Foute Maxima en slapende Oranjes

Het moest een keer gebeuren. Het ging mis. En goed mis. Amateuristisch mis. Koningin Máxima zat zonder blikken of blozen tegenover de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman. De man die er door de Verenigde Naties van verdacht wordt een cruciale rol te hebben gespeeld bij de gruwelijke moord op journalist Jamal Khashoggi. En dat had ze dus beter niet kunnen doen.

Ook al is er maar één staatshoofd, koning Willem-Alexander, toch moet Máxima niet doen alsof zij zomaar als VN-pleitbezorger voor inclusieve financiering kan opereren. Of ze het nu wil of niet, ze is verheven tot prinses van Oranje-Nassau en wordt door de baan van haar man aangesproken als koningin. Altijd en overal.

Haar uitzonderlijke positie heeft ervoor gezorgd dat ze een fantastisch en interessant leven kan leiden. Ze is de eerste koningin die er een echt eigen leven op na kan houden. Koning Willem-Alexander heeft dat samen met haar goed uitonderhandeld: niemand wilde een herhaling van alle gekke misstappen van opeenvolgende prins-gemalen. Die verveelden zich dood, hadden amper macht en gingen toen zelf maar eens kijken wat er te doen was. Prins Hendrik, de man van koningin Wilhelmina, was diep ongelukkig en hield er andere vrouwen op na. En prins Bernhard, ach, dat weet u nog wel zo’n beetje.

Ook Máxima’s schoonvader prins Claus had het niet makkelijk, wat er mede toe leidde dat de huidige koning iets ‘echts’ wilde voor zijn vrouw. En dat wilde de hoogopgeleide, pientere Máxima natuurlijk zelf ook. Dat is gelukt. Ze reist de hele wereld over als succesvol VN-ambassadeur en heeft ook in Nederland een drukke agenda als koningin.

Nu gaat dat laatste fantastisch. Máxima mag van burgerlijke afkomst zijn, ze lijkt een geboren koningin. Maar haar natuurlijke antenne voor wat ‘het volk’ wil, is in de buurt van de macht in geen velden of wegen te bekennen. Hoe kan het dat ze zich heeft laten fotograferen met de Saoedische kroonprins? Nou, omdat er door haar en haar begeleiders niet goed is nagedacht: ze was daar immers als VN-vertegenwoordiger, niet als koningin.

Maar als ze dat echt geloven, is dat niets minder dan wereldvreemd en volkomen misplaatst. En het gebeurde ook nog onder de beschermende ministeriële verantwoordelijkheid van premier Rutte, die het optreden van Máxima verdedigde. Gevolgd door minister Blok, die nog maar eens probeerde uit te leggen hoe het zat – waarna bijna niemand er nog begrip voor had.

Het is ook niet de eerste keer. Toen in 2015 een Nederlandse drugsdealer van Indonesië de doodstraf kreeg, zat koning Máxima als VN’er een jaar later aan tafel met de man die het bevel gaf het vuurpeloton in te zetten, de Indonesische president Widodo. Dat was geen kattenpis. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders riep na de executie de Nederlandse ambassadeur terug voor overleg – in de diplomatie één van de zwaarste middelen om duidelijk te maken dat je het ergens niet mee eens bent. Ook toen zaten de Oranjes te slapen.

Voor een elegante oplossing had de ziekenboeg een uitkomst kunnen bieden. In november vorig jaar zou Máxima als VN-pleitbezorger naar Tanzania afreizen. Die reis werd afgeblazen vanwege een darminfectie en die kwam, hoe vervelend ook, heel goed uit: vlak voor haar reis besloot Tanzania klopjachten op homoseksuelen te gaan houden. Niet echt een gezellig regime om mee aan tafel te zitten.

Máxima mag nooit vergeten dat ze gezien wordt als koningin. De Saoedi’s snappen dat heel goed. Want zij maakten de ontmoeting van hun kroonprins bekend en deelden overal de foto’s ervan. Het zal best dat Máxima geweldig werk verricht in haar rol van VN-vertegenwoordiger, maar volgens de Saoedi’s had kroonprins Mohammed bin Salman een onderonsje met de koningin der Nederlanden.