Indignatie redactie 
Europa heeft nog steeds te maken met een toenemend gebrek aan gas en een almaar stijgende gasprijs in de EU. Om het probleem op te lossen van niet langer betaalbare gasprijzen – grotendeels veroorzaakt door de geliberaliseerde, ongereguleerde en wilde markten, dacht EU-baas Von der Leyen nu de oplossing voor het probleem te hebben gevonden: een prijsplafond op Russisch gas. Alweer een idee van de Europese Commissie dat tot mislukken gedoemd is.
Europa heeft nog steeds te maken met een toenemend gebrek aan gas en een almaar stijgende gasprijs in de EU. Hoewel dit niet het geval is, is het gemakkelijk te beweren dat Poetin en Poetin alleen verantwoordelijk is voor de extreme prijs van gas. Het is belangrijk om te onthouden dat de Europese Unie ongeveer 10 jaar geleden of iets meer begon met het veranderen van de regels voor de prijsstelling van aardgas. Dit werd gepromoot als “liberalisering” van de markt en zou – wat anders? – alleen in het voordeel zijn van klanten en consumenten.
Het grote verschil werd gemaakt door het feit dat tot op het moment dat de liberalisering begon, de gasprijzen voor pijpleidinggas grotendeels waren vastgelegd in langlopende contracten. Dit was in het belang van de grootste gasleverancier van de EU, het Russische bedrijf Gazprom, en ook in het voordeel van de verbruikende staten. Door de vaste lange termijn prijzen was er voor beide partijen planningszekerheid. Met liberalisering, ongereguleerde handel op de vrije markt – een pilaar op het fundament van de Europese Unie – in realtime gingen vervolgens de deur en poort open voor speculanten.
Zo nam de ellende zijn beloop. De westerse sancties (als gevolg van de door de VS geïnitieerde oorlog) waren duidelijk bedoeld om het geld van Rusland af te pakken. Waar het Westen in al zijn wijsheid geen rekening mee gehouden had, was dat Rusland voor de betaling van het gas overboekingen wilde in roebels of op een roebelrekening. Degenen die dit niet accepteerden, waaronder onze *proest* “minister” van energie Rob Jetten, werden niet meer bevoorraad. De vervanging vond o.a. plaats. in de vorm van retouren.
Duits gas (uit Rusland) werd bijvoorbeeld naar Polen gepompt. Tegen de prijs die op de spotmarkten wordt gevraagd, namelijk x maal de Russische gasprijs. Andere landen waren op zoek naar andere leveranciers zoals o.a. Noorwegen. De VS deed steeds meer zaken met EU-landen met vloeibaar gas – veelal het milieuvernietigende frackinggas dat met behulp van de fracking-methode die in de EU eigenlijk werd afgekeurd; een lucratieve business realiseerden. Maar de vraag in de EU kan niet worden gedekt met Amerikaans vloeibaar gas.
In het geval van de Russische gasleidingen naar de EU waren er leveringsstops vanwege inspectiewerkzaamheden die daadwerkelijk of zogenaamd noodzakelijk waren. Dan was er gekibbel over turbinereparaties en sancties. Nu wordt Nord Stream 1 buiten gebruik gesteld en wordt bij andere lijnen tegen een gereduceerd tarief geleverd. Dat de EU-economie op volle toeren tegen de muur zou worden gestuwd (weer gas!) is door politici en beleidsmakers niet onderkend. Hoewel zij zich vóórstaan te werken naar een beter klimaat moeten ze echter accepteren dat olie- en kolencentrales weer in gebruik worden genomen door gebrek aan gas.
Het lijkt er dus op dat de regering van Poetin Nordstream I niet zal herstarten, totdat de westerse sancties zijn opgeheven. Dat heeft althans Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov maandag gezegd. Even ter herinnering: de pijpleiding had slechts één operationele gasturbine-aangedreven pomp die volgens Gazprom onderhoud nodig had. Er zijn er meestal vijf beschikbaar voor gebruik en een zesde werd als reserve achter de hand gehouden bij dat specifieke station waar het gas doorheen stroomt.
