Eindelijk vrij, Assange ontvangt een maatje gerechtigheid van de Raad van Europa

In zijn eerste openbare verklaring sinds zijn vrijlating zei Assange: “Ik ben vandaag vrij … omdat ik schuldig heb gepleit aan journalistiek.”

Assange – De Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa (PACE), Europa’s belangrijkste mensenrechtenorgaan, heeft op 2 oktober met overweldigende meerderheid een resolutie aangenomen waarin WikiLeaks- oprichter Julian Assange formeel tot politieke gevangene wordt verklaard. De Raad van Europa, die 64 landen vertegenwoordigt, uitte diepe bezorgdheid over de harde behandeling die Assange heeft ondergaan, wat een “afschrikwekkend effect” heeft gehad op journalisten en klokkenluiders over de hele wereld.

In de resolutie merkt PACE op dat veel van de gelekte bestanden die WikiLeaks publiceerde “geloofwaardig bewijs leveren van oorlogsmisdaden, mensenrechtenschendingen en wangedrag van de overheid.” De onthullingen “bevestigden ook het bestaan ​​van geheime gevangenissen, ontvoeringen en illegale overplaatsingen van gevangenen door de Verenigde Staten op Europese bodem.”

Volgens de voorwaarden van een pleidooiovereenkomst met het Amerikaanse ministerie van Justitie, bekende Assange op 25 juni schuldig aan één aanklacht van samenzwering om documenten, geschriften en aantekeningen te verkrijgen die verband hielden met de nationale verdediging onder de Amerikaanse Espionage Act. Zonder de overeenkomst stond hem 175 jaar gevangenisstraf te wachten voor 18 aanklachten in een aanklacht ingediend door de Trump-regering en vervolgd door de Biden-regering, voortvloeiend uit de publicatie door WikiLeaks van bewijs van oorlogsmisdaden gepleegd door de VS in Irak, Afghanistan en Guantánamo Bay. Na zijn pleidooi werd Assange vrijgelaten uit hechtenis met krediet voor de vijf jaar die hij had doorgebracht in de zwaarbewaakte Belmarsh-gevangenis in Londen.

De dag voordat PACE zijn resolutie aannam, gaf Assange een krachtig getuigenis aan de Commissie Juridische Zaken en Mensenrechten van de Raad van Europa. Dit was zijn eerste openbare verklaring sinds zijn vrijlating vier maanden geleden, na 14 jaar opsluiting – negen in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen en vijf in Belmarsh. “Vrijheid van meningsuiting en alles wat daaruit voortvloeit, bevindt zich op een duister kruispunt,” vertelde Assange de parlementariërs.

Een ‘afschrikwekkend effect en een klimaat van zelfcensuur’

De resolutie zegt dat “de onevenredig zware aanklachten” die de VS tegen Assange hebben ingediend onder de Espionage Act, “die hem blootstellen aan een risico op de facto levenslange gevangenisstraf”, samen met zijn veroordeling “voor – wat in wezen – het verzamelen en publiceren van informatie was”, rechtvaardigen om hem te classificeren als een politieke gevangene, onder de definitie die is vastgelegd in een PACE – resolutie uit 2012 die de term definieert . Assanges vijf jaar durende opsluiting in Belmarsh Prison was “onevenredig aan het vermeende vergrijp”.

De resolutie merkt op dat Assange “de eerste uitgever is die vervolgd is op grond van [de Espionage Act] voor het lekken van vertrouwelijke informatie die is verkregen van een klokkenluider”, en uit bezorgdheid over het “afschrikwekkende effect en een klimaat van zelfcensuur voor alle journalisten, redacteuren en anderen die alarm slaan over kwesties die essentieel zijn voor het functioneren van democratische samenlevingen.” De resolutie merkt ook op dat “het verzamelen van informatie een essentiële voorbereidende stap is in de journalistiek” die wordt beschermd door het recht op vrijheid van meningsuiting dat wordt gegarandeerd door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.

