Indignatie redactie 
Trumps plan voor Gaza is echt
Het lijkt erop dat we het opnieuw gaan doen…
Volgens vijf bronnen die bekend zijn met de kwestie, hebben de Verenigde Staten en Israël de mogelijkheid besproken dat Washington een tijdelijk bestuur over Gaza na de oorlog gaat voeren.
De consultaties op ‘hoog niveau’ concentreerden zich op een overgangsregering onder leiding van een Amerikaanse functionaris die toezicht zou houden op Gaza totdat de staat gedemilitariseerd en gestabiliseerd zou zijn en er een levensvatbaar Palestijns bestuur zou zijn ontstaan, aldus de bronnen.
Volgens de gesprekken, die nog voorlopig zijn, is er geen vaste tijdlijn voor hoe lang een door de VS geleide regering zal aanblijven. Dat hangt af van de situatie ter plaatse, aldus de vijf bronnen.
De bronnen, die anoniem wilden blijven omdat ze niet bevoegd waren om de gesprekken publiekelijk te bespreken, vergeleken het voorstel met de Coalition Provisional Authority in Iraq, die Washington in 2003 oprichtte, kort na de door de VS geleide invasie die Saddam Hussein ten val bracht.
Ik vind deze grappige opmerking van Reuters geweldig:
De autoriteit werd door veel Irakezen als bezettingsmacht gezien en droeg in 2004 de macht over aan een interim-Iraakse regering, nadat ze er niet in slaagden een groeiende opstand te beteugelen.
Ja, geen grapje. Het was de grootste mislukking van het Amerikaanse buitenlandse beleid sinds Vietnam. Maar goed! Laten we het nog eens doen!
Ik kan niet geloven dat dit serieus is, maar waarom zou het dat niet zijn? Trump wil die Nobelprijs voor de Vrede en vindt ongetwijfeld dat een beetje etnische zuivering en snavelplassen een uitstekende manier is om dat te bereiken.
Ik dacht dat dit waarschijnlijk het ergste verhaal van de dag was. Maar toen zag ik dit:
Het lijkt erop dat Kari Lake, senior presidentieel adviseur, alle twijfels over haar plannen met Voice of America heeft weggenomen.
Lake wil dat het netwerk qua uiterlijk en klank veel op het extreemrechtse One America News Network gaat lijken: dinsdagavond kondigde ze aan dat ze een deal had gesloten om de nieuwsberichten van dit pro-Trump medium te gaan uitzenden naar het buitenlandse publiek van Voice of America, zonder dat de belastingbetaler daar iets voor hoeft te betalen.
Het zou beter zijn om het gewoon uit te schakelen.
Is het te vroeg om te beginnen met drinken?
Waarom wil Trump Gaza overnemen en kan hij dat ook?
Donald Trump schokte de wereld door te suggereren dat de VS Gaza zou kunnen “overnemen” en “bezitten” en dat de bevolking zich er vervolgens zou kunnen vestigen.
Het voorstel zou de grootste verandering in het Amerikaanse beleid ten aanzien van het Midden-Oosten in decennia kunnen betekenen en de internationale consensus over een Palestijnse staat bestaande uit Gaza en de bezette Westelijke Jordaanoever op zijn kop kunnen zetten.
Trump heeft aangegeven dat volgens zijn plan Gaza door Israël aan de VS zou worden overgedragen en dat de inwoners ervan zouden worden aangemoedigd om ergens anders heen te verhuizen, zonder recht op terugkeer.
Het voorstel heeft geleid tot verontwaardiging, onder meer vanuit het hele Midden-Oosten, nauwe bondgenoten van de VS en de Verenigde Naties. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verwelkomde ondertussen de “revolutionaire visie” voor Gaza.
Waarom zegt Donald Trump dit nu?
Als Donald Trump in één ding gelijk heeft, is het wel dat decennialange Amerikaanse diplomatie ten aanzien van Israël en de Palestijnen er niet in is geslaagd het conflict op te lossen.
Vredesvoorstellen en presidenten zijn gekomen en gegaan, maar de problemen zijn blijven etteren. De aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 en de oorlog in Gaza die het ontketende, waren de afschuwelijke gevolgen.
