EU-leiders waarschuwen Moskou voor ‘enorme gevolgen’ als het Oekraïne binnenvalt

EU-leiders waarschuwden Rusland voor “enorme gevolgen” als het Oekraïne binnenvalt, zeiden de 27 in een verklaring na een top in Brussel op donderdag.

“De Europese Raad herhaalt zijn steun voor de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne. Elke verdere militaire agressie tegen Oekraïne zal enorme gevolgen en hoge kosten hebben als reactie”, staat in de verklaring.

“De Europese Raad benadrukt de dringende noodzaak voor Rusland om de spanningen die zijn veroorzaakt door de militaire opbouw langs de grens met Oekraïne en agressieve retoriek te de-escaleren”, voegde hij eraan toe.

De spanningen met Rusland zijn tot hoogten gestegen sinds 2014, toen Moskou het schiereiland de Krim illegaal annexeerde. Deze keer vrezen westerse landen dat president Vladimir Poetin een totale militaire invasie in Oekraïne wil uitvoeren.

Volgens schattingen van de Amerikaanse inlichtingendienst zijn tussen de 95.000 en 100.000 Russische troepen gestationeerd langs de grens met Oekraïne.

“We worden geconfronteerd met de gevaarlijkste situatie in de afgelopen 30 jaar”, zei de Litouwse president Gitanas Nausėda voorafgaand aan de bijeenkomst. “We moeten er alles aan doen om het ergste scenario te voorkomen, dat we helaas niet kunnen uitsluiten.”

De leiders hebben niet gespecificeerd welke actie ze zullen ondernemen in het geval van een militaire inval om hun politieke invloed op het Kremlin te behouden.

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, zei na de top : “Laat er geen twijfel over bestaan: als Rusland ingrijpt tegen Oekraïne, zal de EU in staat zijn sancties te nemen die enorme kosten met zich mee kunnen brengen.”

“In dat opzicht hebben we ons werk gedaan”, voegde ze eraan toe.

Ze vertelde verslaggevers vorige week dat de Commissie een reeks opties over Rusland aan de Raad heeft voorgelegd, dat ze aan Moskou zouden worden meegedeeld, maar dat ze niet openbaar zouden worden gemaakt.

De NAVO bracht donderdag ook een verklaring uit na een ontmoeting tussen secretaris-generaal Jens Stoltenberg en de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy, waar hij waarschuwde dat “elke verdere agressie tegen Oekraïne enorme gevolgen zou hebben en een hoge prijs met zich mee zou brengen”.

“We zijn klaar voor een zinvolle dialoog met Rusland. We herhalen onze al lang bestaande uitnodiging aan Rusland voor een bijeenkomst van de NAVO-Rusland Raad in de nabije toekomst.”

“We zijn op de hoogte van de recente Europese veiligheidsvoorstellen van Rusland. Het is duidelijk dat elke dialoog met Rusland op basis van wederkerigheid zou moeten verlopen, de zorgen van de NAVO over het optreden van Rusland zou moeten aanpakken, gebaseerd zou moeten zijn op de kernprincipes en fundamentele documenten van de Europese veiligheid, en plaatsvinden in overleg met de Europese Partners van de NAVO”, voegde het eraan toe.

#NATO Allies are gravely concerned by the substantial Russian military build-up on the borders of #Ukraine & reject false claims of Ukrainian and NATO provocations. Read the statement by the North Atlantic Council https://t.co/RLw0ur1Mx5

— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) December 16, 2021

President Poetin heeft alle intenties om Oekraïne binnen te vallen ontkend en heeft in plaats daarvan wettelijk bindende garanties geëist dat de NAVO niet verder naar het oosten zal uitbreiden of haar wapens dicht bij Russisch grondgebied zal plaatsen. Deze omstandigheden worden voor het Westen als onaanvaardbaar beschouwd.

“Het is aan de NAVO om te beslissen of, wanneer en hoe zij haar ledenaantal uitbreidt, dit kan niet van buitenaf worden gedicteerd”, zei de Letse premier Krišjānis Kariņš. “Poetin is bang dat de democratie haar opmars verder naar het oosten zal maken.”

In het geval van intensievere militaire actie, merkte Kariņš op, zou de EU Moskou met “zeer pijnlijke economische sancties” moeten treffen en de toekomst van de Nord Stream 2-pijpleiding op tafel moeten leggen. De gasleiding is momenteel geblokkeerd door Duitse toezichthouders.

