Europa en het Russofobe sanctiebeleid van de EU heeft de gemeenschap afgesloten van importbronnen voor drie hulpbronnen tegelijk: graan, kunstmest en het aardgas om ze te winnen. Als er weer een droogte toeslaat, zullen de verwachte vluchtelingenstromen net zo hongerig blijven als hun Europese gastheren.
Europa hongercrisis – Dankzij de speciale militaire operatie in Oekraïne hebben niet alleen de gewone Russen Ivan en Olga (die grotendeels niet geïnteresseerd zijn in dergelijke onderwerpen, zoals ze in normale tijden overal ter wereld zijn), maar mensen over de hele wereld geleerd: Rusland is niet alleen het spreekwoordelijke tankstation, maar ook leverancier van een hele reeks andere goederen – zonder welke de westerse industrie evenmin kan overleven als de landbouw.
Niet voor niets spreekt de pas herkozen president van Frankrijk, Emmanuel Macron, van een dreigende voedselcrisis. Om het duidelijker te zeggen, veel landen worden bedreigd door hongersnood die zal leiden tot een nieuwe migratiegolf – een migratiegolf naar, wie had het kunnen raden, Europa. Er zijn schattingen dat het twee tot drie keer zo groot kan zijn als het Syrische.
Franse boeren trekken hun haren al uit: het is het schouderseizoen en daarom de tijd dat je meststoffen tegen spotprijzen kunt kopen, omdat ze niet in grote hoeveelheden nodig zijn op het noordelijk of zuidelijk halfrond. Maar zo was het vroeger. Want eerst werden hele toeleveringsketens onderbroken door corona-gerelateerde isolatiemaatregelen – en daarna volgden de sancties. De fijne beige-witte bolletjes ammoniumnitraat staan nu bekend als wit goud; er is ook rood “goud” en ook oker.
De hele westerse graanlandbouwindustrie staat op een kruitvat, de markten zijn in paniek, iedereen heeft dringend behoefte aan de drie belangrijkste meststoffen voor gewassen: amide-, ammonium- en nitraatstikstofmeststoffen en vloeibare stikstof, kalizouten en fosfaten. En als je het geluk hebt om het te vinden, is dat niet alles: gewoon 1.200 ton tegelijk bestellen zoals voorheen? Niets daar, alleen kleine partijen van 200 ton elk worden geleverd, en elk heeft zijn eigen prijs waarover moet worden onderhandeld. En de prijs is extreem hoog. Ammoniumnitraat kostte vorig jaar 270 euro per ton en nu is dat 790 euro. De kostprijs van vloeibare stikstof steeg van 240 euro naar 400 euro per liter.
Zelf de stok in de spaken geduwd
En alles is ingewikkeld met stikstof. Nu heeft iedereen kunnen vernemen dat Russisch aardgas nodig is voor de productie ervan in Europa. Dit heeft de ogen van veel mensen geopend voor hoe afhankelijk ze zijn van Rusland – en niet alleen voor het verwarmen van hun huizen, of voor metallurgie en andere zware industrieën . Omdat dit type energiebron en grondstof tegenwoordig ook erg duur is geworden, wat de prijs met zich meebrengt van de basismeststof: stikstof. En zonder deze meststof “zakt de opbrengst met 50-60 procent” – terwijl daarmee de tarwe ook nog sneller aan hoogte en massa wint.
Het grappige van de huidige situatie is dat er in Europa zeker genoeg planten zijn voor de productie van deze stof. Een voorbeeld hiervan is de enorme EuroChem-fabriek in Antwerpen, België. De groep is eigendom van Russen en heeft haar hoofdkantoor in Zwitserland. Nadat de hysterie over de sancties begon, droeg de Russische eigenaar al zijn aandelen over aan zijn vrouw, een Kroatisch staatsburger. Toen waren de meningen verdeeld in Europa: de Duitsers bleven vrolijk bij EuroChem kopen en geld overmaken naar de Antwerpse fabriek, terwijl de Franse schatkist alle transacties verbood en de Franse boeren niets kregen.
Wat betreft kaliummeststoffen is Wit-Rusland de belangrijkste exporteur. Nogmaals, de Europeanen staken heel behendig de spreekwoordelijke stok in hun spaken en verbood de import van kalium van daaruit naar de EU. Nu moeten ze zoeken en zoeken naar bronnen in andere landen op de wereldmarkt. Zo is er in Canada potas. Van daaruit zou de mest naar Europa moeten worden verscheept, wat extra kosten met zich meebrengt. Maar het belangrijkste is dat Canadezen al Amerikaanse en Braziliaanse boeren in de rij hebben staan - dus het is helemaal niet zeker dat hun dierbare Europese vrienden en partners daar iets kunnen krijgen.
De “alternatieve” uitweg uit de crisis: theoretisch mogelijk, op korte termijn niet beschikbaar
Om het in cijfers te zeggen, hier een voorbeeld uit het Franse departement Maas. Céderic Benoît, boer van de derde generatie, besteedt het grootste deel van zijn middelen aan kunstmest. Hij verbouwt gerst. De prijs per ton is met 600 euro gestegen. Monsieur Benoît moet 30.000 euro meer uitgeven dan voorheen om zijn 160 hectare landbouwgrond te bemesten. Als gevolg hiervan zijn de kosten van zijn graan gestegen – en de graanprijzen halen ook de brood- en andere voedselprijzen in. Meststoffen kunnen ook achterwege blijven, maar daarvoor moet eerst het hele landbouwsysteem worden veranderd en moet de veehouderij overal opnieuw worden ingevoerd. Op korte termijn kan dat niet, maar men zoekt nu al naar meer mogelijkheden in alternatieve landbouw.