Trump verdiende miljoenen als projectontwikkelaar en deed op basis daarvan een volkomen terechte opmerking: als Gaza herbouwd moet worden, op sommige plekken helemaal opnieuw, dan is het niet zinvol dat honderdduizenden burgers schuilen in het puin.
De wederopbouw van Gaza zal een enorme opgave zijn. Onontplofte munitie en bergen puin moeten worden verwijderd. Water- en elektriciteitsleidingen moeten worden hersteld. Scholen, ziekenhuizen en winkels moeten worden herbouwd.
Trumps gezant voor het Midden-Oosten, Steve Witkoff, zei dat dit jaren kan duren. Zolang dat duurt, zullen de Palestijnen ergens anders heen moeten.
In plaats van te onderzoeken hoe we ze dicht bij huis kunnen houden, waarschijnlijk in kampen in het centrale en zuidelijke deel van de Gazastrook, heeft Trump erop aangedrongen dat ze moeten worden aangemoedigd om te vertrekken – permanent.
Ondanks felle tegenstand van regionale leiders heeft Trump Jordanië en Egypte onder druk gezet om de 2,2 miljoen inwoners van Gaza te accepteren – en dreigt hulp in te trekken als ze weigeren. Beide landen hebben het idee verworpen en gewaarschuwd dat het de regio zou kunnen destabiliseren.
Trump heeft gezegd dat Palestijnen volgens zijn plan geen recht hebben om terug te keren naar Gaza.
In plaats daarvan stelde hij voor om maximaal zes “veilige gemeenschappen” buiten Gaza te bouwen. Hij zei: “Het zouden er vijf, zes of twee kunnen zijn. Maar we zullen veilige gemeenschappen bouwen, een beetje verder weg van waar ze nu zijn, waar al dit gevaar heerst.”
Trump gelooft dat bij de afwezigheid van de inwoners van Gaza een idyllische, Amerikaanse ‘Riviera van het Midden-Oosten’ uit de as zal herrijzen, die duizenden banen, investeringsmogelijkheden en uiteindelijk een plek zal opleveren waar ‘alle mensen ter wereld kunnen leven’.
Waarom zijn Trumps opmerkingen zo controversieel?
Waar te beginnen?
Zelfs voor een president die een groot deel van zijn eerste termijn besteedde aan het op zijn kop zetten van het Amerikaanse beleid in het Midden-Oosten – inclusief het verplaatsen van de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem en het erkennen van de Israëlische soevereiniteit over de bezette Golanhoogten – was dit een verbazingwekkend voorstel.
In zijn stoutste dromen had geen enkele Amerikaanse president ooit kunnen bedenken dat de oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict zou betekenen dat een stuk Palestijns grondgebied zou worden overgenomen en de bevolking zou worden verdreven.
Om het duidelijk te maken: als we dit met geweld zouden doen, zou dat een ernstige schending van het internationaal recht zijn.
Sommige Palestijnen zouden er waarschijnlijk voor kiezen Gaza te verlaten en elders hun leven weer op te bouwen. Sinds oktober 2023 hebben al zo’n 150.000 Palestijnen dat gedaan.
Anderen kunnen of willen dat echter niet, omdat ze ofwel niet over de financiële middelen beschikken ofwel omdat hun gehechtheid aan Gaza – een deel van het gebied dat zij Palestina noemen – simpelweg te sterk is.
Veel inwoners van Gaza zijn afstammelingen van mensen die in 1948 tijdens de oprichting van de staat Israël uit hun huizen zijn gevlucht of verdreven. Deze periode noemen de Palestijnen de Nakba, het Arabische woord voor catastrofe.
De gedachte aan nog een slachtoffer zal voor velen te pijnlijk zijn en zij zullen zich met felle vastberadenheid vastklampen aan hun beperkte leven in wat er nog over is van Gaza.
Voor Palestijnen die dromen van een eigen staat naast Israël, zal het verlies van een deel daarvan aanvoelen als een amputatie.
Gaza is sinds 1948 fysiek gescheiden van de Westelijke Jordaanoever. Eerdere onderhandelingsrondes, en ook Trumps ‘Visie voor Vrede’ uit 2020, omvatten plannen voor tunnels of spoorlijnen die de twee gebieden met elkaar zouden kunnen verbinden.
