Groot-Brittannië gaat het Brexit-eindspel in

Met Brexit wordt Groot-Brittannië geconfronteerd met een regressief, autoritair, extreem-rechts gesteund politiek project.

hij BBC’s vlaggenschip actualiteitenprogramma  Newsnight  beschreef de uitdaging voor het Britse parlement deze week met behulp van beelden van de  Avengers: Endgame . Over de opwindende soundtrack van de film, presenteerde presentator Mark Urban: “Welke kant je ook hebt, één ding is duidelijk: de laatste strijd om Brexit begint wanneer het Parlement zijn krachten bundelt op dinsdag.”

Het cheesy melodrama buiten beschouwing laten, of de vragen die deze analogie oproept – betekent dat Jeremy Corbyn, leider van de Britse Labour-partij, in dit scenario Captain America is, met conservatieve premier Boris Johnson als de kwaadaardige Thanos? – is het ontegenzeggelijk waar dat Brexit, de kwestie die de Britse politiek drie jaar lang heeft verlamd, snelt nu naar een totale confrontatie. Op dinsdag keerde het Parlement terug van zijn zomervakantie met nog maar een week om de roekeloze drang van de conservatieve regering naar een no-deal Brexit te stoppen – wat standaard zal gebeuren als Groot-Brittannië en de EU niet akkoord gaan met een exit-deal tegen 31 oktober.

De volledige uitleg over hoe Groot-Brittannië deze kritieke deadline heeft bereikt, is ingewikkeld, inclusief zowel een slecht geleide conservatieve partij zonder meerderheid in het parlement, als een bitter verdeeld referendum dat eindigde met een kleine meerderheid voor het verlaten van de EU – maar zonder specifieke instructie hoe dat zou gebeuren, waardoor parlementariërs vechten om te bepalen hoe Brexit eruit moet zien. Neem in de mix het feit mee dat, volgens met tegenzin gepubliceerde overheidsrapporten, elke versie van het verlaten van de EU – van het harde “geen deal” tot het zachtst mogelijke vertrek – Groot-Brittannië slechter zal maken. Toch valt niet te ontkennen dat 17,4 miljoen mensen op de Brexit hebben gestemd, met dien verstande dat het referendumresultaat zou worden gehandhaafd.

Maar er is ook een meer directe reden waarom de tijd op is: Boris Johnson, die momenteel de hoofdrol speelt in de Britse franchise van Trump-and-friends, breekt alle aardige, beleefde conventies waarvan de Britse ongeschreven grondwet afhangt. Hij heeft het Parlement geproforeerd – wat betekent dat hij van plan is het van volgende week tot half oktober te sluiten – pal in het midden van deze enorme politieke crisis. Johnson en zijn ministers hebben ook  gesuggereerd dat zijn regering zich aan geen enkele wetgeving zou houden Het Parlement kan snel passeren als reactie op het verlengen van de Brexit-deadline om te voorkomen dat de EU uit de EU valt. Door dit te doen, heeft hij zijn regering boven de wet gesteld en een vreselijk precedent geschapen: waarom zou een politicus zich in de toekomst aan de regels houden. En, net als een maffiabaas – zij het een enorm bevoorrechte, particulier opgeleide versie – heeft hij  gedreigd om rebellerende conservatieven te deselecteren die een schadelijke No Deal willen helpen blokkeren.

Met  Vote Leave’s duistere tactiek Dominic Cummings  geïnstalleerd als zijn belangrijkste strateeg, probeert Johnson misschien juist politici ertoe te brengen hem te trotseren. Hij zou dan elke volgende onverwachte verkiezing kunnen bestrijden als de vertegenwoordiger van de wensen van het volk (om de EU te laten komen wat mogelijk is) tegen een Parlement dat vastbesloten is hem te dwarsbomen. Of dit nu waar is of niet, Johnson is erin geslaagd een vastberaden oppositie tot stand te brengen, zelfs onder degenen die eerder vastzaten in de strijd om de beste weg vooruit. Lagerhuis John Bercow, die politiek neutraal wordt geacht, noemde Johnson’s schorsing van het Parlement een ‘ constitutionele verontwaardiging’ . Een partijoverschrijdende groep politici,  waaronder de voormalige conservatieve premier John Major, neemt juridische stappen tegen de prorogatie van Johnson en probeert deze terug te draaien. De conservatieve parlementsleden van de rebellen lijken tegen de regering te stemmen ter ondersteuning van een wetsvoorstel dat vandaag in het parlement is voorgesteld en dat de premier zou dwingen de Brexit uit te stellen.

En buiten het parlement kwamen demonstranten vorige week binnen enkele uren na de prorogatie van Johnson en zijn sindsdien een sterke dagelijkse aanwezigheid. De premier had moeite om in een toespraak over de trappen van Downing Street te praten over hun gezangen van “stop de staatsgreep”. Een bron van binnenuit de protestcoördinatie zei: “Dit is organisch gebeurd, in het hele land. Campagnes … gaan tot het uiterste om mensen op deze manier te mobiliseren – maar wanneer er iets verandert in de politieke sfeer en mensen zich echt zorgen maken, gebeurt het gewoon. Er zijn niet zo veel momenten en we leven er nu één. “

Arbeidsleider Corbyn heeft Johnson’s shutdown beschreven als een ” ineenstorting en greep op onze democratie” – terwijl hij zijn eigen partijpolitici aanmoedigde om de straatprotesten te steunen. De arbeid is maandenlang verdeeld over de Brexit. De inzet van het leiderschap om het referendumresultaat te eren met een zachtere ‘ banen-eerst Brexit’“Zet het op gespannen voet met zowel het lidmaatschap als de parlementsleden van de partij – en met de meerderheid van de kiezers, die uit peilingen blijkt dat Labour een tweede referendumstem wilde steunen over een Brexit-deal (die Corbyn nu heeft toegezegd). Maar de partij is het nu eens over de noodzaak om de antidemocratische bewegingen van Johnson tegen te gaan. Ondertussen belegde Corbyn vorige week een partijoverschrijdende bijeenkomst van oppositieleiders, die zich verenigden rond een wetgevende route om Johnson te blokkeren – het vergroten van de geloofwaardigheid van de Labour-leider in een crisis. Sindsdien heeft hij gezworen alles te doen wat nodig is om “ons land terug te trekken van de rand” en associeert hij Johnson herhaaldelijk met Trump: de twee zijn natuurlijk vrienden, en Trump heeft natuurlijk de lof van de nieuwe Britse premier getweet en viel de Labour-leider aan.

Ondertussen komen de wielen van Groot-Brittannië:  het pond is nu op zijn laagste koers ten opzichte van de dollar in decennia , professionals in de gezondheids- en voedingsindustrie waarschuwen voor kritieke tekorten in het geval van een no-deal exit, EU-burgers woonachtig in het VK en bedrijven zijn wanhopig over de onzekerheid – en de verdeeldheid in het land wordt met de dag donkerder. Dit is het Brexit-eindspel: de moeder van alle parlementen opgesloten in de moeder van alle veldslagen. Maar tegelijkertijd is het de Britse versie van een nu mondiale strijd: geconfronteerd met een regressief, autoritair, door oligarch gesteund extreemrechts politiek project – dat in de UK itreer Brexit gebruikt als zijn bezorgmechanisme.