Nieuwe gezichten in de zaal

De eendaagse Europese top was ook gericht op boostershots, energieprijzen en migratieroutes

Het debat ziet nieuwe gezichten in de vergaderzaal van de Europese Raad: de Duitse bondskanselier Olaf Scholz, de Zweedse premier Magdalena Andersson en de Oostenrijkse kanselier Karl Nehammer maakten allemaal hun debuut als regeringsleiders van hun respectieve landen.

De bijeenkomst in de Belgische hoofdstad komt op een breekbaar moment voor de Europese Unie: na een periode van optimisme gekenmerkt door afnemende gevallen van coronavirus en versnellende economische groei, verkeert het blok opnieuw in diepe onzekerheid nu de Omicron-variant zich verspreidt en nieuwe beperkingen de bedrijfsactiviteit belemmeren .

Om het nog erger te maken, bereikte de inflatie in de eurozone in november een recordhoogte – maar liefst 4,9 procent – ​​als gevolg van aanhoudende verstoringen van de toeleveringsketen en torenhoge elektriciteitsrekeningen.

Duitsland, de economische grootmacht van Europa, staat op de rand van een winterrecessie waarvan velen vrezen dat ze over het hele continent zullen weerklinken.

‘Strijd tegen de klok’

De top begon donderdagochtend om 10.00 uur CET met inleidende opmerkingen van de voorzitter van het Europees Parlement, David Sassoli, die het einde van zijn ambtstermijn nadert. Direct daarna kwamen de leiders op de agenda met de hoogste prioriteit: COVID-19 en vaccinatie.

Het debat spitste zich toe op Omicron, aarzeling van vaccins en boostershots, waarvan de uitrol is versneld nadat het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) zei dat de vaccinbescherming na de eerste zes maanden afneemt.

“Het enige antwoord op Omicron op dit moment is de versnelling van onze vaccinatieprogramma’s, met bijzondere nadruk op boostervaccinaties”, zei de Griekse premier Kyriakos Mitsotakis donderdagochtend tegen verslaggevers. “Het is een strijd tegen de tijd.”

Het gevoelige onderwerp van verplichte vaccinatie werd aan de orde gesteld door Oostenrijk, Duitsland en Griekenland en kort besproken, begrijpt Euronews, maar werd uitgesloten van de eindconclusies .

De leiders benadrukten hoe belangrijk het is om reisbeperkingen en COVID-paspoorten te coördineren om de eengemaakte markt te beschermen en vrij verkeer te garanderen.

Vorige maand schokte Portugal Brussel toen het de noodrem van het EU COVID-certificaat inriep en een negatieve PCR-test oplegde aan alle aankomsten, inclusief volledig gevaccineerde pashouders. Griekenland en Italië volgden onlangs in de voetsporen van Lissabon.

Hoewel wettelijk toegestaan ​​volgens de EU-regels, hebben deze tijdelijke beslissingen een zware klap toegebracht aan het reiscertificaat van het blok, een baanbrekend initiatief dat bedoeld was om de grensoverschrijdende circulatie te vergemakkelijken en het toerisme tijdens de pandemie aan te moedigen.

“Als je geen verschil maakt tussen [niet-gevaccineerde] en gevaccineerde mensen omdat ze een PCR-test nodig hebben, denk ik dat het een verkeerd idee is”, zei de Luxemburgse premier Xavier Bettel voor de vergadering. “Het is een nationale beslissing, maar voor mij is het een gemeenschappelijk probleem en we hebben gemeenschappelijke oplossingen nodig.”

Zijn standpunt werd gedeeld door zijn Belgische evenknie, Alexander De Croo, die opriep tot meer afstemming en harmonisatie van reisregels en aandrong op vaccinatie, en niet op een negatieve test, het “sleutelelement” van het COVID-certificaat moet blijven om meer mensen te motiveren om de prik.

De 27 beloofden de donaties van vaccinleveringen aan lage-inkomenslanden te verhogen, zowel via COVAX als bilaterale regelingen. Het blok is van plan medio 2022 700 miljoen doses te doneren en heeft volgens de Europese Commissie tot nu toe meer dan 330 miljoen verdeeld .