Nu vertelt Trump de Palestijnen in feite dat ze Gaza voor eens en altijd moeten opgeven.
Arabische leiders beschuldigen hem ervan dat hij de Palestijnse aanspraken op Gaza volledig wil uitwissen.
Hoewel het er niet op lijkt dat hij voorstander is van gedwongen deportatie van burgers, wat in strijd is met het internationaal recht, moedigt Trump de Palestijnen duidelijk aan om te vertrekken.
Palestijnse functionarissen hebben Israël er al van beschuldigd de levering van tienduizenden caravans te blokkeren. Die caravans zouden de inwoners van Gaza kunnen helpen om in minder beschadigde delen van het gebied te blijven terwijl elders de wederopbouw plaatsvindt.
De Arabische landen die volgens Trump zo’n 1,8 miljoen vluchtelingen uit Gaza zouden moeten opnemen, voornamelijk Egypte en Jordanië, hebben hun verontwaardiging geuit.
Beide hebben al genoeg problemen zonder deze extra last. Maandag bevestigde de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken, Badr Abdelatty, de weigering van Caïro om gedwongen verplaatsing te accepteren en zei dat Egypte “niet zal deelnemen aan onrecht jegens de Palestijnen”.
Wat is de huidige status van Gaza?
Gaza werd 19 jaar lang door Egypte bezet, totdat het in de Zesdaagse Oorlog van 1967 door Israël werd ingenomen.
Het wordt volgens het internationaal recht nog steeds beschouwd als bezet door Israël, wat Israël betwist. Israël beweert dat de bezetting in 2005 eindigde, toen het eenzijdig de Joodse nederzettingen ontmantelde en zijn leger terugtrok.
Ongeveer driekwart van de VN-leden erkent Gaza als onderdeel van de soevereine staat Palestina. De VS doet dit echter niet.
Door hekken en een Israëlische zeeblokkade afgesloten van de buitenwereld, heeft het nooit als een echt onafhankelijke plek gevoeld.
Niets en niemand komt of vertrekt zonder toestemming van Israël. Een internationale luchthaven, die in 1998 met veel ophef werd geopend, werd in 2001 door Israël verwoest tijdens de tweede Palestijnse opstand.
Israël en Egypte blokkeerden Gaza uit veiligheidsoverwegingen nadat Hamas in 2006 de Palestijnse verkiezingen had gewonnen en het jaar daarop zijn rivalen na hevige gevechten uit het gebied had verdreven.
Lang vóór de recente oorlog beschouwden de Palestijnen Gaza al als een open gevangenis.
Kan Trump Gaza overnemen als hij dat wil?
Het spreekt voor zich dat de VS geen juridische aanspraken op het gebied heeft en het is ook helemaal niet duidelijk hoe Trump van plan is het Amerikaanse bestuur op te leggen.
Net als bij zijn beweringen over de Amerikaanse controle over Groenland en het Panamakanaal is het nog niet duidelijk of Trump het echt meent of dat zijn opmerkingen een openingszin zijn van een buitensporige onderhandelingspositie in aanloop naar een reeks moeizame onderhandelingen over de toekomst van Gaza.
Er zijn verschillende plannen besproken voor het bestuur van Gaza na de oorlog.
In december kwamen de twee belangrijkste Palestijnse facties, Hamas en Fatah, overeen om een gezamenlijke commissie op te richten die toezicht moet houden op het bestuur. Tot op heden is er echter niets van terechtgekomen.
Op andere momenten werd er gesproken over de oprichting van een internationale vredesmacht, die mogelijk zou bestaan uit troepen uit Arabische landen.
Vorige maand meldde Reuters dat de VAE, de VS en Israël de vorming van een tijdelijk bestuur in Gaza hadden besproken totdat een hervormde Palestijnse Autoriteit (PA), die al controle heeft over delen van de Westelijke Jordaanoever, klaar is om de macht over te nemen.
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft echter eerder publiekelijk benadrukt dat de PA geen rol zal spelen in het bestuur van Gaza na de oorlog.
In beperkte mate zijn de Amerikaanse troepen al ter plaatse. Een Amerikaans beveiligingsbedrijf heeft zo’n 100 voormalige Amerikaanse speciale eenheden ingezet om een belangrijke controlepost ten zuiden van Gaza-Stad te bemannen en de voertuigen van Palestijnen die naar het noorden terugkeren te controleren op wapens.