Zoals de zaken er nu voor staan, zijn er geen reserveonderdelen en maar één soort werkende die werd uitgeschakeld als gevolg van een fout die tijdens een inspectie werd ontdekt. Er zijn mensen die zeggen dat Rusland toch de pomp met het lek zou kunnen bedienen, maar waarom zou Rusland de enige plicht hebben om dit te doen en de veiligheidsmarges te negéren?
Zo’n plicht bestaat duidelijk niet en bovendien is het gas van Rusland, maar Brusselse politici denken dat zij het recht hebt om een natie te bestraffen en dan te eisen dat ze handel met de EU drijven. Bij zo’n denkwijze is het voor ons vrij duidelijk dat hun IQ kleiner is dan hun schoenmaat. En voor degenen die beweren dat Rusland een “energieoorlog” voert … misschien doen ze dat ook, maar laten we niet vergeten dat het Westen een economische oorlog probeert te voeren!
We hebben nog nooit van een “oorlog” gehoord waarin mensen die de ene kant ervan steunen, eisen dat de partij aan de andere kant met hen handel blijft drijven en niet alleen dat, maar dan ook nog proberen prijscontroles in te voeren zodat ze niet alleen het product eisen, maar ook wat ze ervoor betalen. Verwachten dat de vijand waarmee je in oorlog bent je van energie voorziet tegen een prijs die je eist, is de ultieme idiotie. Poetin moet ze daar in Brussel voor gek verklaren.
Nu hebben vooral het Westen en Europa de keuze: of de sancties laten vallen of er wordt geen gas meer geleverd. We begrijpen niet hoe dit niet als een volkomen redelijke positie kan worden beschouwd, tenzij men van mening is dat Rusland helemaal geen recht heeft op nationale soevereiniteit, met inbegrip van de natuurlijke hulpbronnen die binnen haar grenzen liggen en de natuurlijke hulpbronnen die er te vinden zijn. De Fransen lijken er in ieder geval wel klaar mee.
Zij twijfelen aan de zin van de sancties. Volgens een onderzoek beschouwt driekwart van de mensen in Frankrijk de sancties die in de Oekraïne-oorlog aan Rusland zijn opgelegd, als niet effectief om het conflict te beëindigen. Dat blijkt uit een woensdagavond gepubliceerd onderzoek van het Elabe Instituut. 52 procent van de ondervraagden beoordeelt de militaire en financiële hulp van het Westen aan Oekraïne ook als inefficiënt.
Om het probleem op te lossen van niet langer betaalbare gasprijzen – grotendeels veroorzaakt door de geliberaliseerde, ongereguleerde en wilde markten, dacht EU-baas Von der Leyen nu de oplossing voor het probleem te hebben gevonden: een prijsplafond op Russisch gas. Ze wil dat de EU-lidstaten een bovengrens vaststellen voor de prijs van Russisch gas en dat men Gazprom niet meer mag betalen dan deze prijs.
De G7-landen willen iets soortgelijks doen met Russische olie. Op 2 september hebben de ministers van Financiën van de G7, op instigatie van de Verenigde Staten, besloten tot een “alomvattend verbod op diensten die het zeevervoer van Russische ruwe olie en aardolieproducten mogelijk maken”. Dit omvat de verzekering van tankers en verzendingen zouden alleen worden toegestaan als Russische olie wordt gekocht tegen de vastgestelde prijs of goedkoper. Tot nu toe heeft dit verhaal weinig indruk gemaakt op Rusland, en het gasprijsplafond zal hetzelfde doen.
De Europese Commissie plant een radicale stap om grip te krijgen op alle huidige en toekomstige problemen, waaronder – in het uiterste geval economische ineenstorting. Problemen die allemaal te maken hebben met de sancties en energieprijzen. Ze wil buitengewone bevoegdheden, waaronder ‘militaire managementrechten‘. De afzonderlijke EU-staten zouden dan eigenlijk niets meer te zeggen hebben, en de EU alweer stappen dichter bij het Vierde Rijk brengen.
