Emmanuel Macron, de belangrijkste islamofoob van Frankrijk

Als centrist, in staat om naar rechts of links te buigen, voelt de Franse president zich vrij om zelfs zijn aartsvijand Marine Le Pen te stelen.

De Franse president, Emmanuel Macron, is misschien wel uniek op het wereldtoneel van vandaag in een tijdperk dat wordt gekenmerkt door de opkomst van populisme. Hij kwam in 2017 aan de macht als een centristische buitenbeentje. Hij had geen gevestigde partij, ideologie of traditie om hem te leiden of te vechten voor zijn toekomstige agenda. En toch, temidden van die onzekerheid, gaven de regels van het presidentiële regime van de Vijfde Republiek hem een ​​stabiele positie om gedurende vijf volledige jaren te regeren. Het was een benijdenswaardige positie. De media konden de centristische Macron niet beschuldigen van de politieke zonde van die tijd: populistisch extremisme.

In 2016, na de Brexit en de verkiezing van Donald Trump in de VS, leek populistisch extremisme de Engelssprekende wereld te hebben ingehaald. Het verspreidde zich snel over Europa en elders. De meest voor de hand liggende populisten worden rechts gebrandmerkt. Ze tonen een voorliefde voor nationalisme, autoritarisme en majoritarisme. Ze omvatten Donald Trump, Jair Bolsonaro, Boris Johnson, Rodrigo Duterte, Narendra Modi en Viktor Orban. De linkse populisten verschijnen als hervormers en zelfs revolutionairen, klaar om de status quo te verstoren en een aantal gevestigde belangen te vervreemden. Ze omvatten Bernie Sanders, Hugo Chavez, Evo Morales en Andrés Manuel López Obrador.

In 2017 scheidde Macron op miraculeuze wijze de wateren van de Franse politieke Rode Zee toen hij erin slaagde het politieke spectrum in het midden te splitsen en de traditionele heersende partijen rechts en links te neutraliseren. Als centrist beweerde hij in staat te zijn de diversiteit van de natie te omarmen. Tijdens zijn verkiezingscampagne nam hij contact op met Barack Obama, die hem publiekelijk steunde. Dit versterkte het imago van Macron als een ruimdenkende, globaliserende liberaal. De voormalige Rothschild-bankier had ook zijn neoliberale geloofsbrieven en bevestigde zijn identificatie met de heersende waarden van de bestaande economische bovenbouw, de traditionele vijand van zowel rechtse als linkse populisten.

Dus waarom omarmt Macron nu islamofobie, het beleid dat het duidelijkst geassocieerd wordt met rechts-populisme? Kan het zijn dat de centristische Macron, die het sterkste deel van zijn reputatie heeft gebouwd op het anti-nationalistische idee om de Europese Unie te versterken, in wezen een populist is? 

Schrijven in The Conversation, Charles Barthold en Marin Fougère beschrijven wat de populistische methode van de Franse president kan worden genoemd: “Macron ambachten zijn toespraken om tegemoet te komen aan de emoties en de eisen van het publiek, hetzij door het opvoeren van de retoriek over klimaatverandering of duwen voor verdere integratie van de Europese Unie – of hij nu wel of niet het beleid heeft dat bij zijn woorden past. ” Hij deelt met pure populisten een diep gevoel van electoraal opportunisme. Hij mist gewoon de fanatiek loyale basis die ze cultiveren en proberen te prikkelen.

Met het proces tegen de auteurs van de Charlie Hebdo-aanslag in 2015 in het nieuws, heeft Macron besloten om zijn preekstoel te gebruiken om de natie te instrueren over de grotendeels in diskrediet geraakte stelling die Samuel Huntington in 1993 lanceerde: de botsing der beschavingen . In wat klinkt als een oproep tot wapens, zegt Macron: “we moeten het radicale islamisme aanvallen.” Hij biedt dit opzettelijk vage maar enorm provocerende historische oordeel: “De islam is een religie die vandaag de dag een crisis doormaakt, overal ter wereld.”

Hier is de 3D-definitie van vandaag:

Een crisis doormaken:

De gebruikelijke diagnose die wordt gesteld door degenen die een crisis doormaken, tegen degenen die ze als zondebok willen gebruiken om hun eigen crisis te verklaren.

Contextuele opmerking

Macron probeert de aard van de crisis te verduidelijken wanneer hij uitlegt dat het gaat om “spanningen tussen fundamentalismen”. Wat bedoelt hij? Verwijst hij naar de rivaliteit tussen soennieten en sjiieten? Zijn de “religieuze en politieke projecten” die hij noemt die van de regeringen van Saoedi-Arabië en Iran? Hij verduidelijkt dit nooit. Zijn doel is niet om historische trends te verhelderen, maar om een ​​gevoel van angst uit te buiten.

De volledige tekst van Macrons toespraak verraadt zijn bedoelingen. Hij introduceert zijn opmerkingen over de crisis van de islam door trots te wijzen op zijn eigen “nederigheid”. Hij geeft toe dat hij geen specialist is. Met andere woorden, wat hij gaat zeggen heeft geen wetenschappelijke autoriteit. In plaats daarvan biedt hij royaal aan “om zijn begrip van de dingen te delen zoals hij ze ziet.” Wie heeft er immers experts nodig als iedereen weet dat wat telt, de subjectieve gevoelens van een leider zijn? De methode lijkt op die van Donald Trump, die experts routinematig uitroept als fraudeurs. De zachtere en subtielere Macron gebruikt het prestige van zijn kantoor om de experts gewoon aan de zijlijn te laten.

