Indignatie redactie 
In Beijing blazen ze momenteel hoog van de toren. De aanval van het Corona-virus is afgeslagen. Dankzij het voortreffelijke werk van de Partij in het algemeen en de sturende kracht van president Xi JinPing in het bijzonder. De rest van de wereld, en vooral het democratische Westen, kan daar een puntje aan zuigen. Het Chinese model zou weer eens zijn superioriteit hebben bewezen.
Dat is bij totalitaire regimes nooit meer dan half waar en vrijwel altijd propaganda. Beijing was volkomen overvallen door het virus. De autoriteiten hebben eerst uit alle macht geprobeerd de uitbraak onder het tapijt te vegen. Pas toen dat niet langer mogelijk was, zetten de bonzen alle middelen van de politiestaat in om de epidemie te bestrijden. Inmiddels was wel kostbare tijd verloren, waren meer mensen dan nodig overleden en had de economie een enorme optater gekregen.
De Wereld Gezondsheidsorganisatie begeleidde het Chinese borstgeroffel met een bizarre lofzang. De aanpak van Beijing werd de wereld ten voorbeeld gesteld. En meteen sloegen de bonzen door. Het virus was niet van Chinese oorsprong maar afkomstig van een Amerikaanse marinebasis. De suggestie was duidelijk: China was vooral slachtoffer, van het vuige Westerse imperalisme.
Toch zullen ze in Beijing enkele onwelgevallige feiten onder ogen moeten zien. De uiterst onhygiënische toestanden op de voedselmarkten zijn een permanent risico voor de volksgezondheid. Net als een kleine 20 jaar geleden met de Sars-epidemie moeten ze daar de oorzaak van de Corona-uitbraak zoeken. Net als toen zijn vleermuizen hoogst waarschijnlijk de belangrijkste dragers van het virus. Je vraagt je af waarom de autoriteiten deze broedplaatsen van onheil nog steeds niet hebben opgeruimd.
Het nu zo bejubelde systeem bleek aanvankelijk niet in staat adequaat te reageren. Later werd zoals gezegd het grove geschut ingezet, maar dat is in een democratie niet mogelijk en al helemaal niet wenselijk. Dus een voorbeeld nemen aan China?
We kunnen beter kijken naar de aanpak in (buur)landen als Zuid-Korea, Taiwan, Hongkong en Singapore, de Aziatische Tijgers. Het virus dook daar net zo onverwacht op maar de aanpak bleek veel doeltreffender. De epidemie is in die landen vermoedelijk over haar hoogtepunt met naar verhouding veel minder doden en zonder het land op slot te gooien zoals in China.
Dat succes is volgens experts makkelijk te verklaren. Er is niets buitengewoons aan. Ze hadden de inspiratie van Xi helemaal niet nodig. Ze hadden geleerd van de fouten die gemaakt waren bij de Sars-epidemie die toen ook in hun landen veel slachtoffers heeft gemaakt. De gezondheidszorg werd zo gereorganiseerd dat ze een uitbraak van een nieuwe epidemie snel het hoofd konden bieden. Het is dus in de eerste plaats een kwestie van goed bestuur.
De verleiding is groot om dat toe te schrijven aan de meerwaarde van de democratie. Een democratie zou flexibeler zijn en beter in staat lessen te leren van geblunder in het verleden. Zuid-Korea en Taiwan zijn inderdaad democratieën, maar Singapore is een autoritair geleide stadstaat en Hongkong is op weg een provincie van Beijing te worden. Hun succes bij de Coronabestrijding heeft dus niet zo gek veel te maken met de vorm van het staatsbestel.
(De autoriteiten hebben als bijkomend voordeel dat ze een beroep kunnen doen op de collectivistische cultuur in deze landen. Het wij-gevoel is veel sterker ontwikkeld dan in het meer individualistische Westen. Men accepteert makkelijker door de staat opgelegde maatregelen. ‘Dwarsdenken’ is er niet bij en in China bovendien levensgevaarlijk).
Dat de staatsvorm minder van belang is blijkt ook uit de problemen met het virus in gevestigde democratieën als Italië en de VS. Nu hebben die landen hun eigen specifieke organisatorische belemmeringen bij de aanpak van de epidemie. De VS zijn een federale staat en de Coronabestrijding zal daardoor per staat variëren. Italië kent grote regionale verschillen, met die tussen het rijke noorden en het arme zuiden als meest opvallende, maar is toch min of meer een eenheidsstaat.
Ondanks deze belangrijke verschillen, en er zijn er vast nog meer, hebben ze één ding gemeen. De kwaliteit van het bestuur is in beide landen niet om over naar huis te schrijven.
In Italië is dat met haar door corruptie verziekte politiek sinds jaar en dag de natuurlijke toestand, zoals we in de EU bijna dagelijks mogen ondervinden. En dat zie je nu ook bij Corona-epidemie. Net als de andere landen werd de regering in Rome overvallen. Maar de chaos die vervolgens losbarstte was toch vooral a la Italiana. Er ging veel mis, wat niet mis had hoeven te gaan.
Het openbare leven ligt nu volledig stil en de Italianen kunnen zich uitleven in de nationale specialiteit, improviseren en er ondanks alles het beste van maken.
In de VS is de afbraak van het federale bestuur het directe gevolg van een ideologische reflex, voornamelijk bij de Republikeinen maar ook bij rechtse Democraten. In de VS geldt een sterke overheid als iets on-Amerikaans. Het is een van de redenen waarom een verzorgingsstaat zoals wij kennen nooit van de grond is gekomen. Dat is ‘socialisme’ en daarmee meteen taboe.
Donald Trump is dus niet de oorzaak maar onder hem is het wel nog erger geworden. Dat wreekt zich nu bij de Coronabestrijding. De VS waren/zijn absoluut niet voorbereid op een epidemie-uitbraak. Dat Trump zeker in het begin geheel in stijl volhardde in de ontkenningsmodus en daarna allerhande onzin verkocht, hielp niet maar het probleem zit dieper. De supermacht is bij de gezondheidszorg in vele opzichten een derde wereldland. ‘Italiaanse toestanden’, hield een expert bij CNN daarom zeker voor mogelijk.
Een epidemie als Corona stelt als geen andere ramp de kwaliteit van het bestuur en zijn bestuurders op de proef. Of we in West-Europa die test net zo goed doorstaan als de Aziatische Tijgers, moeten we nog zien. Maar dat we er beter voor staan dan Italië en de VS, daar mogen we toch van uitgaan.