Reuters had toegang tot de relevante documenten en schreef: “De EU-commissie vraagt om noodbevoegdheden voor de bevoorradingscrisis en dreigt met boetes”.
“De Europese Commissie streeft naar noodbevoegdheden om bedrijven te dwingen essentiële producten te produceren en voorraden aan te leggen in het geval van een crisis of anders boetes te krijgen, blijkt uit een EU-document dat vrijdag door Reuters is ingezien.” Het is geen storm, het is een orkaan. Daar wijst alles tenminste op. Energieprijzen – gas, olie, elektriciteit – zijn meer dan goed en slecht.
Von der Leyen had beloofd de EU onafhankelijk te maken van energie uit Rusland. Maar dat is niet gelukt – er is een acute crisis die gas bedreigt. Brussel heeft nu de noodtoestand uitgeroepen, maar niet alle lidstaten spelen mee. Het controversiële Europese noodplan voor gas ter voorbereiding op een mogelijke stopzetting van de Russische gasleveringen is officieel in werking getreden. Op 8 augustus werd een nieuwe, haastig opgestelde wet gepubliceerd in het publicatieblad van de EU.
Het plan roept alle EU-landen op om hun gasverbruik van begin augustus tot maart volgend jaar met 15 procent te verminderen, vergeleken met het gemiddelde verbruik over de afgelopen vijf jaar over die periode. Er is echter alleen een vrijwillige beperking van het gasverbruik mogelijk. België en enkele andere EU-landen hebben al aangekondigd niet deel te nemen. België vertrouwt op de LNG-terminals, die ook Duitsland bevoorraden. Polen gaat nog verder en waarschuwt voor mogelijke dwangmaatregelen van de Europese Commissie: “Niemand krijgt ons gas te pakken”, zeggen ze dreigend in Warschau. Polen haalt echter een deel van zijn gas uit Duitsland.
Duitsland is het epicentrum van de crisis. De Oostzeepijpleidingen Nord Stream I en II eindigen in het grootste EU-land, en ook hier dreigen de grootste bevoorradingsproblemen – als een Russische tit-for-tat voor de EU-sancties. Maar de Europese Commissie heeft totaal geen zelfreflectie-vermogen en trekt de sancties, die nu een boemerang blijken te zijn, niet in twijfel. De Leyense overheid heeft haar eigen plan, dat bedoeld is om de “onafhankelijkheid” van het energiebeleid van Rusland veilig te stellen, ondanks massale kritiek niet herzien.
Het enige waarmee ze op de proppen komen is dat alle EU-burgers solidariteit moeten tonen – en kortere douches moeten nemen, de airconditioning uitzetten en de verwarming lager zetten. En om piekbelastingen te vóórkomen kan er in ons land toch ook wel om 21.00 uur gegeten worden? Gas besparen voor Brussel lijkt het nieuwe motto, afgekondigd door het hoofd van de Duitse Europese Commissie…
De OPEC-landen verhogen de productie niet, zoals de EU zou willen, maar verminderen deze. Om hogere prijzen te krijgen. En de Amerikaanse minister van Energie zet raffinaderijen onder druk om te stoppen met de export van LNG en olieproducten naar Europese bondgenoten. Dat betekent dat de Amerikanen zich niets aantrekken van de problemen van de EU; of de Europeanen nu om steun vragen of niet. De Amerikanen willen hun “historisch lage voorraden benzine en diesel” vergroten. Dus “Amerika eerst”.
En de EU valt buiten de boot. Overigens is een deel van de brandstof uit de Amerikaanse noodreserve door Hunter Biden, de zoon van de seniele president, verkocht aan China. Dat heeft er mogelijk toe bijgedragen dat er “historisch lage voorraden” zijn.
De crisisvergadering van de ministers van Energie in Brussel eindigde zonder tastbare resultaten. Men wil iets doen aan de hoge gas- en elektriciteitsprijzen – meer kwam er niet van. Maar de EU geeft eindelijk toe dat de markt niet meer goed werkt. De gasprijs die op de Nederlandse beurs TTF wordt gegenereerd, weerspiegelt “niet langer de realiteit”, zei energiecommissaris Simson na afloop van de vergadering. Hij vertrouwt op Russisch pijpleidinggas, dat slechts een klein deel van de import uitmaakt.