Macron vervolgt dit met een lachwekkend onsamenhangende toespeling op een natie die hij ‘onze vriend, Tunesië’ noemt. Hij legt uit dat “Dertig jaar geleden de situatie radicaal anders was in de toepassing van deze religie, de manier van leven, en de spanningen die we in onze samenleving leven zijn aanwezig in deze, die ongetwijfeld een van de meest ontwikkelde, ontwikkelde in de regio.” Is hij meer verrast door het feit dat sommige dingen in de loop van de tijd veranderen of dat sommige goed opgeleide mensen niet op dezelfde manier denken en handelen als hij? Beiden kunnen worden toegeschreven aan een speciale vorm van Franse en Macronische hoogmoed.

Macron neemt zijn toevlucht tot de methode om logisch te klinken wanneer hij aankondigt: “Er is daarom een ​​crisis in de islam.” “Daarom” impliceert dat het bewijs dat hij heeft aangedragen over Tunesië overtuigend is. Het debat is voorbij. Hij heeft zijn zaak verdedigd. Dat stelt hem in staat om te klagen over een “opnieuw uitgevonden jihad” die hij vreemd genoeg omschrijft als “de vernietiging van de ander”. Vervolgens beschrijft hij de litanie van gruwelen die door islamofoben over de hele wereld routinematig worden aangehaald. Hij gehoorzaamt zelfs het bevel dat door gastheren van Fox News of Bill Maher is opgelegd om “de woorden te zeggen” en het kwaad te identificeren: “We moeten het een naam geven.” Naamgeving is de schuld, en het is duidelijk dat de islam de schuld is, een bericht waarvan hij verwacht dat de niet-moslim stemmende meerderheid van Frankrijk deze zal waarderen.

Macron gelooft duidelijk dat islamofobie een winnende strategie is. Maar Frankrijk is, in tegenstelling tot de Verenigde Staten, een natie die ook intellectuele nuance waardeert. En dus geeft de president verder toe, op een manier waartoe Trump nooit in de verleiding zou komen, dat zijn natie een deel van de schuld draagt ​​voor het kwaad van vandaag door getto’s te laten creëren en het niet realiseren van mixité , een Frans woord voor integratie. Hij verwijst zelfs naar het falen van Frankrijk om het trauma van zijn koloniale verleden te verwerken, terwijl hij tegelijkertijd aantoont dat hij dit duidelijk niet heeft gedaan.  

Historische notitie

Het feest van Macron, La République en Marche! (Republic on the Move, of EM!), Is een voorbeeld van wat de Fransen ‘ bricolage’ noemen , wat in feite inhoudt dat dingen aan elkaar kleven en hopen dat ze werken. Het feit dat zijn partij nog min of meer intact is, zegt minder over Macron’s politieke vaardigheden dan over de sclerose van de politieke instellingen van de Vijfde Republiek en de dominante, zo niet koninklijke rol van de president.

Vanaf het begin heeft EM! was een hondeneten. Nu kan het elk moment uit de kom morsen. Dat kan verklaren waarom Macron af en toe de behoefte voelt aan een populistische fix, en islamofobie is de enige betrouwbare oplossing voor een centrist. Decennialang hebben de Le Pens, zowel vader als dochter, behendig gebruik gemaakt van het groeiende anti-immigrantensentiment van de arbeidersklasse. Dankzij die strategie slaagde de National Rally van Le Pen (het voormalige Front National) erin om het voormalige kiesdistrict van de arbeidersklasse van de Communistische Partij te veroveren nadat het irrelevant was geworden.

Het verschil tussen de electoraal gunstige islamofobie van Macron en die van Marine Le Pen wordt duidelijk in zijn verhandeling. Hij wil dat moslims integreren, gewone Fransen worden, terwijl Le Pen – zoals Trump met betrekking tot bepaalde jonge wetgevers met een donkere huidskleur – gewoon wil dat ze “naar huis gaan”. Vermoedelijk zouden Macron en Le Pen tevreden zijn als de moslims gewoon uit het zicht bleven. Maar dat zou een ander probleem opleveren. Het zou de gemakkelijke afleiding wegnemen om een ​​andere cultuur de schuld te geven van de eigen fouten.  

Frankrijk en andere Europese landen delen met de Verenigde Staten een onderliggend probleem dat in hun geschiedenis geworteld is. Net zoals de VS er nooit in geslaagd zijn greep te krijgen op hun slavenverleden, zo hebben voormalige Europese koloniale rijken nooit bedacht hoe ze niet alleen met hun eigen koloniale geschiedenis moeten omgaan. Dit weerspiegelt tot op zekere hoogte het onvermogen om met de geschiedenis zelf om te gaan, waarvan ze de realiteit liever ontkennen. Dit geldt in het bijzonder voor Frankrijk, een land dat, net als de VS, gelooft dat zijn eigen politieke cultuur van mensenrechten en het opkomen voor vrijheid universele normen vertegenwoordigen. Zowel de Fransen als de Amerikanen zouden zich de volgende vraag moeten stellen: wie maakt vandaag de diepste crisis door? Het antwoord moet duidelijk zijn.