Gasprijzen en grensbarrières

Na de coronavirusdiscussie hebben leiders een andere bron van zorg voor Europeanen aangepakt: de stijgende energierekeningen .

Sinds het midden van de zomer heeft het blok de aardgasprijzen in een adembenemend tempo zien stijgen als gevolg van een internationale mismatch van vraag en aanbod.

Geavanceerde economieën zijn te plotseling hersteld en gasleveranciers zijn niet in staat geweest om aan hun enorme behoeften te voldoen, wat heeft geleid tot een forse verhoging van de tarieven. De situatie wordt zorgwekkend nu de winterse temperaturen het verwarmingsverbruik stimuleren: aardgas bereikte een recordprijs van 128 megawatt per uur bij de Dutch Title Transfer Facility , Europa’s toonaangevende benchmark.

Tijdens de laatste top kwamen de lidstaten overeen om de energiecrisis te beheersen door middel van binnenlandse oplossingen. Maar deze nationale aanpak heeft zwaar getroffen landen als Spanje en Italië niet overtuigd.

“Het is van essentieel belang dat de EU meer actie onderneemt en dit met grotere intensiteit en snelheid doet”, zei de Spaanse premier Pedro Sánchez tegen verslaggevers. Sánchez verwelkomde nieuwe plannen om gezamenlijke gasinkoop mogelijk te maken (op vrijwillige basis), maar zei dat dit “niet genoeg” was en dat het blok “de prijsvormingsstructuur binnen de Europese energiemarkt zou moeten herzien”.

Een groep Midden- en Noordelijke landen, onder leiding van Duitsland, heeft de roep om markthervormingen al afgewezen . De grote kloof tussen de twee kampen zal donderdag waarschijnlijk niet worden overbrugd.

Ondertussen gaven andere landen, zoals Polen, Hongarije en Tsjechië, de schuld van de torenhoge rekeningen aan het EU-emissiehandelssysteem, een koolstofmarkt die de meest vervuilende industrieën belast. De ETS-tarieven zijn dit jaar verdubbeld tot meer dan € 80 per ton uitgestoten koolstof.

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen verdedigde de regeling met een grafiek die laat zien dat de aardgasprijzen veel hoger zijn gestegen dan de koolstoftarieven. Maar haar argumenten konden de zorgen rond de tafel niet wegnemen en het energiedebat werd uitgesteld tot later op de avond.

Rising gas prices push up the cost of electricity in EU.

Almost all EU Member State have taken measures to shield the most vulnerable people, as recommended by @EU_Commission

This week, we presented proposals make our energy system more robust as well as more sustainable. pic.twitter.com/LSnuoWqR0L

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) December 16, 2021

Met name, de agenda van de vergadering van de boycot van de Olympische Winterspelen van Beijing en economische dwang van China tegen Litouwen: geen discussie over twee onderwerpen die de internationale krantenkoppen voorzien.

Het Baltische land heeft China aangeklaagd voor het blokkeren van zijn export en zegt dat de stap een vergelding was omdat het Taiwan – het zelfbesturende eiland dat Peking als een eigenzinnige provincie beschouwt – toestond een vertegenwoordigingskantoor in Vilnius te openen. Litouwen heeft zijn diplomatieke delegatie uit het land verwijderd en nationale bedrijven gewaarschuwd dat ze contracten met multinationals zouden kunnen verliezen.

Leiders zullen ook debatteren over migratie, een onderwerp dat de afgelopen jaren voor veel verhitte discussies heeft gezorgd. De raad wil nieuwe financiële hulp aan herkomstlanden onderzoeken om het vertrek van migranten in te dammen en mensenhandel tegen te gaan.

De vorige top zag een poging van oostelijke landen om aan te dringen op door de EU gefinancierde prikkeldraad en muren, een idee dat werd geblokkeerd door grotere staten en publiekelijk verworpen door president Von der Leyen.

Het controversiële voorstel kreeg in november echter nieuwe grip toen de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, Von der Leyen leek tegen te spreken en zei dat, volgens zijn juridische team, het financieren van grensbarrières uit de EU-begroting “wettelijk mogelijk” zou zijn. Michel maakte zijn opmerkingen tijdens een bezoek aan Warschau, een hoofdstad in de voorhoede van de campagne.

De Europese Raad sloot af met een eurotop om economische zaken als de bakkerijunie en economische groei te bespreken.