Indignatie redactie 
De EU-regels roepen op tot platforms om risico’s zoals geestelijk welzijn en de rechten van kinderen te beheren. Het verbiedt ook het gebruik van de persoonlijke gegevens van minderjarigen om hen gerichte advertenties te tonen.
De Europese Unie (EU) is maandag begonnen met haar onderzoek naar vermeende schendingen van de kinderbeschermingsregels door het sociale netwerk TikTok .
“Vandaag openen we een onderzoek naar TikTok wegens vermoedelijke schending van de transparantie en verplichtingen om minderjarigen te beschermen”, aldus EU-commissaris voor Interne Markt Thierry Breton.
Nu wordt TikTok er door de Commissie van verdacht de voorschriften met betrekking tot de bescherming van minderjarigen niet na te leven. Ook met zijn transparantie op het vlak van reclame, met de toegang tot bedrijfsdata voor onderzoekers en met het risicomanagement wat betreft verslavend ontwerp en schadelijke inhoud zijn er mogelijk problemen.
Er wordt onder meer gevreesd dat gebruikers van TikTok met een ‘rabbit hole’-effect te maken krijgen. Dat betekent dat ze, door de specifieke algoritmes die het van oorsprong Chinese bedrijf gebruikt, bij filmpjes terecht kunnen komen die verdergaan op het filmpje waarvoor ze gekozen hebben, maar extremer zijn. De risicobeheersing die TikTok toepast, schiet mogelijk tekort, met alle mogelijke gevolgen voor het mentale en fysieke welbevinden van de (minderjarige) gebruikers en voor het risico op radicalisering.
Today we open an investigation into #TikTok over suspected breach of transparency & obligations to protect minors:
📱Addictive design & screen time limits
🕳️ Rabbit hole effect
🔞 Age verification
🔐 Default privacy settings
Enforcing #DSA for safer Internet for youngsters pic.twitter.com/4d2F0FQUHw
— Thierry Breton (@ThierryBreton) February 19, 2024
“Als platform dat miljoenen kinderen en jongeren bereikt, heeft TikTok een bijzondere rol te spelen bij de bescherming van minderjarigen online.”
De DSA verplicht grote internetbedrijven om zelf in te schatten welke risico’s hun platforms voor Europese inwoners inhouden en om maatregelen te nemen die deze risico’s beperken. Tiktok heeft zijn risicoanalyse in september ingediend, maar Europa had daarbij al een reeks vragen geformuleerd. De antwoorden van Tiktok voldoen blijkbaar niet. Daarom wordt nu een formeel onderzoek geopend. Dat betekent dat de medewerkers van de Europese Commissie bewijsmateriaal kunnen verzamelen, onder meer door het uitvoeren van inspecties.
Het onderzoek zal zich toespitsen op vier domeinen. Ten eerste: doet Tiktok genoeg om kinderen te beschermen tegen het verslavende effect van zijn eigen app en tegen het rabbit hole-effect, waarbij gebruikers soms steeds extremere video’s te zien krijgen? Europa vindt met name dat de maatregelen die het bedrijf neemt om de leeftijd van gebruikers te controleren en jongeren te beschermen tegen ongepaste inhoud, mogelijk “niet redelijk, proportioneel noch effectief” zijn. Het onderzoek moet ook uitmaken of de standaardprivacy-instellingen voor minderjarigen toereikend zijn. Daarnaast bekijkt Europa of Tiktok voldoende transparant is over de advertenties die het vertoont en of onderzoekers voldoende toegang krijgen tot gegevens over de werking van de app.
De grootste internetbedrijven, met meer dan 45 miljoen gebruikers in Europa, vallen sinds eind augustus onder de DSA, voor kleinere organisaties is de wetgeving pas sinds 17 februari van kracht. De DSA stelt de Europese Commissie in staat om boetes tot 6 procent van de jaaromzet op te leggen. Europa kan ook dwangmaatregelen treffen en zelfs de toegang tot een app blokkeren op het Europees grondgebied.
Waarom onderzoekt de EU TikTok?
Het onderzoek naar de Chinese app is een van de eerste die plaatsvindt in het kader van de nieuwe Digital Services Act (DSA) van de EU . Vorig jaar was de microblogsite X, voorheen bekend als Twitter, ook het onderwerp van een onderzoek omdat deze niet genoeg deed om desinformatie te bestrijden.
In het geval van TikTok zal het onderzoek zich richten op reclame, toegang tot platformgegevens en maatregelen die zijn genomen om gebruikers te beschermen tegen schadelijke inhoud. De Europese Commissie wil met name vaststellen of het algoritme van TikTok tot verslaving kan leiden.
In het onderzoek zal ook worden gekeken naar het effect van TikTok-video’s op radicaliseringsprocessen, en of het platform er al dan niet voor zorgt dat minderjarigen ‘effectief’ worden beschermd tegen ongepaste inhoud.
De DSA vereist dat platforms verschillende risico’s beheersen, waaronder voor het geestelijk welzijn en de rechten van kinderen. Het verbiedt ook het gebruik van de persoonlijke gegevens van minderjarigen om hen gerichte advertenties te tonen.
Als blijkt dat TikTok de risicobeperkingsregels van de DSA heeft overtreden, kan het bedrijf boetes krijgen die kunnen oplopen tot 6% van zijn wereldwijde jaaromzet.
Sinds de DSA in april vorig jaar van kracht werd, heeft zij jurisdictie over 22 onlinediensten met elk ruim 45 miljoen actieve gebruikers per maand in de EU.
Sinds zaterdag is de wet ook van toepassing op alle onlineplatforms, internetproviders en hostingorganisaties, ook op kleinere en landelijk beperkte diensten.
Volgens TikTok’s eigen cijfers uit april 2023 heeft de app zo’n 136 miljoen actieve gebruikers per maand en is hij vooral populair onder jongeren.
De Commissie ontving van TikTok al een gedetailleerde risicoanalyse, maar die overtuigde dus niet. Daarom wordt nu een formeel onderzoek opgestart.
Hoelang dat onderzoek gaat duren, is niet duidelijk. Als TikTok inderdaad fouten heeft begaan, kan het een boete krijgen die oploopt tot 6 procent van de jaaromzet van het bedrijf.