De resolutie citeert de conclusie van Nils Melzer, speciaal VN-rapporteur voor marteling en andere wrede, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing, dat Assange was blootgesteld aan “steeds ernstiger vormen van wrede, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing, waarvan de cumulatieve effecten alleen kunnen worden omschreven als psychologische marteling.”

PACE veroordeelde de “transnationale repressie” en was “gealarmeerd door berichten dat de CIA Assange discreet in de gaten hield in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen en dat het naar verluidt van plan was hem te vergiftigen of zelfs te vermoorden op Britse bodem.” De CIA heeft het “staatsgeheim”-voorrecht ingeroepen in een civiele rechtszaak die is aangespannen door twee advocaten en twee journalisten over die illegale surveillance.

In de VS wordt “het concept van staatsgeheimen gebruikt om uitvoerende ambtenaren te beschermen tegen strafrechtelijke vervolging voor misdaden zoals ontvoering en marteling, of om te voorkomen dat slachtoffers schadevergoeding eisen”, aldus de resolutie. Maar “de verantwoordelijkheid van staatsagenten voor oorlogsmisdaden of ernstige mensenrechtenschendingen, zoals moorden, gedwongen verdwijningen, martelingen of ontvoeringen, vormt geen geheim dat beschermd moet worden.”

Bovendien uit de resolutie diepe bezorgdheid dat, volgens openbaar beschikbaar bewijs, niemand ter verantwoording is geroepen voor de oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen die zijn begaan door Amerikaanse staatsagenten, en hekelt de “cultuur van straffeloosheid.”

“Journalistiek is geen misdaad,” zei Assange. “Het is een pijler van een vrije en geïnformeerde samenleving.”

In de resolutie staat dat er geen bewijs is dat iemand schade heeft ondervonden van de publicaties van WikiLeaks en “betreurt het dat ondanks de onthullingen van Assange over duizenden bevestigde – eerder niet gerapporteerde – doden door Amerikaanse en coalitietroepen in Irak en Afghanistan, hij degene is die ervan wordt beschuldigd levens in gevaar te brengen.”

Assange’s getuigenis

De getuigenis die Assange aan de commissie gaf was aangrijpend. “Uiteindelijk koos ik vrijheid boven realiseerbare gerechtigheid … Gerechtigheid voor mij is nu uitgesloten,” getuigde Assange. “Ik ben vandaag niet vrij omdat het systeem werkte. Ik ben vandaag vrij na jaren van gevangenschap omdat ik schuldig heb gepleit aan journalistiek.” Hij voegde toe: “Ik heb schuldig gepleit aan het zoeken naar informatie van een bron. Ik heb schuldig gepleit aan het verkrijgen van informatie van een bron. En ik heb schuldig gepleit aan het informeren van het publiek over wat die informatie was.” Zijn bron was klokkenluider Chelsea Manning , die de documenten en rapporten aan WikiLeaks verstrekte. “Journalistiek is geen misdaad,” zei Assange. “Het is een pijler van een vrije en geïnformeerde samenleving.”

Assange beschreef de overgang van de jaren die hij doorbracht in een zwaarbewaakte gevangenis naar het getuigen voor de Europese parlementariërs als een “diepgaande en surrealistische verschuiving”. Sprekend over zijn jarenlange isolatie in een kleine cel, zei hij: “het ontneemt je gevoel van eigenwaarde, waardoor alleen de ruwe essentie van het bestaan ​​overblijft.” Assange zei: “Ik ben nog niet volledig toegerust om te praten over wat ik heb doorstaan. De meedogenloze strijd om in leven te blijven, zowel fysiek als mentaal. En ik kan ook nog niet praten over de dood door ophanging, moord en medische verwaarlozing van mijn medegevangenen.”

Misschien wel de meest beruchte publicatie van WikiLeaks was de video “Collateral Murder” uit 2007, waarin een bemanning van een Amerikaanse Apache-aanvalshelikopter 12 ongewapende burgers in Bagdad aanvalt en doodt, waaronder twee journalisten van Reuters, en een man die de gewonden kwam redden. De publicatie van die video “leidde tot een publiek debat”, getuigde Assange. “Nu zijn er elke dag live streaming-verschrikkingen van de oorlogen in Oekraïne en de oorlog in Gaza.” Hij noemde “honderden journalisten” die in die oorlogen zijn gedood.