Ook Egyptisch veiligheidspersoneel werd bij hetzelfde controlepunt gezien.
Dit zouden de eerste, voorzichtige tekenen kunnen zijn van een grotere internationale aanwezigheid in Gaza, mogelijk ook onder Amerikaanse leiding.
Maar dat is nauwelijks een Amerikaanse overname, iets waarvoor een grootschalige militaire interventie in het Midden-Oosten nodig zou zijn. Dat is precies wat Trump zijn kiezers al lang vertelt te willen vermijden – en zowel de president als het Witte Huis gaven later aan dat ze geloven dat het voorstel gerealiseerd kan worden zonder de inzet van Amerikaanse soldaten in Gaza.
Kunnen er gevolgen zijn voor het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas?
De onderhandelingen over de tweede fase van het twee weken durende staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas zijn nog maar net begonnen, maar het is moeilijk te bedenken of Trumps schokkende uitspraken hier verandering in zullen brengen.
Als Hamas het gevoel heeft dat het eindresultaat van dit hele proces een ontvolkt Gaza is – niet alleen zonder Hamas, maar zonder alle Palestijnen – dan kan het concluderen dat er niets meer te bespreken valt en kan het de resterende gijzelaars die het op 7 oktober 2023 nam, vasthouden.
Hamas liet maandag weten de vrijlating van de volgende groep gijzelaars uit te stellen vanwege beschuldigingen dat Israël de voorwaarden van de wapenstilstandsovereenkomst heeft geschonden.
Netanyahu zei op zijn beurt dat Israël het staakt-het-vuren zou beëindigen en troepen terug naar Gaza zou sturen als Hamas de gijzelaars niet vrijliet.
Critici van Netanyahu beschuldigen hem ervan excuses te zoeken om de onderhandelingen te laten mislukken en de oorlog te hervatten. Ze moeten wel concluderen dat Trump met deze opmerkingen een gewillige medeplichtige is.
Aan de andere kant hebben rechtse aanhangers van de Israëlische premier hun tevredenheid geuit over het Amerikaanse overnameplan. Hierdoor wordt het risico op kabinetsontslagen kleiner en lijkt de directe politieke toekomst van Netanyahu veiliger.
In die zin heeft Trump Netanyahu een sterke motivatie gegeven om het staakt-het-vuren in stand te houden.
Wat zei Donald Trump over de Westelijke Jordaanoever?
Op de vraag of hij het ermee eens was dat de VS de Israëlische soevereiniteit over de bezette Westelijke Jordaanoever zou moeten erkennen, antwoordde Trump dat hij nog geen standpunt had ingenomen, maar dat hij over vier weken met een aankondiging zou komen.
Deze opmerking leidde tot grote onrust onder de Palestijnen. Voor hen zou een dergelijke aankondiging onvermijdelijk worden gezien als een nieuwe spijker in de doodskist van de tweestatenoplossing.
De Jordaanse koning Abdullah, die Trump dinsdag in Washington ontmoette, waarschuwde al tegen pogingen om “land te annexeren en de Palestijnen te verdrijven”.
Jordanië en Egypte vrezen dat aanvaarding van Trumps plan kan leiden tot massale tegenreacties onder de bevolking en tot nieuwe instabiliteit in de regio.
Erkenning van de legitimiteit van de Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever zou een zeer ingrijpende stap zijn. Het grootste deel van de rest van de wereld beschouwt ze als illegaal volgens het internationaal recht, hoewel Israël dit betwist.
Tijdens eerdere vredesbesprekingen erkenden de onderhandelaars dat Israël grote nederzettingenblokken in handen zou krijgen als onderdeel van een uiteindelijke overeenkomst, waarschijnlijk in ruil voor kleine stukjes Israëlisch grondgebied.
In 2020 bemiddelde Trump bij de Abraham-akkoorden, die zorgden voor de historische normalisering van de betrekkingen tussen Israël en twee Arabische landen, de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en Bahrein.
De VAE ondertekenden de overeenkomst met de afspraak dat Israël geen delen van de Westelijke Jordaanoever zou annexeren. Deze afspraak kan nu in gevaar zijn.
