Europa als nanny State zal blijven groeien als er niets aan wordt gedaan. Hoewel de oppasstaat altijd aanwezig is in ons dagelijks leven, realiseren veel mensen zich niet dat ze worden opgevangen.
Europa Tabaks-, alcohol- en suikerhoudende drankenbelastingen, vapensmaakverboden, gewone verpakkingen en reclameverboden – om er maar een paar te noemen – zijn voorbeelden van de overreikende hand van de oppasstaat. Ondanks dat het bezaaid is met onbedoelde gevolgen, heeft dit beleid Europa doorboord. De huidige trends wijzen in de richting van meer nanny state in Europa – niet minder.
De oppasstaat gaat ervan uit dat de relatie tussen de staat en de consument ouder-versus-kind is. De ouder is in dit model intrinsiek streng om te voorkomen dat het kind zondige keuzes maakt. Deze omvatten het drinken van alcohol, roken, het eten van snoep en het consumeren van cannabis. De reikwijdte van de interventies van de oppas van de staat heeft de neiging om te groeien, zo niet op afstand te houden.
Vapen en snoepconsumptie zijn enkele van de meest recente doelen van de Europese oppasstaat. In februari 2021 presenteerde de Europese Commissie het Europa’s Beating Cancer Plan , waarin een reeks levensstijlbeleid voor de komende decennia wordt geschetst.
De doelstellingen van het Plan waren om de belasting uit te breiden naar “nieuwe tabaksproducten” (inclusief vapen), de dekking van rookverboden binnen en buiten uit te breiden met e-sigaretten en een breed smaakverbod op te leggen. Het plan benadrukte ook de noodzaak om zwaarlijvigheid bij kinderen in de EU te bestrijden door middel van etikettering en schooldieetprogramma’s.
Deze inspanningen zijn ook versterkt door de opkomst van de interfractiewerkgroep van het Europees Parlement over zwaarlijvigheid en initiatieven van de lidstaten, zoals het Nederlandse en Ierse verbod op vapenaroma’s en suikerbelastingen in Polen en Roemenië , om er maar een paar te noemen.
Buiten de Europese Unie heeft Oekraïne geprobeerd vapensmaken te verbieden en een suikerbelasting in te voeren. IJsland wil nicotine reguleren . Het VK heeft zijn anti-obesitas-regelgevingscampagne geïntensiveerd door junkfood-advertenties op de buis te verbieden.
Laten we beginnen met dampen. Vaping-apparaten, of e-sigaretten, zijn uitgevonden als reactie op het falen van conventionele tabaksbestrijdingsmaatregelen om roken effectief aan te pakken. De Europese kruistocht tegen tabak, aangevoerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) door middel van tabaksaccijnzen, reclameverboden en gewone verpakkingen, is een ramp gebleken.
Het heeft de illegale tabak alleen maar een boost gegeven, zonder het rookpercentage substantieel te verlagen. In het VK bijvoorbeeld, waar de prijs van sigaretten de hoogste is in Europa, bleek tabak in 2019/20 het meest gerapporteerde namaakproduct te zijn. In Ierland is de situatie nauwelijks beter. Door roken veroorzaakte kanker eist in de EU elk jaar bijna 700.000 levens.
De obsessie van de Europese oppasstaat met volledige onthouding van roken heeft het verblind van de voordelen van vapen. Vapen is 95% minder schadelijk dan roken. Het risico op kanker van e-sigaretten in vergelijking met roken is minder dan een half procent. Smaakverboden voor vapen verpersoonlijken de verwoestende kwalen van het beperken van vapen.
Door het gebruik van gearomatiseerde e-liquids hebben rokers 230 procent meer kans om te stoppen met roken dan bij het gebruik van e-liquids met tabaksmaak. Een onderzoek uit 2020 in Canada, Engeland en de VS wees uit dat als reactie op het verbod op vapensmaak, “28,3% een manier zou vinden om hun verboden smaken te krijgen, 17,1% zou in plaats daarvan stoppen met vapen en roken.” Bovendien leidt, net als bij tabak, de overregulering van vapen tot een piek in de illegale handel.
Door vapen als tabak te behandelen, schiet de Europese oppasstaat zichzelf in de voet. De gevolgen van deze ouderlijke regelgeving is dat alleen al het Nederlandse vapensmaakverbod 260.000 Nederlandse vapers weer aan het roken zal drijven. Niet alles is echter kommer en kwel. Het VK en Frankrijk zijn de enige uitschieters in Europa die de voordelen van vapen hebben erkend en het aantal rokers hebben verminderd .
De mislukte pogingen om het roken aan te pakken door middel van een verbod in de EU waarschuwen voor verdere paternalistische regelgeving om obesitas bij kinderen terug te dringen. In april 2021 debatteerden leden van het Europees Parlement over de mogelijkheid om EU-brede regels in te voeren om junkfood-advertenties gericht op kinderen te beperken. Er werd afgesproken dat de regels zouden moeten worden herzien. Aangezien de EU sterk afhankelijk is van de restrictieve aanbevelingen van de WHO over levensstijl, zijn de kansen nauwelijks optimistisch.
Reclame voor junkfood is een verleidelijk doelwit voor de oppasstaat. Het verband tussen reclame – met name tv-advertenties – en obesitas bij kinderen is zwak, en de meeste van de huidige conclusies zijn gebaseerd op onderzoeken van tientallen jaren geleden. Een studie uit Quebec van 40 jaar geleden is er één van.
Zoals het voorbeeld in het VK laat zien, verwijderen advertentieverboden slechts 1,7 calorieën uit de dagelijkse voeding van kinderen. De suikertaks, waar de WHO alom voor pleit, is evenmin effectief. Uit een onderzoek bleek dat 62% van de Britse shoppers beweert hun consumptiegedrag op geen enkele manier te hebben veranderd na de suikerbelasting.
Bovendien bleek uit een onderzoek in het Journal of Epidemiology and Community Health, uitgevoerd van januari tot december 2013, dat hogere prijzen voor dieet-/suikerarme dranken leidden tot meer bier-, cider- en wijnverkoop. Nogmaals, de oppasstaat is de ergste vijand van zijn bedoelingen.
Hoewel de vooruitzichten op minder oppaswerk in Europa somber zijn, willen Europese consumenten niet dat de overheid beslissingen voor hen neemt. Uit een opiniepeiling in 2021 in opdracht van het Consumer Choice Centre bleek dat 59% van de Europese consumenten het ermee eens is dat de Europese Unie vaak overreguleert ten koste van de Europese consumenten. Maar liefst 69% vindt dat de overheid hun keuzevrijheid niet mag inperken. De Europese oppasstaat beschouwt zichzelf als behulpzaam, maar doet meer kwaad dan goed.
Of het nu gaat om vapen, zwaarlijvigheid of alcohol, de oppasstaat in Europa en daarbuiten heeft nooit carte blanche gekregen om onze levensstijl te reguleren. Het idee dat we de staat nodig hebben om ons tegen onszelf te beschermen, is hoogst aanmatigend en immoreel. Behalve dat het op wankele ethische gronden staat, creëert het kindermeisje inefficiënties en slaagt het er niet in zijn welwillende doelen te bereiken.
Kijkend naar de toekomst in Europa, is het zeer waarschijnlijk dat de EU en de lidstaten met meer manieren zullen komen om ons leven te reguleren, maar als consumenten is het cruciaal dat we deze regelgeving opmerken en ertegen opkomen. Een beroemd rapnummer van Marx-Mises citeren: “Als we niet geschikt zijn om ons eigen leven te leiden, waarom zou je dan verwachten dat onze stemmen wijs zijn?”