Assange sprak over het gevaar dat journalisten lopen en verklaarde: “De criminalisering van nieuwsvergaring vormt een bedreiging voor onderzoeksjournalistiek overal ter wereld. Ik ben formeel veroordeeld door een buitenlandse mogendheid omdat ik om waarheidsgetrouwe informatie over die mogendheid vroeg, ontving en publiceerde.” Hij merkte op: “De fundamentele kwestie is eenvoudig. Journalisten zouden niet vervolgd moeten worden omdat ze hun werk doen.”

Assange voorspelde “meer straffeloosheid, meer geheimhouding, meer vergelding voor het vertellen van de waarheid en meer zelfcensuur” in de toekomst. “Journalisten moeten activisten zijn voor de waarheid,” zei hij, en noemde het belang van “journalistieke solidariteit.”

Hoewel Assange een soort juridische intimidatie verwachtte als gevolg van de publicaties van WikiLeaks en bereid was “daarvoor te vechten,” zei hij “mijn naïviteit was dat ik in de wet geloofde. Als het erop aankomt, zijn wetten slechts stukjes papier en kunnen ze worden geherinterpreteerd voor politiek opportunisme.”

Assange merkte op dat wetten worden gemaakt door de heersende klasse, die ze simpelweg opnieuw interpreteert wanneer de regels niet hun doel dienen. Assange beschreef het juridische proces in zijn zaak en merkte op dat “alle rechters, of ze nu in mijn voordeel oordeelden of niet in het Verenigd Koninkrijk, buitengewone eerbied toonden aan de Verenigde Staten.”

PACE dringt er bij de VS op aan oorlogsmisdaden te onderzoeken

De resolutie roept de VS, het VK, de lidstaten en waarnemers van de Raad van Europa en de media op om maatregelen te nemen om de zorgen weg te nemen.

Het roept de VS, een waarnemende staat, op om de Espionage Act van 1917 te hervormen om journalisten, redacteuren en klokkenluiders die geheime informatie openbaar maken met als doel het publiek te informeren over ernstige misdaden, zoals marteling of moord, uit te sluiten van de werking ervan. Om een ​​veroordeling te verkrijgen voor overtreding van de wet, zou de overheid moeten bewijzen dat er sprake is van kwaadaardige bedoelingen om de nationale veiligheid te schaden. Het roept de VS ook op om de beschuldigingen van oorlogsmisdaden en andere mensenrechtenschendingen die door Assange en Wikileaks zijn onthuld, te onderzoeken .

PACE riep het Verenigd Koninkrijk op om de uitleveringswetten te herzien en uitlevering voor politieke delicten uit te sluiten. Ook werd er een onafhankelijk onderzoek gedaan naar de omstandigheden waaronder Assange in Belmarsh werd behandeld. Zo kon worden vastgesteld of er sprake was van marteling of onmenselijke of vernederende behandeling.

Bovendien worden de lidstaten van de Raad van Europa in de resolutie opgeroepen om de bescherming van klokkenluiders verder te verbeteren en strikte richtlijnen aan te nemen om te voorkomen dat regeringen documenten als defensiegeheim classificeren wanneer dat niet gerechtvaardigd is.

Tot slot worden media in de resolutie opgeroepen om strikte protocollen op te stellen voor het verwerken en verifiëren van vertrouwelijke informatie. Zo kunnen we verantwoorde berichtgeving garanderen en elk risico voor de nationale veiligheid en de veiligheid van informanten en bronnen vermijden.

Hoewel PACE niet de bevoegdheid heeft om wetten te maken, kan het de Staten van de Raad van Europa wel aansporen om actie te ondernemen. Aangezien Assange nooit de kans heeft gehad om te procederen over de ontkenning van zijn recht op vrijheid van meningsuiting, is de resolutie van de Raad van Europa bijzonder belangrijk omdat hij gratie vraagt ​​van de Amerikaanse president Joe Biden.