Geert Wilders (C), Nederlands rechtse politicus en leider van de Partij voor de Vrijheid (PVV), reageert op de exitpoll en vroege resultaten die sterk wijzen op een overwinning voor zijn partij bij de Nederlandse verkiezingen op 22 november 2023 in Scheveningen, Nederland.
Geert Wilders – De opmars van centristische partijen bij de Nederlandse verkiezingen zal niet voldoende zijn om een nieuwe stabiele regeringscoalitie te vormen, betoogt Chris Keulemans
De PVV van Geert Wilders heeft deze week weliswaar terrein verloren bij de Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen , maar de waarheid is dat dit bescheiden Europese land, in tegenstelling tot wat er in de internationale media over wordt gezegd , niet opeens heeft ontdekt hoe het extreemrechts moet verslaan.
In werkelijkheid bevestigen deze verkiezingen alleen maar dat de politiek in Nederland nog steeds naar binnen gericht is, vijandig tegenover vreemden en politiek onwetend.
Het is eerlijk om te zeggen dat Wilders zelf zijn houdbaarheidsdatum nadert. Maar zijn eenmanspartij, waarvan de achterban onlangs werd ontmaskerd voor het fabriceren van wijdverspreide AI-beelden van bruingekleurde mannen die een jonge blonde vrouw lastigvallen en linkse leider Frans Timmermans die in ketenen door de politie wordt weggevoerd , wist toch 26 zetels in het parlement te bemachtigen, hun op één na beste score ooit.
Samen met de gelijkgestemde partijen JA21, BBB en FvD (waarvan de nieuwe leider serieus meent dat de Aboriginals 50 jaar geleden het vuur al hadden ontdekt) beschikt extreemrechts nog altijd over 46 van de 150 zetels in het parlement. Dat zijn er maar twee minder dan bij de vorige verkiezingen.
Vergeleken daarmee lijkt de Nederlandse centristische Partij van de Vrijheid (D66), waarvan leider en mogelijk nieuwe premier Rob Jetten, een baken van rede. Het enige probleem is dat D66-vertegenwoordigers in zowel landelijke als lokale regeringen de afgelopen decennia nauwelijks een echt onderscheidend beleid hebben ontwikkeld. Ze zijn net als die man die altijd op feestjes verschijnt: volkomen welwillend, maar niemand weet wie hem heeft uitgenodigd, en als je hem vraagt wat hij het liefst heeft, bier, wijn of sap, glimlacht hij alleen maar en zegt: zeker!
Vóór deze verkiezingen werd D66 gezien als een ietwat centrumlinkse partij vanwege hun standpunten over kwesties zoals transgenderrechten, hoewel ze vaak moeilijk te vatten zijn. Tijdens de campagne veranderde Jetten echter enigszins van koers: hij vergat zijn groene doelstellingen, veranderde van gedachten over vluchtelingen (die volgens hem nu alleen nog aan de Europese grenzen zouden moeten solliciteren, en niet op ons grondgebied) en werd op zijn triomfantelijke verkiezingsavond verwelkomd door een zee van Nederlandse vlaggen. Kortom, het is onmogelijk om precies te voorspellen welke richting Jetten met dit land op wil.
Hij zal zijn schijnbare optimisme echter nodig hebben zodra hij een regeringscoalitie begint te vormen. In een parlement met 15 politieke partijen en zonder duidelijke meerderheid zal elke regering altijd een coalitie moeten zijn.
Daarom zou het resultaat grotendeels hetzelfde zijn geweest als Wilders’ PVV de verkiezingen had gewonnen. Wilders zou dan twee weken of maanden hebben geprobeerd anderen aan boord te krijgen, maar alle grote partijen hebben uitgesloten om met hem een coalitie te vormen, nadat hij een jaar lang zijn eigen regering had gesaboteerd voordat hij die in juni verliet. Zodra Wilders het opgaf, zou Jettens D66 aan de beurt zijn, en dat zal nu ook gebeuren. En zijn enige optie om een meerderheidscoalitie te vormen is het verenigen van de vier traditionele partijen links en rechts van het midden.
Dit zou het equivalent zijn van een nieuwe Britse regering bestaande uit Labour , Conservatieven en Liberal Democrats – die verplicht is hun krachten te bundelen om de hervorming buiten de macht te houden. Het zou partijen samenbrengen die allemaal hun oude wantrouwen en vijandigheden jegens elkaar koesteren, bovenop hun onoverbrugbare politieke verschillen.
Neem bijvoorbeeld Gaza , dat tijdens de campagne nauwelijks ter sprake kwam, een van de redenen waarom zoveel kiezers helemaal niet kwamen opdagen. De VVD is een fervent voorstander van de regering- Netanyahu , het CDA is er stellig van overtuigd dat de joods-christelijke cultuur Europa heeft gebouwd, GroenLinks-PvdA heeft ervoor gekozen alle wapenhandel met Israël te staken – en D66, nou ja, die zou een staakt-het-vuren toejuichen.
Deze coalitie zal onmogelijk te vormen zijn. Het zal ook onmogelijk zijn om een nieuwe coalitie te vormen die niet binnen enkele maanden zou imploderen. Ondertussen bestaat de interim-regering, onder voorzitterschap van de partijloze oud-ambtenaar Dick Schoof, uit twee van de oorspronkelijke partijen. (De PVV stapte op, kort gevolgd door de NSC, die gisteravond de rekening gepresenteerd kreeg door al haar 20 zetels in de Tweede Kamer te verliezen.)
Samen vertegenwoordigen de twee overgebleven partijen 26 zetels, een minderheid van een zesde. Het is goed mogelijk dat ze hun taak tot ver in het komende jaar voortzetten, terwijl de kabinetsonderhandelingen voortduren.
Het positieve is dat niet langer elk parlementair debat op de een of andere manier over asielzoekers zal gaan , zoals onder Wilders het geval was.
Daarmee ontstaat er wellicht meer ruimte om urgentere onderwerpen te bespreken, zoals de noodzaak van 400.000 nieuwe betaalbare woningen (op een bevolking van 18 miljoen), de vervaagde klimaatdoelen, de snel duurder en onbereikbaarder wordende gezondheidszorg, het toenemende aantal mensen dat in armoede leeft en het feit dat Nederland feitelijk onderdeel is van Europa en van de wereld.
Meer dan een jaar lang wisten Geert Wilders en de door hem georkestreerde regering al deze kwesties van tafel te houden. Rob Jetten, ervan uitgaande dat hij er daadwerkelijk in slaagt een regering te vormen, zal er wellicht niet lang meer van kunnen genieten.
