallen, zoals nu in Italië wordt overwogen om pensioenfondsen de Italiaanse banken in nood te laten redden. Het precedent wordt geschapen.
Minder zeggenschap nationale parlementen
Hebben nationale parlementen hierover nog wat te zeggen? Steeds minder en dat is ook de bedoeling. Europarlementvoorzitter Schultz was hierover duidelijk in een recent interview met het blad Knack: “Nationale politiek mag geen voorrang krijgen”.
PvdA, VVD, GroenLinks en D66 hebben na het blindelings instemmen met deze nieuwe Europese pensioenrichtlijn veel uit te leggen aan hun kiezers.
En vergeet Klijnsma’s maatje niet Dijsselbloem!
En Knot zei het ook al met zoveel woorden: de Europese stabiliteit gaat voor.