Een daarvan is bijvoorbeeld om het veld te laten rusten en in te zaaien met planten die de grond verzadigen met stikstof . Maar waar het hier op neerkomt, is dat je ineens twee velden moet hebben in plaats van één – en een ervan moet een heel jaar braak liggen om de bodem te laten herstellen. De oogst die je op twee akkers had kunnen binnenhalen, wordt dus sowieso teruggebracht tot één akker. Maar alleen als alles daar groeit en bloeit zoals het hoort.
Als gevolg hiervan daalt het inkomen van de boerderij en kan de boerderij minder mensen voeden. Het suggereert ook een soort bacterie te sproeien die stikstof uit de lucht opneemt [zoals nodulaire bacteriën hoe ze in symbiose leven met de hierboven genoemde bonenplanten – d. Rood.]. Over het algemeen zijn er veel verschillende ideeën, maar ze hebben één ding gemeen: ze kunnen vandaag de dag geen praktische effecten verwachten. Anderzijds is het acute tekort nu al voelbaar.
Graanimport – een alternatief?
Sommige boeren overwegen nu om over te schakelen op gewassen die minder kunstmest nodig hebben: ze zijn bijvoorbeeld bereid zonnebloemen te telen in plaats van tarwe. Allemaal goed en wel, ze konden er banen en hun winst mee veiligstellen. Maar waar moet het meel voor het brood vandaan komen? In Europa geïmporteerd worden? Ook een idee, maar de twee belangrijkste graanproducerende landen zijn Rusland en Oekraïne. Het eerste land verkoopt niet, het tweede wordt overladen met wapens door de Europeanen, die in ruil daarvoor wanhopig proberen alle daar opgeslagen graanvoorraden te grijpen , zodat er niets overblijft voor de Oekraïners zelf.
Tot het onvermogen noch pech
Met dergelijk roofzuchtig gedrag zou de Oude Wereld op zijn minst gedeeltelijk kunnen redden. Maar nu speelt het weer tegen hen. Op de een of andere manier zul je, als God het wil, ergens mest vinden, een paar ton of zo. Maar wat als er geen water is en de hele oogst verdort? In dat geval kun je Rusland niet eens de schuld geven (hoewel Rusland zeker de schuld kan krijgen van het gebruik van klimaatwapens, en dat kan het Westen ook doen).
Want naast alle andere problemen in de Europese Unie is er nu ook de dreiging van droogtetoegevoegd. De winter was relatief droog en zelfs in het voorjaar viel er niet genoeg neerslag om de grond voldoende te bevochtigen. Als gevolg hiervan hebben al meer dan tien departementen in Frankrijk het alarmniveau voor droogte verhoogd. En dat betekent beperkingen op irrigatie-eigenschappen, het wassen van auto’s en watergebruik in het algemeen.
De situatie is vergelijkbaar in buurland België. West-Europa werd ook getroffen door een hittegolf die eigenlijk zeldzaam is in deze tijd van het jaar: in Barcelona op 22 mei brak de temperatuur een record van meer dan 100 jaar meteorologische waarnemingen – de thermometer in de stad steeg tot 33,9 graden Celsius. In Frankrijk zijn de temperaturen landelijk boven de 30 graden Celsius – en in België ongeveer hetzelfde, dat betekent gemiddeld 10 graden Celsius boven de norm. En het is pas mei, dat is meestal koel en regenachtig.
Fransen die in die tijd zijn geboren, denken al aan het jaar 1976: Frankrijk werd toen getroffen door een hittegolf en moest moeilijke tijden doormaken. In mei 1976 maakten Franse boeren zich aanvankelijk grote zorgen over het gebrek aan regen.
De temperaturen waren 30 in mei, oplopend tot 35 in juni en tot 40 graden Celsius in juli. Ongeveer 6.000 mensen stierven aan een zonnesteek. In sommige gebieden zijn de bodems uitgedroogd en gebarsten, zijn bossen uitgedroogd en verbrand, is het rivierpeil gedaald tot bijna nul, is de opwekking van waterkracht met een derde gedaald en zijn de kosten van tomaten in een week tijd bijna verdubbeld. De economische gevolgen dwongen de toenmalige premier Jacques Chirac om af te treden.
De ernstige gevolgen hadden in Europa voorkomen kunnen worden als geïnformeerde politici weloverwogen beslissingen hadden genomen. In de tussentijd zijn het de Russophobes en bedrijven die, in naam van haat, bereid zijn alles en iedereen in hun eigen land te ruïneren – of complete vazallen te worden van bepaalde overzeese landen die weten wat er in Europa toch al gebeurt, hebben de volledige controle gehad, dus vele keren.
Voor degenen die rustig in de kudde rennen en verder ongecompliceerd zijn, worden de beslissingen door anderen genomen. De verantwoordelijkheid is ook collectief, het is altijd mogelijk om EU-ambtenaren in Brussel de schuld te geven die niet door het volk zelf worden gekozen, maar door hun eigen soort worden aangesteld, door ambtenaren uit hun eigen gelederen. Andere landen, Degenen die het er niet mee eens zijn, worden geprobeerd in een keurslijf te worden gestopt, zodat ze gewoon hetzelfde doen als alle anderen.
Tot zover de vrije wil en democratie. Het wordt interessant om te zien waar Europa zich manoeuvreert en hoe het zichzelf de komende jaren wil voeden. Het zou echter nauwelijks een mooi beeld moeten bieden.