Ook zijn er problemen met de handel in gasfutures. De markt moet worden “gestabiliseerd”, zei Simson. In werkelijkheid is de handel grotendeels ingestort door een gebrek aan onderpand en liquiditeit. Ook hier moet de EU nu verbeteren.
Op de elektriciteitsmarkt ziet het er niet veel beter uit. Verschillende ministers hebben opgeroepen om de elektriciteitsprijs los te koppelen van de gasprijs. Het is echter onduidelijk hoe. Een mogelijkheid zou zijn om de prijzen te verlagen, zoals we hierboven bespraken. De Europese Commissie heeft dit al voorgesteld, voorlopig alleen voor ‘goedkope’ energieproducenten die niet aan gas gebonden zijn. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe hoog moet het prijsplafond zijn, wie bepaalt het? En wat zijn de gevolgen?
Het prijsplafond voor Russisch gas verdeelt de EU. Tien landen zijn tegen, sommige EU-landen eisen een prijsplafond voor alle gasimporten – niet alleen uit Rusland. “Oostenrijk kan vanuit het perspectief van vandaag niet instemmen met dit voorstel”, zegt Leonore Gewessler (Groenen) in het Weense klimaatministerie.
Oostenrijk staat niet alleen in deze positie: Polen, Bulgarije, Slowakije en tot op zekere hoogte Duitsland zijn er tegen omdat ze nog steeds sterk afhankelijk zijn van Russisch aardgas. Het geschil heeft het potentieel om de markten opnieuw te ontsteken. Onlangs was de gasprijs aanzienlijk gedaald. Kritiek van de Belgische premier De Croo op het voorstel van de Europese Commissie zorgde echter voor een nieuwe opleving.
Hoe dan ook, het besef is inmiddels ingedaald dat de Europese energiemarkt niet meer goed werkt en moet worden hervormd. Het werd tijd – het debat is al een jaar aan de gang. Hoewel het gebouw al een poos in brand staat, moet de brandweer nog worden opgeroepen.
De gascrisis kan trouwens snel escaleren tot een bevoorradingscrisis. Bijna geen enkele moderne dieselmotor werkt immers zonder het additief AdBlue en waarvan de productie stagneert. De hoge energie- en aardgasprijzen maken een crisis in de EU mogelijk, waarvan de omvang tot nu toe nauwelijks kan worden ingeschat. Niet alleen zullen de stookkosten dan enorm stijgen, er kunnen ook flinke knelpunten in de levering ontstaan. Europese verenigingen van goederenvervoer en logistiek hebben geklaagd over een dramatisch tekort aan AdBlue, een stof die wordt gebruikt om de uitlaatgassen van dieselmotoren te reinigen.
“Geen AdBlue betekent geen vrachtwagens”, zei BGL-topman Dirk Engelhardt tegen de krant Bild. En dat betekent: “geen aanvoer”. AdBlue is een ureummengsel dat katalysatoren voor dieselmotoren nodig hebben. Deze splitst schadelijke stikstofoxiden uit de uitlaatgassen in onschadelijke waterstof en stikstof.
En dit allemaal omdat alle problemen voornamelijk veroorzaakt zijn door een oorlog die door de handelswijze van het Westen was gepland en uitgelokt en waar de EU als vazalgewest van de VS bij betrokken is geraakt. Waar we bang voor zijn is dat, net als elk van de vorige Grote Oorlogen, Europa een grote oorlog zal beginnen en verwacht dat de VS ingrijpt. Door koude, honger en in de diepten van een depressie zal de EU uiteindelijk gedwongen worden achter het Russische gas aan te gaan en het met geweld zal willen toeëigenen.
De VS blijven, zoals gebruikelijk, buiten de politieke wil om troepen (onderbemand zijn en te dun over de hele wereld verspreid) in te zetten. We hopen dat we het mis hebben…..
